Νεοελληνική Γλώσσα Α΄ Γυμνασίου: μια "πινακοθήκη" με τις δικές μας παρουσιάσεις έργων ζωγραφικής

(εξάσκηση στην περιγραφή και στην επιχειρηματολογία)

Σχ. έτος 2013-14/ Α΄ Γυμνασίου/ Νεοελληνική Γλώσσα

7η Ενότητα: "Ο κόσμος μέσα από την οθόνη"

Εισαγωγική συζήτηση-παρουσίαση στην τάξη για την παραγωγή γραπτού λόγου
Διαγραμματική παρουσίαση των βασικών σημείων της συζήτησης:

Σπουδαίοι πίνακες ζωγραφικής ή άλλα έργα τέχνης μέσα στο σπίτι μας; Κάποιες ιδέες...

- σε βιβλία τέχνης, εγκυκλοπαίδειες, οποιοδήποτε εικονογραφημένο βιβλίο, στα σχολικά βιβλία...

- κυρίως όμως στο διαδίκτυο:

στις επίσημες ιστοσελίδες μεγάλων μουσείων, όπως (αναφορά παραδειγμάτων με αφετηρία τα πιο γνωστά στους μαθητές): 
η Εθνική Πινακοθήκη (της Ελλάδας), το Μουσείο του Λούβρου, το Μουσείο Πράδο, το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης και πολλά άλλα 
σε ιστοσελίδες που αναφέρονται σε μεμονωμένους καλλιτέχνες

ή

στο google art project, όπου υπάρχουν συγκεντρωμένα χιλιάδες έργα τέχνης από πολλά μουσεία σε όλο τον κόσμο...
Ενδεικτική αναζήτηση ιστοσελίδων και περιήγηση ανάλογα με το ενδιαφέρον των μαθητών. 

Το θέμα της παραγωγής λόγου:

Διαλέξτε όποια πηγή από τις παραπάνω θέλετε, επιλέξτε έναν πίνακα ζωγραφικής που σας αρέσει και αναφέρετε τον τίτλο του και το όνομα του δημιουργού του (καθώς και την πηγή σας). Στη συνέχεια, ακολουθώντας τη θεωρία της περιγραφής, περιγράψτε, με όσες περισσότερες λεπτομέρειες μπορείτε, το θέμα του, ξεκινώντας από τη γενική εντύπωση και προχωρώντας σε ειδικότερα στοιχεία. Εξηγήστε, επίσης, γιατί επιλέξατε το συγκεκριμένο πίνακα και παρουσιάστε τα συναισθήματα που σας δημιουργεί. Το κείμενο που θα γράψετε (π. 200-250 λέξεις) θα το παρουσιάσετε στην υπόλοιπη τάξη και, στη συνέχεια, θα αξιοποιήσουμε το διαδίκτυο για μια συνολική παρουσίαση.

     Η εφαρμογή της δραστηριότητας αυτής οδήγησε στη δημιουργία πενήντα τεσσάρων διαφορετικών παρουσιάσεων (από τις μαθήτριες και τους μαθητές του Α2 και του Α5), στις οποίες εκπροσωπούνται σπουδαίοι καλλιτέχνες διαφορετικών εποχών, από τον Leonardo Da Vinci ως τον Wasssily Kandinsky και από τον Δομήνικο Θεοτοκόπουλο ως τον Πολυχρόνη Λεμπέση. 

          Αυτή, λοιπόν, είναι η "πινακοθήκη" των έργων με τα δικά μας κείμενα:

[ακολουθούν, για αρχή, είκοσι παραδείγματα - σύντομα θα αναρτηθούν και τα υπόλοιπα]

Σπύρος Γιούρης (Α2):

Δήμητρα Ροδιά (Α5):

     Έναν από τους διασημότερους πίνακες παγκοσμίως αποτελεί “Η Κραυγή” του νορβηγού ζωγράφου Έντβαρντ Μουνκ. Στο φόντο του κυριαρχούν δύο στοιχεία: ο ουρανός και η θάλασσα. Τον πρώτο τον βλέπουμε κατά τη δύση του Ηλίου, βαμμένο κόκκινο σαν αίμα. Πιο κάτω, με μπλε και πράσινες καμπύλες, απλώνεται η θάλασσα, ενώ δίπλα μπορούμε να παρατηρήσουμε μια παραλία και ακόμα πιο πίσω ένα λόφο. Στο βάθος, βλέπουμε δύο αντρικές φιγούρες που μοιάζουν να περπατούν και, μαζί με το κεντρικό πρόσωπο, βρίσκονται πάνω σε μια ξύλινη γέφυρα.

     Σε πρώτο πλάνο απεικονίζεται μια αντρική μορφή με αλλοιωμένα τα χαρακτηριστικά του προσώπου. Οι δύο παλάμες είναι έτσι τοποθετημένες, ώστε να καλύπτουν τα αυτιά και να υποδηλώνουν πως ο άντρας τρέμει από αγωνία. Ακόμα, από την έκφραση του στόματός του, συμπεραίνουμε πως ίσως βγάζει κραυγές. Τέλος, το σώμα του έρχεται σε πλήρη αρμονία με το υπόβαθρο, δεδομένου ότι ο Μουνκ συνθέτει το έργο του μ' ένα ρυθμό χρωμάτων και γραμμών που στροβιλίζονται με μεγάλη ένταση.

     Γι' αυτόν ακριβώς το λόγο ο πίνακας δημιουργεί στο θεατή πολύ έντονα συναισθήματα. Προσωπικά, πιστεύω ότι οι κραυγές επηρεάζουν την ηρεμία που υπάρχει στη φύση και νιώθω πως ένα ατελείωτο ουρλιαχτό τη διαπερνά. Παρατηρώντας, μάλιστα, τον άντρα, αισθάνομαι την απόγνωση, την αγωνία, το άγχος του, σαν να τα ζω εγώ! Αυτή είναι και η μοναδικότητα του πίνακα, που, στα δικά μου μάτια, τον κάνει να ξεχωρίζει από άλλους.

        Επέλεξα, λοιπόν, την “Κραυγή”, επειδή με εντυπωσιάζει το ότι ο ζωγράφος δεν έδωσε βάση στη λεπτομέρεια, αλλά στο να μας μεταδώσει έντονα συναισθήματα, τα οποία μπορεί να διαφοροποιούνται ανάλογα με τη διάθεση του κάθε θεατή.

Κωνσταντίνος Γούλας (Α2):

     Ο πίνακας που διάλεξα να παρουσιάσω είναι η “Κραυγή” του 'Εντβαρντ Μουνκ. Στην εικόνα βλέπω να κυριαρχεί η θάλασσα και στη μέση της υπάρχει ένα καραβάκι. Στη γέφυρα, ακριβώς από πάνω, διακρίνω στο βάθος δύο ανθρώπους, ο ένας περπατάει, ο άλλος κοιτάει τη θάλασσα λυπημένος. Σε πρώτο πλάνο βρίσκεται ένας τρίτος άνθρωπος, που έχει τα χέρια στο κεφάλι του και βγάζει μια κραυγή. Νομίζω πως ο πίνακας αυτός είναι λίγο “ατημέλητος”, γιατί μάλλον ο ζωγράφος ήθελε να τονίσει πιο πολύ την κραυγή του ανθρώπου.

    Επέλεξα αυτόν τον πίνακα, γιατί, ενώ επικρατεί γαλήνη στη θάλασσα, αυτός ο άνθρωπος κραυγάζει για αυτά που συμβαίνουν στη ζωή του και αγανακτεί. Επίσης, μπορεί να φοβάται για κάτι που θα του συμβεί. Με κάνει να νιώσω την απόγνωσή του και μου μεταδίδει τα συναισθήματα του φόβου και της αγωνίας για κάτι που πρόκειται να γίνει.

