6o μάθημα στην Ιστορία Β΄ Γυμνασίου: πηγές

Από το προηγούμενο μάθημα Ιστορίας (5/5 και 8/5)

Α. Αφού ολοκληρώσαμε το φύλλο εργασίας, διαβάσαμε και εξηγήσαμε την παρακάτω πηγή (από έργο βυζαντινού ιστορικού του 11ου αιώνα). Την ξαναδιαβάζουμε προσεκτικά και απαντάμε στην ερώτηση:

Συνδυάζοντας τις ιστορικές πληροφορίες του βιβλίου και τα στοιχεία του παρακάτω αποσπάσματος, ποιοι ήταν οι παράγοντες που οδήγησαν στην ήττα των Βυζαντινών στο Ματζικέρτ; Να συγκεντρώσετε προσεκτικά τα στοιχεία και να τα παρουσιάσετε οργανωμένα.

Ο στρατός του Ρωμανού Δ' Διογένη, που ηττήθηκε στη μάχη του Ματζικέρτ

Ο αυτοκράτορας ξεκίνησε για την εκστρατεία βιαστικά, με στρατό που δεν άρμοζε σε αυτοκράτορα των Ρωμαίων αλλά ήταν χαρακτηριστικός των καιρών, αφού αποτελούνταν από Βουλγάρους, Oύζους και άλλους ξένους που έτυχε να βρίσκονται εκεί, όπως Φράγκους και Βαράγγους. Όλοι αυτοί [...] δεν ήταν παρά λίγοι άντρες τσακισμένοι από τη φτώχεια και το άγχος και άοπλοι [...].

Επειδή για πολλά χρόνια κανένας αυτοκράτορας δεν είχε επιχειρήσει εκστρατεία, οι στρατιώτες ήταν άσχετοι και άχρηστοι και στερημένοι από μισθό και τις συνηθισμένες προμήθειες. Ήταν δειλοί και φυγόμαχοι και φαίνονταν ανίκανοι για οποιαδήποτε γενναία πράξη [...]. Αντίθετα οι στρατιώτες του εχθρού ήταν τολμηροί, επίμονοι, πεπειραμένοι και γενικά κατάλληλοι για πόλεμο. [Κεδρηνός II, 668-669]

Β. Άλλη μια ιστορική πηγή (του 12ου αιώνα αυτήν τη φορά). Διαβάζουμε προσεκτικά, λύνουμε τις λεξιλογικές απορίες μας και απαντάμε με όσο μεγαλύτερη σαφήνεια μπορούμε:

Ποιο είναι το θέμα του αποσπάσματος; Τεκμηριώνουμε την απάντησή μας.

Από την εποχή των διαδόχων του Διογένη, οι βάρβαροι καταπάτησαν τα σύνορα της αυτοκρατορίας των Ρωμαίων...Η δύναμη των βαρβάρων δεν περιορίστηκε παρά μόνο όταν άρχισε η βασιλεία του πατέρα μου (Αλεξίου Α' Κομνηνού). Εξακόντισαν σπαθιά και λόγχες κατά των Χριστιανών, έκαναν μάχες, πολέμους σφαγές. Πόλεις αφανίστηκαν, περιοχές λαφυραγωγήθηκαν, ολόκληρη η χώρα των Ρωμαίων βάφτηκε με το αίμα των Χριστιανών. Ορισμένοι έπεσαν θλιβερά από τόξα και λόγχες, άλλοι σύρθηκαν από τα σπίτια τους στην αιχμαλωσία στις πόλεις της Περσίας. Πάνω απ' όλα βασίλευε ο τρόμος, και όλοι έτρεχαν να κρυφτούν στις σπηλιές, τα δάση, τα βουνά τους λόφους... [Άννα Κομνηνή, “Αλεξιάς”, ΙΙΙ, 229, στο : Σπ. Βρυώνης, ό.π., 147- 148]

Επιπλέον θέματα:

Ποιοι βυζαντινοί αυτοκράτορες αναφέρονται στο απόσπασμα;

Ποιος από αυτούς δεν μας ήταν γνωστός μέχρι στιγμής;

Ποια σχέση έχει το πρόσωπο που έχει γράψει το ιστορικό έργο (από το οποίο προέρχεται το απόσπασμα) με αυτόν τον αυτοκράτορα; Ποια είναι τα σχόλιά μας σχετικά με αυτό;