(Πηγή: http://en.wikipedia.org/wiki/File:Edvard_Munch_-_The_Scream_-_Google_Art_Project.jpg)

Νίκη Γλυνού (Α2):

     Ο πίνακας που επέλεξα είναι “Η κραυγή” (“The Scream”) του νορβηγού ζωγράφου Έντβαρτ Μουνκ.

   Στον πίνακα κυριαρχούν διάφορα χρώματα, όχι και τόσο συνηθισμένα, που θυμίζουν ηλιοβασίλεμα. Μπορούμε να διακρίνουμε τη στεριά και τη θάλασσα και μία γέφυρα. Στο βάθος μπορούμε να δούμε βουνά. Πάνω στη γέφυρα απεικονίζονται τρεις άνθρωποι. Οι δύο διασχίζουν τη γέφυρα, ενώ ο άλλος, αυτός που βρίσκεται σε πρώτο πλάνο, έχει ακουμπισμένα τα χέρια στο κεφάλι του και βγάζει διάφορες κραυγές. Το καταλαβαίνουμε αυτό από την έκφραση του προσώπου του, δηλαδή από το ανοιχτό στόμα και τα γουρλωμένα μάτια του.

     Επέλεξα αυτό το έργο, επειδή το κύριο πρόσωπο της ζωγραφικής παράστασης μου θυμίζει τα πρόσωπα που ζωγραφίζει ο θείος μου και έχουμε μερικά από αυτά στο σαλόνι μας.

(google art project)

Αθηνά Δελδήμου (Α2):

       “Το καρναβάλι του Αρλεκίνου” του Joan Miro

    Ο πίνακας “Το καρναβάλι του Αρλεκίνου” θυμίζει έναν ονειρικό κόσμο, όπου συνυπάρχουν αλλόκοτα πλάσματα. Μοιάζει με μία γιορτή, στην οποία διακρίνονται αστεία τέρατα, παράξενα φτερωτά πλάσματα, αστέρια και μάτια. Ο σουρρεαλισμός κυριαρχεί σε αυτόν τον πίνακα, με τα αστεία και αφελή σχήματα να αιωρούνται στο κενό. Οι μορφές σε διάφορα σχήματα είναι ακατανόητες, άλλες θλιμμένες, άλλες χαρούμενες, άλλες θυμωμένες και άλλες τελείως ανέκφραστες. Κεντρικό πρόσωπο είναι ο Αρλεκίνος, σύμβολο κάθε μεταμφίεσης.

     Μέσα σε αυτό το ντεκόρ απόλυτης ασυναρτησίας κυριαρχούν τα χρώματα κίτρινο, κόκκινο, μπλε, άσπρο, πράσινο, πορτοκαλί, μαύρο και, ως φόντο, μια απόχρωση του καφέ. Οι νότες του πενταγράμμου συμβολίζουν τη μουσική, που είναι απαραίτητη σε κάθε καρναβάλι, ενώ από το παράθυρο ο ήλιος φαίνεται μαύρος και αινιγματικός. Ισχυρές και απειλητικές φλόγες διακρίνονται κάτω από τον ήλιο. Η μεγάλη σκάλα στα αριστερά του πίνακα φαίνεται να οδηγεί όλες τις παράξενες μορφές προς τα πάνω. Όλοι συμμετέχουν σε αυτήν τη γιορτή και είναι πιθανό, πίσω από αυτές τις αλλόκοτες μορφές, να κρύβονται πρόσωπα που φόρεσαν τις ενδυμασίες αυτές είτε για να ξεφύγουν από την πραγματικότητα είτε για να ξεφύγουν από κάποιον.

     Επέλεξα αυτόν τον πίνακα, γιατί είναι ένας από τους αγαπημένους μου του Μιρό. Μου φαίνεται πολύ ενδιαφέρουσα η ανάμειξη αστείου και σοβαρού, όπως αποτυπώνεται σε αυτό το έργο. Οι μορφές των προσώπων και των ζώων είναι αστείες και ευχάριστες, ενώ τα χρώματα είναι μονότονα και εκπέμπουν μια σοβαρότητα. Έτσι, και τα συναισθήματά μου είναι ανάμεικτα, και ευχάριστα και δυσάρεστα. Κάθε φορά, όμως, που βλέπω τον πίνακα, κυριαρχούν τελικά τα ευχάριστα συναισθήματα.

(Πηγή: http://www.joan-miro.net/harlequins-carnival.jsp)

Ελένη Καλιβάτσι (Α2):

     Ο πίνακας που διάλεξα βρίσκεται στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης και είναι έργο του ιταλού ζωγράφου Pompeo Batoni. Έχει τίτλο “Άρτεμη και Έρωτας”. Στον πίνακα απεικονίζεται ένα εξοχικό τοπίο, με πολλά δέντρα και πολύ πράσινο. Βλέπουμε ακόμα ένα κομμάτι του γαλάζιου ουρανού και γκρίζα σύννεφα. Στο τοπίο αυτό βλέπουμε την Άρτεμη καθισμένη, κρατώντας στα χέρια της το τόξο του Έρωτα. Ο Έρωτας, πιο μικρός από την Άρτεμη, έχει φτερά και τα βέλη του σε μία θήκη. Προσπαθεί να πάρει το τόξο του από την Άρτεμη και αυτή δεν του το δίνει. Δίπλα στην Άρτεμη στέκεται ένα καφέ σκυλάκι, το οποίο κοιτά αυτό που γίνεται ανάμεσα στα δύο πρόσωπα.

    Αυτό που συμβαίνει ανάμεσα στην Άρτεμη και στον Έρωτα είναι κάτι σαν παιχνίδι, που δείχνει την όμορφη πλευρά της ζωής και σου αφήνει ένα συναίσθημα χαράς. Το έργο αυτό το διάλεξα για το περιεχόμενό του και αυτό που μου τράβηξε το ενδιαφέρον στην αρχή ήταν ο τίτλος του.

(Πηγή: http://en.wikipedia.org/wiki/Pompeo_Batoni#mediaviewer/File:Batoni_Diana_and_Cupid.jp)

Νεφέλη Παπαρίζου (Α5):

     Επέλεξα το έργο “Φθινοπωρινό τοπίο με βάρκες” του Kandinsky. Ο πίνακας απεικονίζει ένα θαλασσινό τοπίο, στο βάθος όμως φαίνονται οι κορυφές των βουνών. Η θάλασσα είναι γαλήνια και οι δύο βάρκες λικνίζονται ήρεμα στα νερά της. Πίσω από τη θάλασσα διακρίνεται μια προβλήτα, αλλά δεν φαίνονται σπίτια, παρά μόνο ένα πυκνοφυτεμένο δάσος. Πίσω και από αυτό είναι τα σκούρα βουνά.

     Το θέμα του πίνακα είναι συνηθισμένο, ωστόσο τα χρώματα είναι αυτά που κάνουν τη διαφορά και του δίνουν μια ξεχωριστή μαγεία. Τα χρώματα, δηλαδή, δεν συμβαδίζουν με το πραγματικό τοπίο, αλλά είναι πιο έντονα, φανταστικά και κάνουν τον πίνακα να παραπέμπει σε κόμικ. Για παράδειγμα, τα δέντρα είναι κίτρινα και τα βουνά μπλε. Άλλο ένα ιδιαίτερο στοιχείο του πίνακα είναι ότι η απόχρωση του ουρανού είναι αυτή της ανατολής, ενώ η απόχρωση της θάλασσας είναι σκούρο μπλε. Έτσι, αδυνατούμε να καταλάβουμε ποια ώρα της ημέρας αποτυπώνει ο πίνακας.

     Επέλεξα το συγκεκριμένο έργο, καθώς με εντυπωσίασε το παιχνίδι των χρωμάτων, που έκανε ένα συνηθισμένο τοπίο απολύτως ξεχωριστό. Επίσης, παρότι τα χρώματα δεν συμβαδίζουν με την πραγματικότητα, δεν μου φαίνονται υπερβολικά, αλλά μου αφήνουν μια οικεία αίσθηση. Το τοπίο δεν χάνει τη φυσικότητά του και τα χρώματα του προσδίδουν μια ανάλαφρη, χαρούμενη και ιδανική όψη. Οι θολές μορφές και τα αυνήθιστα χρώματα διαμορφώνουν μια ονειρική ατμόσφαιρα και ο πίνακας αναδεικνύει την ομορφιά του κόσμου μας. Επιπλέον, θα έλεγα ότι ο ζωγράφος βλέπει τα πράγματα με μια παιδική αφέλεια και ότι θεωρεί τη φύση πιο σημαντική.

     Ακόμη, θεωρώ σημαντικό το ότι ο πίνακας, παρόλη την απλότητα και την “παιδικότητά” του, είναι άρτιος ως προς την τεχνική του. Οι θερμές αποχρώσεις κυριαρχούν και έτσι γίνεται έντονη η παρουσία του φωτός. Το στοιχείο αυτό, σε συνδυασμό με τη μαγευτική θάλασσα, με κάνει να νιώθω ότι το τοπίο είναι ελληνικό, παρά τη διαφορετική εθνικότητα του ζωγράφου. Τελικά, συμπεραίνω ότι ο πίνακας του Kandinsky είναι ένας πίνακας που σε κάνει να ταξιδεύεις και να ονειρεύεσαι.

(Πηγή: http://www.wassilykandinsky.net/work-83.php)

Δημήτρης Ζαγοραίος (Α2):

     Ο πίνακας ζωγραφικής που επέλεξα είναι “Το υπνοδωμάτιο” του Βαν Γκογκ.

    Στο συγκεκριμένο πίνακα βλέπουμε ένα υπνοδωμάτιο, πιθανότατα μεγάλου ανθρώπου, αφού δεν υπάρχουν παιχνίδια. Το πάτωμά του είναι ξύλινο και περιβάλλεται από μπλε τοίχους. Στους τοίχους είναι κρεμασμένα κάδρα και ένας καθρέφτης στο αριστερό μέρος του μακρόστενου παραθύρου. Από αυτό το παράθυρο και το σχήμα της πόρτας μπορούμε να συμπεράνουμε ότι πιθανώς το υπνοδωμάτιο βρίσκεται σε σπίτι παλαιού τύπου. Στο δεξί μέρος του υπνοδωματίου βρίσκεται ένα ξύλινο μονό κρεβάτι με κίτρινα σεντόνια και μαξιλαροθήκες και ένα κόκκινο πάπλωμα. Πίσω από το κρεβάτι διακρίνεται κρεμασμένη στον τοίχο μια κρεμάστρα με ρούχα και πετσέτες. Δίπλα υπάρχει, στραμμένη στο κρεβάτι, μια παραδοσιακή ξύλινη καρέκλα με ψάθινο κάθισμα. Πιο πέρα διακρίνουμε ένα κομοδίνο, πάνω στο οποίο είναι ακουμπισμένα κάποια απαραίτητα σκεύη. Στην αριστερή πλευρά του δωματίου βλέπουμε και άλλη μία κρεμάστρα με μία πετσέτα. Προφανώς, οι κρεμάστρες υπάρχουν, επειδή -τουλάχιστον από τη γωνία που κοιτάμε το δωμάτιο- δεν φαίνεται να υπάρχει ντουλάπα. Στην ίδια πλευρά πάλι, λίγο πιο μπροστά από το κομοδίνο, είναι τοποθετημένη άλλη μία καρέκλα.

    Γενικά, το δωμάτιο αυτό με παραπέμπει σε κάποιο λυπητερό γεγονός, δηλαδή το θάνατο του ιδιοκτήτη του σπιτιού, αφού δεν βρίσκεται κανείς μέσα.

[google art project ]

(Πηγή: http://www.musee-orsay.fr/en/collections/works-in-focus/search/commentaire/commentaire_id/la-chambre-de-van-gogh-a-arles-16367.html?no_cache=1)

Δημήτρης Σπανός (Α5):

     O πίνακας ζωγραφικής που θα παρουσιάσω έχει τίτλο “Η ελευθερία οδηγεί το λαό”. Είναι ένα έργο του γάλλου ζωγράφου Ευγένιου Ντελακρουά και είναι εμπνευσμένο από τη Γαλλική Επανάσταση.

    Στον πίνακα παρουσιάζεται η εξέγερση του λαού της Γαλλίας. Βλέπουμε άντρες με όπλα στα χέρια και άλλους που έχουν ήδη χάσει τη ζωή τους. Τριγύρω υπάρχει καπνός από τις εκρήξεις. Στο κέντρο του πίνακα βλέπουμε το όραμα της Ελευθερίας, η οποία οδηγεί το λαό. Έχει υψωμένο το δεξί της χέρι και κρατάει την απαγορευμένη σημαία της Γαλλικής Επανάστασης, την Τρικολόρ. Στο αριστερό της χέρι κρατάει τουφέκι με ξιφολόγχη. Η φιγούρα της είναι αέρινη, επιβλητική και θυμίζει αρχαία ελληνίδα θεά.

     Γενικά, τον πίνακα τον χαρακτηρίζει μια έντονη κίνηση και εκφραστικότητα. Είναι εντυπωσιακό το ότι μέσα στο πλήθος και δίπλα στην Ελευθερία υπάρχει ένα αγόρι, που και αυτό ορμά στη μάχη, ενώ άλλο τόσο εντυπωσιακά και συγχρόνως δραματικά στοιχεία είναι τα σώματα των νεκρών και ο καπνός που τυλίγει το τοπίο. Ένα στοιχείο του πίνακα που δείχνει την αποφασιστικότητα και τη λαχτάρα του λαού να ελευθερωθεί είναι η μορφή του άντρα που απεικονίζεται γονατιστός μπροστά στην ελευθερία και φαίνεται να περιμένει τη λύτρωση.

     Επέλεξα αυτόν τον πίνακα, γιατί πιστεύω ότι η ελευθερία είναι το σημαντικότερο δικαίωμα του ανθρώπου. Ο πίνακας μου δημιουργεί ανάμεικτα συναισθήματα, υπερηφάνεια για το λαό που παλεύει για τα δικαιώματά του, αλλά και θλίψη, γιατί για να πετύχει αυτό θυσιάζονται οι ζωές πολλών ανθρώπων. Γι' αυτό, τελικά, νομίζω ότι αυτός είναι ένας πολύ ωραίος πίνακας.

[http://www.louvre.fr/oeuvre-notices/le-28-juillet-la-liberte-guidant-le-peuple]

(Πηγή: http://www.histoire-image.org/site/zoom/pleinecran.php?i=234&type_analyse=0&oe_zoom=444)

Δανάη Θέου (Α2):

     Ο πίνακας που επέλεξα είναι η Guernica του Pablo Picasso. Είναι ασπρόμαυρος και ασυνήθιστος. Δείχνει ένα μεγάλο πλήθος ανθρώπων μπερδεμένων μεταξύ τους και είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς ποιο σώμα ανήκει σε ποιο πρόσωπο. Κάποιοι άνθρωποι φαίνονται να είναι θλιμμένοι ή αγχωμένοι, προσμένοντας και κοιτώντας επίμονα κάτι που ίσως δεν πρόκειται ποτέ να φανεί ή ελπίζοντας εκεί που κοιτούν να βρεθεί η σωτηρία τους. Κάποιοι άλλοι πονάνε ή μπορεί και να κλαίνε. Σίγουρα, όμως, κάθε πρόσωπο είναι διαφορετικό ως προς τα χαρακτηριστικά ή την έκφραση ή και τα δύο. Τα σχέδια στον πίνακα είναι λευκά και το φόντο μαύρο, επειδή μπορεί να συμβολίζουν αντίστοιχα το φως και το σκοτάδι, το καλό και το κακό.

     Ο πίνακας μου προκαλεί απορία αλλά και μελαγχολία, καθώς προσπαθεί να μεταδώσει τη γνώμη του καλλιτέχνη για τον κόσμο, η οποία μάλλον είναι ότι επικρατεί το χάος και η κακία, ενώ η καλοσύνη και η χαρά κάνουν αποτυχημένες προσπάθειες να φανούν. Μέσα από αυτήν τη διαδικασία εκφράζεται η απελπισία και η απόγνωση των ανθρώπων, στοιχεία που πηγάζουν από την έλλειψη εμπιστοσύνης στον εαυτό τους. Με βάζει σε σκέψη για το αν πραγματικά κυριαρχεί το κακό και, αν όχι, γιατί ο ζωγράφος το παρουσιάζει έτσι. Ιδιαίτερα κινούν το ενδιαφέρον μου τα δύο πρόσωπα στις άκρες, δεξιά και αριστερά, τα οποία έχουν ανοιχτό το στόμα τους.

    Επέλεξα το συγκεκριμένο πίνακα, γιατί, αν και πολύ γνωστός, είναι μάλλον δυσνόητος για πολλούς παρατηρητές του. Μέσα από ένα σχετικά απλό σχέδιο, ασαφές και ταυτόχρονα περίπλοκο, το οποίο προσωπικά δεν θα χαρακτήριζα όμορφο, εκφράζει τόσα πολλά και διαφορετικά συναισθήματα, τα οποία βέβαια προκύπτουν ύστερα από παρατήρηση και σκέψη.

(Πηγή: http://www.pablopicasso.org/guernica.jsp#prettyPhoto)

Λυδία Καγιαυτάκη (Α2):

Γιατί επέλεξα το συγκεκριμένο έργο:

Ο συγκεκριμένος πίνακας δεν είναι χαρούμενος αλλά ούτε και ιδιαίτερα “όμορφος” (κατά τη γνώμη μου). Ο λόγος, λοιπόν, για τον οποίο τον επέλεξα ήταν επειδή μου πέρασε αμέσως ένα μήνυμα: πως ο πόλεμος είναι φριχτός. Κάτι ακόμα που βρήκα ιδιαίτερο ήταν πως πρέπει να τον παρατηρείς πολλή ώρα για να καταλάβεις τι συμβολίζει κάθε φιγούρα. Για παράδειγμα, όπως διάβασα, ο ταύρος συμβολίζει τη βία και το φασισμό, ενώ το άλογο συμβολίζει τον πονεμένο λαό. Γενικότερα, όλο αυτό, πως όλα πάνω στον πίνακα έχουν το δικό τους ιδιαίτερο ρόλο και συμβολισμό, είναι ξεχωριστό. Επίσης, κάτι πολύ εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι ο ζωγράφος χρησιμοποίησε μόνο αποχρώσεις του μαύρου για να δημιουργήσει ένα τόσο μεγάλο, στην κυριολεξία, έργο.

Νεφέλη Πάλλα (Α5):

     O πίνακας που διάλεξα είναι η “Μόνα Λίζα” (γνωστή και ως “Τζιοκόντα”), που ζωγράφισε ο σπουδαίος ιταλός καλλιτέχνης Λεονάρντο ντα Βίντσι.

    Αρχικά, με μια πρώτη ματιά, βλέπω τη Μόνα Λίζα καθιστή και πίσω της να κυριαρχεί ένα μαγευτικό τοπίο, που περιλαμβάνει αμέτρητα δέντρα, μια λιμνούλα, χωματόδρομους και μικρά διάσπαρτα βουναλάκια. Παρατηρούμε ότι η Τζιοκόντα ποζάρει στον καλλιτέχνη έχοντας σταυρωμένα τα χέρια και ένα σεμνό χαμόγελο. Επίσης, ο καλλιτέχνης τής ζωγράφισε έτσι τα μάτια, ώστε από όποια πλευρά κι αν την κοιτάς να φαίνεται πως και αυτή σε παρακολουθεί. Αυτό το στοιχείο μπορεί να χαρακτηριστεί από κάποιους παρατηρητές της ως τρομακτικό. Διακρίνουμε ακόμα ότι η Μόνα Λίζα φορά κάτι διακριτικό στα μαλλιά της, για να της τα κρατάει πάνω, ώστε να μην την ενοχλούν. Παρατηρούμε, βέβαια, και τη θεσπέσια ομορφιά της και το πολύ ωραίο και μοντέρνο για την εποχή της φόρεμα, με παράξενα αλλά συγχρόνως υπέροχα χρώματα και σχέδια.

     Διάλεξα το συγκεκριμένο πίνακα, γιατί έχω ακούσει πολλά γι' αυτόν και ήθελα κάποια στιγμή να ασχοληθώ μαζί του. Καθώς τον παρατηρώ νιώθω μελαγχολία, διότι, βλέποντάς την να κάθεται μπροστά από ένα τόσο υπέροχο τοπίο, θα ήθελα και εγώ να βρίσκομαι στη θέση της.

[Μουσείο Λούβρου]

Χριστίνα Παυλίδου (Α5):

    “Μόνα Λίζα”

     Ο πίνακας που επέλεξα είναι η Μόνα Λίζα, η γνωστή “Τζοκόντα”, του Λεονάρντο Ντα Βίντσι. Ο πίνακας απεικονίζει μια γυναίκα που κάθεται σε μια ξύλινη καρέκλα και πίσω της ένα μελαγχολικό τοπίο. Ανάμεσα σε βράχια αχνοφαίνεται η θάλασσα πίσω από τη γυναικεία μορφή. Επίσης, διακρίνεται ένας δρόμος.

     Η γυναίκα είναι καθισμένη στην καρέκλα και ακουμπάει το δεξί της χέρι στο δεξί μπράτσο του επίπλου και κρατάει ελαφρά το τελείωμά του. Το δεξί χέρι ακουμπάει το αριστερό αγκαλιάζοντάς το λίγο πιο κάτω από το καρπό. Η Μόνα Λίζα φοράει ένα φαρδύ ρούχο με μακριά μανίκια, το οποίο φαίνεται στην περιοχή του θώρακα και του στήθους και στο αριστερό χέρι. Το υπόλοιπο “κρύβεται” από ένα πανωφόρι. Τα μακριά μαλλιά της φτάνουν λίγο πιο κάτω από τους ώμους και είναι καστανά σκούρα στο χρώμα. Η γυναίκα έχει μελί μάτια και ένα χαρακτηριστικό ύφος, καθώς δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε την έκφρασή της.

     Επέλεξα αυτόν τον πίνακα, διότι κρύβει πολλά μυστικά και προκαλεί ενδιαφέρον το αινιγματικό χαμόγελο και η έκφραση της μορφής. Μου δημιουργεί περίεργα συναισθήματα, καθώς ζωγραφίστηκε πριν από περίπου πεντακόσια χρόνια και είναι πραγματικά εκπληκτικός.

(google art project)

(Πηγή: http://en.wikipedia.org/wiki/Mona_Lisa#mediaviewer/File:Mona_Lisa,_by_Leonardo_da_Vinci,_from_C2RMF_retouched.jpg)

Τίμος Σπηλιώτης (Α5):

     H Mona Lisa είναι μια νέα κοπέλα, με σγουρά μαλλιά, μυστηριώδες χαμόγελο και, γενικά, μια ξεχωριστή και αινιγματική έκφραση ματιών και προσώπου. Τα ρούχα της δείχνουν ότι ο πίνακας δημιουργήθηκε σε μια περασμένη εποχή. Πίσω από τη γυναικεία μορφή υπάρχουν πολύ όμορφα φυσικά τοπία, βουνά, ποταμοί και καταρράκτες. Η Mona Lisa, ή αλλιώς Τζοκόντα, έχει, αν και ήρεμο, έντονο και διαπεραστικό βλέμμα και ένα παράξενο και μυστηριώδες χαμόγελο. Αυτόν τον τρόπο επέλεξε ο ζωγράφος, ο Leonardo Da Vinci, για να δώσει έμφαση στο πρόσωπο που απεικονίζει.

     Επέλεξα αυτόν τον πίνακα, επειδή είναι πολύ γνωστός και διάσημος, με τραβάει να τον κοιτάζω πολλή ώρα και να τον περιεργάζομαι και τον παρατηρούσα από μικρός. Επίσης, απεικονίζεται σε διάφορα σημεία, προσπάθησαν πολλοί ζωγράφοι να τον αντιγράψουν και έχει μείνει στην ιστορία ως ένα από τα σημαντικότερα και ωραιότερα έργα που υπάρχουν.

Δημήτρης Καγγελόπουλος (Α2):

     “Μόνα Λίζα ή Τζιοκόντα” του Λεονάρντο Ντα Βίντσι, 1503-1519

     Η Μόνα Λίζα, γνωστή και ως Τζιοκόντα, είναι προσωπογραφία που ζωγράφισε ο μεγάλος ιταλός καλλιτέχνης Λεονάρντο Ντα Βίντσι μέσα στη χρονική περίοδο 1503-1519. Πρόκειται για ελαιογραφία σε ξύλο λεύκης και εκτίθεται στο Μουσείο του Λούβρου, στο Παρίσι. Ο πίνακας έχει διαστάσεις 77x53 εκ. και απεικονίζει μια καθιστή γυναίκα, τη Λίζα ντελ Τζιοκόντο. Η έκφραση του προσώπου της χαρακτηρίζεται συχνά ως αινιγματική. Η Μόνα Λίζα θεωρείται το πιο διάσημο έργο ζωγραφικής.

     Αυτός ο πίνακας μου αρέσει και μου προκαλεί μια περιέργεια, επειδή, από όπου κι αν κοιτάξεις το έργο, τα μάτια έρχονται πάνω σου.

Μαργαρίτα Σαρρή (Α5):

     Ο πίνακας που επέλεξα έχει τον τίτλο “Μόνα Λίζα” ή, αλλιώς, “Τζιοκόντα”, είναι έργο του ζωγράφου Λεονάρντο Ντα Βίντσι και φιλοξενείται στο Μουσείο του Λούβρου στη Γαλλία.

     Γενικά, ο πίνακας φαίνεται ότι ζωγραφίστηκε αρκετά παλιά, λόγω της φθοράς που έχει υποστεί. Παρόλα αυτά όμως, φαίνονται πολλές λεπτομέρειες του πίνακα. Στο βάθος του, ο ουρανός έχει μια αχνή απόχρωση του καφέ. Επίσης, είναι σχεδιασμένα διάφορα βουνά, ανάμεσα στα οποία υπάρχει μια λίμνη. Κοιτώντας τον πίνακα από μέσα προς τα έξω, βλέπουμε μονοπάτια τα οποία οδηγούν σε μία καθιστή γυναίκα με σταυρωμένα χέρια. Η γυναίκα αυτή είναι ντυμένη με ένα φόρεμα χρώματος πράσινου σκούρου, με μανίκια που έχουν χρώμα κίτρινο. Οι ώμοι της καλύπτονται με ένα ύφασμα στον ίδιο χρωματισμό με το φόρεμα. Τα μαλλιά της είναι σχετικά μακριά, πεεριποιημένα και καλοχτενισμένα. Η έκφραση του προσώπου της είναι αινιγματική, ενώ σε αυτό φαίνεται ένα αχνό χαμόγελο.

     Επέλεξα τον συγκεκριμένο πίνακα, διότι είναι ο αγαπημένος μου. Μου αρέσει περισσότερο το θέμα του. Πίσω από τη γυναίκα, το ζωγραφισμένο τοπίο φαντάζει μυστηριώδες, παρόλο που απεικονίζει κάτι τελείως φυσιολογικό. Ιδιαίτερα μου αρέσει και η επιλογή των χρωμάτων που χρησιμοποίησε ο ζωγράφος. Οι σκούρες αποχρώσεις που κυριαρχούν δημιουργούν μια ζεστή ατμόσφαιρα.

     Γενικότερα, ο πίνακας μου δημιουργεί ανάμεικτα συναισθήματα. Το πιο έντονο συναίσθημα είναι μια “ανατριχίλα”, που προκαλείται από το διαπεραστικό βλέμμα της γυναίκας, καθώς από όποια πλευρά και να κοιτάζω τον πίνακα, με παρακολουθεί! Έτσι, θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτός ο πίνακας είναι ζωντανός και με τη μεταφορική, αλλά και με την κυριολεκτική έννοια.

Πολύδωρος Ταμτάμης (Α5):

Michelangelo Merisi (Caravaggio), “Cardsharps”

Πηγή: Google Art Project

     Η εικόνα παρουσιάζει δύο παιδιά να παίζουν χαρτιά. Πίσω από ένα από αυτά στέκεται ένας μεγαλύτερος σε ηλικία άνδρας, που φαίνεται να κοιτά τις κάρτες του αγοριού. Υποθέτω, λοιπόν, ότι ο άνδρας μπορεί να είναι κάποιος που πληρώνεται για να ακολουθεί και να προστατεύει το αγόρι.

     Στην εικόνα φαίνεται να δίνεται προσοχή στη λεπτομέρεια, αφού όλα είναι πολύ προσεκτικά σχεδιασμένα και χρησιμοποιούνται φωτεινά και όμορφα χρώματα. Όλοι οι χαρακτήρες που απεικονίζονται φορούν καπέλα με φτερό. Ο μεγαλύτερος σε ηλικία άνδρας φορά έναν μανδύα, ένα γιλέκο, ένα κίτρινο πουκάμισο με μαύρες ρίγες και δερμάτινα γάντια. Ο νεαρός που κάθεται δίπλα του είναι ξανθός, με ιδιαίτερα προσεγμένα μαλλιά. Φορά ένα επίσημο καφέ γυαλιστερό πουκάμισο με δαντέλα στο λαιμό (όπως και στη μανσέτα). Κοιτά προσεκτικά τα χαρτιά του και στο πρόσωπό του διακρίνεται ένα ελαφρύ χαμόγελο. Αντίθετα, ο άνδρας που πιθανόν δουλεύει για αυτόν φαίνεται να είναι είτε τρομοκρατημένος είτε εντυπωσιασμένος από τις κάρτες του παιδιού. Το δεύτερο αγόρι κάθεται στην απέναντι θέση. Έχει καστανά μαλλιά και φορά ένα κίτρινο γιλέκο με μαύρες ρίγες και ένα θαλασσί πουκάμισο. Φαίνεται ότι προσπαθεί να κλέψει στο παιχνίδι, αφού κρύβει μερικά χαρτιά στο παντελόνι του, που είναι κόκκινο με κίτρινες ρίγες. Επίσης, έχει ένα στιλέτο περασμένο στη ζώνη του.

     Επέλεξα αυτό το έργο κυρίως λόγω της προσοχής που υπάρχει στη λεπτομέρεια. Το γεγονός ότι το παιδί που κρύβει τις κάρτες είναι χλωμό με έκανε να σκεφτώ ότι, αν χάσει στο παιχνίδι, θα του συμβεί κάτι που δεν θέλει, πιθανώς κάτι που έχει στοιχηματίσει ότι θα κάνει, αν χάσει. Αυτό μου φάνηκε αρκετά αστείο και άρχισα να φαντάζομαι τι θα μπορούσε να ήταν όντως τόσο άσχημο που έκανε το παιδί να χλωμιάσει!

(Πηγή: https://www.kimbellart.org/collection-object/cardsharps)

Αναστασία Γιαννώτα (Α2):
     “Δύο ίπποι”, Ρόζα Μπονέρ

     Στον πίνακα απεικονίζονται δύο άλογα μέσα σε ένα λιβάδι. Το λιβάδι αυτό είναι καταπράσινο και γεμάτο δέντρα και θάμνους διαφόρων ειδών. Πάνω από το λιβάδι φαίνεται ένας πολύ ανοιχτόχρωμος ουρανός που, όσο ανεβαίνει, γίνεται όλο και πιο σκούρος. Μπροστά από το λιβάδι μπορούμε να δούμε τα δύο άλογα να στέκονται επιβλητικά, το ένα δίπλα στο άλλο. Το άλογο που στέκεται πίσω είναι κάτασπρο με μελί μάτια. Σε αντίθεση με το άλλο, που είναι σκούρο καφέ με μαύρη χαίτη και καφέ μάτια. Επέλεξα αυτόν τον πίνακα, διότι απεικονίζει τα αγαπημένα μου ζώα. Οι έννοιες που μου έρχονται στο μυαλό, όταν τον κοιτάζω, είναι ασφάλεια, προστασία και ελευθερία, λόγω της στάσης των αλόγων.

(Εθνική Πινακοθήκη)

(Πηγή: http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?sel=247&artwork_id=72133)

Παυλίνα Καρλατήρα (Α2):

     “Αρμονία”, του Berard Marius Honore

   Στον πίνακα συνδυάζονται πολλά σκόρπια χρώματα, που δημιουργούν διάφορα σχήματα. Κυριαρχούν παντού γραμμές, πλάγιες, διαγώνιες, κάθετες. Επικρατεί μια πολύ ιδιαίτερη ελευθερία. Τα χρώματα και οι γραμμές “περιφέρονται” ελεύθερα στον πίνακα και γεμίζουν κάθε κενό. Πολλά και διάφορα σχήματα διακρίνονται, όπως κύκλοι, πολύγωνα και άλλα.

    Επέλεξα αυτόν τον πίνακα, διότι συνδέεται άμεσα με τον τίτλο του. Ο πίνακας αυτός όντως εκφράζει μια αρμονία, αφού η σύνδεση πολλών σχημάτων με τα απαλά αλλά και έντονα χρώματα είναι αρκετά “ήρεμη”. Πιστεύω πως η έκφραση του καλλιτέχνη στον πίνακα είναι ξεκάθαρη και κατανοητή.

     Από την αρχή τα συναισθήματα που μου δημιούργησε ο πίνακας ήταν θετικά, κυρίως ηρεμία και γαλήνη. Αργότερα παρατήρησα τη ζωντάνια των χρωμάτων, που μου δημιούργησαν χαρά, η ηρεμία όμως και η γαλήνη συνέχισαν να επικρατούν.

(Εθνική Πινακοθήκη)

(Πηγή: http://www.nationalgallery.gr/site/content.php?sel=247&artwork_id=62922)

Μαρίλια Δούκα (Α2):

     Τίτλος έργου: “Ευαγγελισμός”, δημιουργός: Matthias Stomer

    Πρόκειται για τον πίνακα “Ευαγγελισμός”, τον οποίο δημιούργησε ο ολλανδός ζωγράφος Matthias Stomer στις αρχές του 17ου αιώνα.

    Παρατηρώντας τον πίνακα, αμέσως καταλαβαίνουμε το κατανυκτικό κλίμα μέσα στο οποίο γίνεται η αναγγελία του χαρμόσυνου γεγονότος από τον αρχάγγελο Γαβριήλ στην Παναγία. Η Θεοτόκος είναι καθιστή και όρθιος στέκεται ο αρχάγγελος Γαβριήλ. Ο αρχάγγελος προτάσσει το χέρι του προς τον ουρανό, τονίζοντας έτσι το αποφασιστικό μήνυμα του Θεού, να γίνει μητέρα του Υιού του η Παρθένος Μαρία. Η Θεοτόκος είναι καθιστή και φαίνεται έκπληκτη και απορημένη στην ανακοίνωση του θεόσταλτου μηνύματος. Το χέρι της είναι τοποθετημένο πάνω στο στήθος της και η κλίση του σώματός της προς τα πίσω, δείχνοντας την έντονη απορία της. Τα φρύδια της είναι σηκωμένα και τα μάτια της ορθάνοιχτα.

   Ρίχνοντας μια πιο προσεκτική ματιά, βλέπουμε πως η αναγγελία γίνεται τη νύχτα σε ένα ήσυχο μέρος με αστέρια. Το φως του μοναδικού κεριού φωτίζει έντονα τα πρόσωπα των δύο μορφών, προσδίδοντας ιδιαίτερη ζωντάνια αλλά και γλυκύτητα. Αυτή η ατμόσφαιρα είναι ισάξια με τη φωτεινότητα του μηνύματος.

   Ο κύριος λόγος για τον οποίο επέλεξα αυτόν τον πίνακα είναι η φωτεινότητά του. Είναι πολύ προσεγμένος, όχι μόνο έχει φως αλλά και τις κατάλληλες σκιές στα πρόσωπα των μορφών. Τα συναισθήματα που μου δημιουργεί ο πίνακας είναι ένονα, καθώς “ζωντανεύει” τη θρησκευτική μου συνείδηση.

(Πηγή: http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Matthias_Stomer_-_Annunciazione_-_Google_Art_Project.jpg)

Οι "αρχαιολόγοι" του Β5 και η καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο

     Κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου της σχολικής χρονιάς 2013-14, οι μαθητές της Β΄ Γυμνασίου (Β5) χωρισμένοι σε ομάδες ασχολήθηκαν με το θέμα της καθημερινής ζωής στο Βυζάντιο. Οι ενότητες που προσεγγίστηκαν: α. Από το σπίτι στο σχολείο: η βυζαντινή οικία, η οικογενειακή ζωή και τα βάσανα των μαθητών β. Ευχάριστα και δυσάρεστα: στιγμές ψυχαγωγίας στο Βυζάντιο αλλά και ... ασθένειες, γιατροί, θάνατος γ. «Ταβλία» και «διβητήσια»: Μια ματιά στην ενδυμασία των Βυζαντινών δ. «Τσουκάλια» και «γάρος»: Μια ματιά στη διατροφή των Βυζαντινών.

   Στα σχετικά φύλλα εργασίας που δημιουργήθηκαν επιδιώχθηκε να αποτυπωθεί συνολικά -προσαρμοσμένος στις δυνατότητες και τις γνώσεις των μαθητών- ο τρόπος ερευνητικής προσέγγισης ενός θέματος: από τα αρχαιολογικά ευρήματα, στις άμεσες και έμμεσες πηγές, στο συνδυασμό στοιχείων για τη συναγωγή συμπερασμάτων, στη σύνθεση διαφορετικών απόψεων. 

  Μια εφαρμογή της διδακτικής πρότασης έχει παρουσιαστεί στη διημερίδα: “Διδακτικές απόπειρες: αντιμέτωποι με τις σύγχρονες εκπαιδευτικές προκλήσεις” (Κωνσταντίνα Τσιώρου, “Ας γίνουμε αρχαιολόγοι: όψεις της καθημερινής ζωής στο Βυζάντιο” - Πειραματικό Γυμνάσιο Αγίων Αναργύρων, 17-18 Μαρτίου 2011). Ολοκληρωμένη υπάρχει στον κόμβο της Επιμόρφωσης Β΄ Επιπέδου για την αξιοποίηση και εφαρμογή των ΤΠΕ στη διδακτική πράξη (http://ifigeneia.cti.gr/repository/).

 Μια συντομευμένη εκδοχή των φύλλων εργασίας που χρησιμοποιήθηκαν:

[θα προστεθούν και παραδείγματα της δουλειάς των μαθητών]

Β΄ Γυμνασίου/ Η καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο

Φύλλο εργασίας α

Οι «αρχαιολόγοι» του Β5 ερευνούν πλευρές της καθημερινής ζωής στο Βυζάντιο

-Από το σπίτι στο σχολείο: η βυζαντινή οικία, η οικογενειακή ζωή και τα βάσανα των μαθητών

Η ομάδα σας ανέλαβε τη μελέτη των βυζαντινών σπιτιών, της οικογένειας και του συστήματος εκπαίδευσης. Τα ζητήματα αυτά θα τα μελετήσετε παρατηρώντας αρχικά κάποια αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία θα συνδυάσετε με σχετικά κείμενα (της εποχής ή της σύγχρονης επιστημονικής έρευνας).

Στο σχετικό με τη βυζαντινή ιστορία ιστολόγιό μας, υπάρχει το αρχικό υλικό που σας αφορά: http://nikeforoshistory.blogspot.com (ενότητα: Σπίτι-Οικογένεια-Σχολείο). Ξεκινήστε τη μελέτη του!

1. Καταγράψτε προσεκτικά τι είδους αντικείμενα και πηγές (κείμενα) έχετε στη διάθεσή σας.

1
2
3
4
5
6
7
8

2. Υπάρχει κάποιο αντικείμενο ή κείμενο που σας προβληματίζει ιδιαίτερα ή χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή; Ποιο είναι αυτό και γιατί το ξεχωρίζετε;

3. Προσπαθήστε να καταγράψετε τις πληροφορίες που σας δίνει κάθε στοιχείο για το βυζαντινό σπίτι ή το βυζαντινό σχολείο (μην απογοητευτείτε, αν δεν είναι εύκολο να βγάλετε συμπεράσματα από όλες τις πηγές σας).

1
2
3
4
5
6
7
8

4. Η έρευνα όμως πρέπει να συνεχιστεί και σε άλλες πηγές, που θα σας βοηθήσουν να βγάλετε ολοκληρωμένα συμπεράσματα. Κάποιοι «συνάδελφοί» σας, λοιπόν, έχουν δημοσιεύσει σχετικά συμπεράσματά τους στο διαδίκτυο. Θα τα βρείτε στις σελίδες:

http://www.culture.gr/culture/mystras-edu/history/06.html

http://www.fhw.gr/chronos/09/gr/k/867/main/k8d.html

http://www.imma.edu.gr/macher/hm/hm_main.php?el/D2.5.html

http://www.imma.edu.gr/macher/hm/hm_main.php?el/D2.6.html

http://www.fhw.gr/chronos/10/gr/k/kb/kb1b.html

http://www.fhw.gr/projects/theodoros/gr/02/index.html

Επίσης: Αναζητήστε πληροφορίες και πηγές στις σελίδες 70-73 του σχολικού βιβλίου για να συμπληρώσετε την έρευνά σας...

Ολοκληρώστε τη μελέτη σας και συγκεντρώστε σε μορφή σχεδιαγράμματος τις σημαντικότερες πληροφορίες: α) για τη διαμόρφωση των βυζαντινών σπιτιών και τη ζωή στην οικογένεια, β) για τη λειτουργία των σχολείων στο Βυζάντιο. Προσοχή: κάποια στοιχεία στις πηγές σας μπορεί να επαναλαμβάνονται, μην τα γράψετε κι εσείς παραπάνω από μία φορές στα συμπεράσματά σας!

Το βυζαντινό σπίτι και η ζωή στην οικογένεια

Το βυζαντινό σχολείο

5. Τα αποτελέσματα της έρευνας δεν μπορούν να μένουν κρυφά… Γι’ αυτό κι εσείς ετοιμάζετε ένα «αρχαιολογικό συνέδριο», στο οποίo θα ανακοινώσετε τα συμπεράσματά σας. Συνδυάζοντας τις πληροφορίες που θεωρείτε ότι δίνουν μια ολοκληρωμένη εικόνα για το θέμα σας, γράψτε ένα κείμενο 200 π. λέξεων, το οποίο θα παρουσιάσετε στους αρχαιολόγους-συμμαθητές σας.

Φύλλο εργασίας β

Οι «αρχαιολόγοι» του Β5 ερευνούν πλευρές της καθημερινής ζωής στο Βυζάντιο

-Ευχάριστα και δυσάρεστα: διασκέδαση, αλλά και… ασθένειες, γιατροί, θάνατος

Η ομάδα σας ανέλαβε να μελετήσει τη διασκέδαση των Βυζαντινών, αλλά και κάποιες όχι ευχάριστες (αν και αναπόφευκτες) πλευρές της καθημερινότητας: την αντιμετώπιση των ασθενειών και τη στάση μπροστά στο θάνατο. Τα ζητήματα αυτά θα τα μελετήσετε παρατηρώντας αρχικά κάποια αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία θα συνδυάσετε με σχετικά κείμενα (της εποχής ή της σύγχρονης επιστημονικής έρευνας).

Στο σχετικό με τη βυζαντινή ιστορία ιστολόγιό μας, υπάρχει το αρχικό υλικό που σας αφορά: http://nikeforoshistory.blogspot.com (ενότητα: Ψυχαγωγία-Ιατρική-Θάνατος). Ξεκινήστε τη μελέτη του!

1. Καταγράψτε προσεκτικά τι είδους αντικείμενα και πηγές (κείμενα) έχετε στη διάθεσή σας.

1
2
3
4
5
6
7
8
9

2. Υπάρχει κάποιο αντικείμενο ή κείμενο που σας προβληματίζει ιδιαίτερα ή χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή; Ποιο είναι αυτό και γιατί το ξεχωρίζετε;

3. Προσπαθήστε να καταγράψετε τις πληροφορίες που σας δίνει κάθε στοιχείο για τη διασκέδαση, τις ασθένειες, την ιατρική και την αντίληψη των Βυζαντινών για το θάνατο (μην απογοητευτείτε, αν δεν είναι εύκολο να βγάλετε συμπεράσματα από όλες τις πηγές σας).

1
2
3
4
5
6
7
8
9

4. Η έρευνα όμως πρέπει να συνεχιστεί και σε άλλες πηγές, που θα σας βοηθήσουν να βγάλετε ολοκληρωμένα συμπεράσματα. Κάποιοι «συνάδελφοί» σας, λοιπόν, έχουν δημοσιεύσει σχετικά συμπεράσματά τους στο διαδίκτυο. Θα τα βρείτε στις σελίδες:

http://www.culture.gr/culture/mystras-edu/history/16.html

http://www.fhw.gr/chronos/09/gr/k/867/main/k8.html (ενότητες για τον ιππόδρομο, τα λουτρά, τις πανηγύρεις)

http://www.makthes.gr/news/reportage/6531/

http://www.byzantinemuseum.gr/el/permanentexhibition/ancient_world_to_Byzantium/in_the_face_of_death/

Επίσης: Αναζητήστε πληροφορίες και πηγές στις σελίδες 70-73 του σχολικού βιβλίου για να συμπληρώσετε την έρευνά σας...

Ολοκληρώστε τη μελέτη σας και συγκεντρώστε σε μορφή σχεδιαγράμματος τις σημαντικότερες πληροφορίες: α) για τους τρόπους διασκέδασης και ψυχαγωγίας, β) για την ανάπτυξη της ιατρικής και την αντιμετώπιση των ασθενειών, γ) για τη στάση των ανθρώπων της εποχής απέναντι στο θάνατο. Προσοχή: κάποια στοιχεία στις πηγές σας μπορεί να επαναλαμβάνονται, μην τα γράψετε κι εσείς παραπάνω από μία φορές στα συμπεράσματά σας!

Τρόποι διασκέδασης και ψυχαγωγίας

Ασθενείς και γιατροί Η στάση απέναντι στο θάνατο

5. Τα αποτελέσματα της έρευνας δεν μπορούν να μένουν κρυφά… Γι’ αυτό κι εσείς ετοιμάζετε ένα «αρχαιολογικό συνέδριο», στο οποίo θα ανακοινώσετε τα συμπεράσματά σας. Συνδυάζοντας τις πληροφορίες που θεωρείτε ότι δίνουν μια ολοκληρωμένη εικόνα για το θέμα σας, γράψτε ένα κείμενο 200 π. λέξεων, το οποίο θα παρουσιάσετε στους αρχαιολόγους-συμμαθητές σας.

Φύλλο εργασίας γ

Οι «αρχαιολόγοι» του Β5 ερευνούν πλευρές της καθημερινής ζωής στο Βυζάντιο

-«Ταβλία» και «διβητήσια»: Μια ματιά στην ενδυμασία των Βυζαντινών

Η ομάδα σας ανέλαβε τη μελέτη της ενδυμασίας των Βυζαντινών. Τα ζητήματα αυτά θα τα μελετήσετε παρατηρώντας αρχικά κάποια αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία θα συνδυάσετε με σχετικά κείμενα (της εποχής ή της σύγχρονης επιστημονικής έρευνας).

Στο σχετικό με τη βυζαντινή ιστορία ιστολόγιό μας, υπάρχει το αρχικό υλικό που σας αφορά: http://nikeforoshistory.blogspot.com (ενότητα: Ενδυμασία). Ξεκινήστε τη μελέτη του!

1. Καταγράψτε προσεκτικά τι είδους αντικείμενα και πηγές (κείμενα) έχετε στη διάθεσή σας.

1
2
3
4
5
6
7
8
9

2. Υπάρχει κάποιο αντικείμενο ή κείμενο που σας προβληματίζει ιδιαίτερα ή χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή; Ποιο είναι αυτό και γιατί το ξεχωρίζετε;

3. Προσπαθήστε να καταγράψετε τις πληροφορίες που σας δίνει κάθε στοιχείο για την ενδυμασία ή τη διατροφή (μην απογοητευτείτε, αν δεν είναι εύκολο να βγάλετε συμπεράσματα από όλες τις πηγές σας).

1
2
3
4
5
6
7
8
9

4. Η έρευνα όμως πρέπει να συνεχιστεί και σε άλλες πηγές, που θα σας βοηθήσουν να βγάλετε ολοκληρωμένα συμπεράσματα. Κάποιοι «συνάδελφοί» σας, λοιπόν, έχουν δημοσιεύσει σχετικά συμπεράσματά τους στο διαδίκτυο. Θα τα βρείτε στη σελίδα:

http://www.fhw.gr/chronos/09/gr/k/1081/main/k15.html (ενότητα: Ενδυμασία)

Επίσης: Αναζητήστε πληροφορίες και πηγές στις σελίδες 70-73 του σχολικού βιβλίου για να συμπληρώσετε την έρευνά σας...

Ολοκληρώστε τη μελέτη σας και συγκεντρώστε σε μορφή σχεδιαγράμματος τις σημαντικότερες πληροφορίες για τα ενδύματα και τη βυζαντινή «μόδα». Προσοχή: κάποια στοιχεία στις πηγές σας μπορεί να επαναλαμβάνονται, μην τα γράψετε κι εσείς παραπάνω από μία φορές στα συμπεράσματά σας!

Τα ενδύματα και η βυζαντινή «μόδα»

5. Τα αποτελέσματα της έρευνας δεν μπορούν να μένουν κρυφά… Γι’ αυτό κι εσείς ετοιμάζετε ένα «αρχαιολογικό συνέδριο», στο οποίo θα ανακοινώσετε τα συμπεράσματά σας. Συνδυάζοντας τις πληροφορίες που θεωρείτε ότι δίνουν μια ολοκληρωμένη εικόνα για το θέμα σας, γράψτε ένα κείμενο 200 π. λέξεων, το οποίο θα παρουσιάσετε στους αρχαιολόγους-συμμαθητές σας.

Φύλλο εργασίας δ

Οι «αρχαιολόγοι» του Β5 ερευνούν πλευρές της καθημερινής ζωής στο Βυζάντιο

-«Τσουκάλια» και «γάρος»: Μια ματιά στη διατροφή των Βυζαντινών

Η ομάδα σας ανέλαβε τη μελέτη της διατροφής των Βυζαντινών. Τα ζητήματα αυτά θα τα μελετήσετε παρατηρώντας αρχικά κάποια αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία θα συνδυάσετε με σχετικά κείμενα (της εποχής ή της σύγχρονης επιστημονικής έρευνας).

Στο σχετικό με τη βυζαντινή ιστορία ιστολόγιό μας, υπάρχει το αρχικό υλικό που σας αφορά: http://nikeforoshistory.blogspot.com (ενότητα: Διατροφή). Ξεκινήστε τη μελέτη του!

1. Καταγράψτε προσεκτικά τι είδους αντικείμενα και πηγές (κείμενα) έχετε στη διάθεσή σας.

1
2
3
4
5
6
7
8
9

2. Υπάρχει κάποιο αντικείμενο ή κείμενο που σας προβληματίζει ιδιαίτερα ή χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή; Ποιο είναι αυτό και γιατί το ξεχωρίζετε;

3. Προσπαθήστε να καταγράψετε τις πληροφορίες που σας δίνει κάθε στοιχείο για την ενδυμασία ή τη διατροφή (μην απογοητευτείτε, αν δεν είναι εύκολο να βγάλετε συμπεράσματα από όλες τις πηγές σας).

1
2
3
4
5
6
7
8
9

4. Η έρευνα όμως πρέπει να συνεχιστεί και σε άλλες πηγές, που θα σας βοηθήσουν να βγάλετε ολοκληρωμένα συμπεράσματα. Κάποιοι «συνάδελφοί» σας, λοιπόν, έχουν δημοσιεύσει σχετικά συμπεράσματά τους στο διαδίκτυο. Θα τα βρείτε στις σελίδες:

http://www.imma.edu.gr/macher/hm/hm_main.php?el/D2.7.html

http://www.fhw.gr/chronos/09/gr/k/1081/main/k15.html (ενότητα: Διατροφή)

Επίσης: Αναζητήστε πληροφορίες και πηγές στις σελίδες 70-73 του σχολικού βιβλίου για να ολοκληρώστε την έρευνά σας...

Ολοκληρώστε τη μελέτη σας και συγκεντρώστε σε μορφή σχεδιαγράμματος τις σημαντικότερες πληροφορίες για το βυζαντινό «τραπέζι» (σκεύη, φαγητό, συνήθειες). Προσοχή: κάποια στοιχεία στις πηγές σας μπορεί να επαναλαμβάνονται, μην τα γράψετε κι εσείς παραπάνω από μία φορές στα συμπεράσματά σας!

Το βυζαντινό «τραπέζι»

5. Τα αποτελέσματα της έρευνας δεν μπορούν να μένουν κρυφά… Γι’ αυτό κι εσείς ετοιμάζετε ένα «αρχαιολογικό συνέδριο», στο οποίo θα ανακοινώσετε τα συμπεράσματά σας. Συνδυάζοντας τις πληροφορίες που θεωρείτε ότι δίνουν μια ολοκληρωμένη εικόνα για το θέμα σας, γράψτε ένα κείμενο 200 π. λέξεων, το οποίο θα παρουσιάσετε στους αρχαιολόγους-συμμαθητές σας.