Οι "αρχαιολόγοι" του Β5 και η καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο

     Κατά τη διάρκεια του τρίτου τριμήνου της σχολικής χρονιάς 2013-14, οι μαθητές της Β΄ Γυμνασίου (Β5) χωρισμένοι σε ομάδες ασχολήθηκαν με το θέμα της καθημερινής ζωής στο Βυζάντιο. Οι ενότητες που προσεγγίστηκαν: α. Από το σπίτι στο σχολείο: η βυζαντινή οικία, η οικογενειακή ζωή και τα βάσανα των μαθητών β. Ευχάριστα και δυσάρεστα: στιγμές ψυχαγωγίας στο Βυζάντιο αλλά και ... ασθένειες, γιατροί, θάνατος γ. «Ταβλία» και «διβητήσια»: Μια ματιά στην ενδυμασία των Βυζαντινών δ. «Τσουκάλια» και «γάρος»: Μια ματιά στη διατροφή των Βυζαντινών.

   Στα σχετικά φύλλα εργασίας που δημιουργήθηκαν επιδιώχθηκε να αποτυπωθεί συνολικά -προσαρμοσμένος στις δυνατότητες και τις γνώσεις των μαθητών- ο τρόπος ερευνητικής προσέγγισης ενός θέματος: από τα αρχαιολογικά ευρήματα, στις άμεσες και έμμεσες πηγές, στο συνδυασμό στοιχείων για τη συναγωγή συμπερασμάτων, στη σύνθεση διαφορετικών απόψεων. 

  Μια εφαρμογή της διδακτικής πρότασης έχει παρουσιαστεί στη διημερίδα: “Διδακτικές απόπειρες: αντιμέτωποι με τις σύγχρονες εκπαιδευτικές προκλήσεις” (Κωνσταντίνα Τσιώρου, “Ας γίνουμε αρχαιολόγοι: όψεις της καθημερινής ζωής στο Βυζάντιο” - Πειραματικό Γυμνάσιο Αγίων Αναργύρων, 17-18 Μαρτίου 2011). Ολοκληρωμένη υπάρχει στον κόμβο της Επιμόρφωσης Β΄ Επιπέδου για την αξιοποίηση και εφαρμογή των ΤΠΕ στη διδακτική πράξη (http://ifigeneia.cti.gr/repository/).

 Μια συντομευμένη εκδοχή των φύλλων εργασίας που χρησιμοποιήθηκαν:

[θα προστεθούν και παραδείγματα της δουλειάς των μαθητών]

Β΄ Γυμνασίου/ Η καθημερινή ζωή στο Βυζάντιο

Φύλλο εργασίας α

Οι «αρχαιολόγοι» του Β5 ερευνούν πλευρές της καθημερινής ζωής στο Βυζάντιο

-Από το σπίτι στο σχολείο: η βυζαντινή οικία, η οικογενειακή ζωή και τα βάσανα των μαθητών

Η ομάδα σας ανέλαβε τη μελέτη των βυζαντινών σπιτιών, της οικογένειας και του συστήματος εκπαίδευσης. Τα ζητήματα αυτά θα τα μελετήσετε παρατηρώντας αρχικά κάποια αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία θα συνδυάσετε με σχετικά κείμενα (της εποχής ή της σύγχρονης επιστημονικής έρευνας).

Στο σχετικό με τη βυζαντινή ιστορία ιστολόγιό μας, υπάρχει το αρχικό υλικό που σας αφορά: http://nikeforoshistory.blogspot.com (ενότητα: Σπίτι-Οικογένεια-Σχολείο). Ξεκινήστε τη μελέτη του!

1. Καταγράψτε προσεκτικά τι είδους αντικείμενα και πηγές (κείμενα) έχετε στη διάθεσή σας.

1
2
3
4
5
6
7
8

2. Υπάρχει κάποιο αντικείμενο ή κείμενο που σας προβληματίζει ιδιαίτερα ή χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή; Ποιο είναι αυτό και γιατί το ξεχωρίζετε;

3. Προσπαθήστε να καταγράψετε τις πληροφορίες που σας δίνει κάθε στοιχείο για το βυζαντινό σπίτι ή το βυζαντινό σχολείο (μην απογοητευτείτε, αν δεν είναι εύκολο να βγάλετε συμπεράσματα από όλες τις πηγές σας).

1
2
3
4
5
6
7
8

4. Η έρευνα όμως πρέπει να συνεχιστεί και σε άλλες πηγές, που θα σας βοηθήσουν να βγάλετε ολοκληρωμένα συμπεράσματα. Κάποιοι «συνάδελφοί» σας, λοιπόν, έχουν δημοσιεύσει σχετικά συμπεράσματά τους στο διαδίκτυο. Θα τα βρείτε στις σελίδες:

http://www.culture.gr/culture/mystras-edu/history/06.html

http://www.fhw.gr/chronos/09/gr/k/867/main/k8d.html

http://www.imma.edu.gr/macher/hm/hm_main.php?el/D2.5.html

http://www.imma.edu.gr/macher/hm/hm_main.php?el/D2.6.html

http://www.fhw.gr/chronos/10/gr/k/kb/kb1b.html

http://www.fhw.gr/projects/theodoros/gr/02/index.html

Επίσης: Αναζητήστε πληροφορίες και πηγές στις σελίδες 70-73 του σχολικού βιβλίου για να συμπληρώσετε την έρευνά σας...

Ολοκληρώστε τη μελέτη σας και συγκεντρώστε σε μορφή σχεδιαγράμματος τις σημαντικότερες πληροφορίες: α) για τη διαμόρφωση των βυζαντινών σπιτιών και τη ζωή στην οικογένεια, β) για τη λειτουργία των σχολείων στο Βυζάντιο. Προσοχή: κάποια στοιχεία στις πηγές σας μπορεί να επαναλαμβάνονται, μην τα γράψετε κι εσείς παραπάνω από μία φορές στα συμπεράσματά σας!

Το βυζαντινό σπίτι και η ζωή στην οικογένεια

Το βυζαντινό σχολείο

5. Τα αποτελέσματα της έρευνας δεν μπορούν να μένουν κρυφά… Γι’ αυτό κι εσείς ετοιμάζετε ένα «αρχαιολογικό συνέδριο», στο οποίo θα ανακοινώσετε τα συμπεράσματά σας. Συνδυάζοντας τις πληροφορίες που θεωρείτε ότι δίνουν μια ολοκληρωμένη εικόνα για το θέμα σας, γράψτε ένα κείμενο 200 π. λέξεων, το οποίο θα παρουσιάσετε στους αρχαιολόγους-συμμαθητές σας.

Φύλλο εργασίας β

Οι «αρχαιολόγοι» του Β5 ερευνούν πλευρές της καθημερινής ζωής στο Βυζάντιο

-Ευχάριστα και δυσάρεστα: διασκέδαση, αλλά και… ασθένειες, γιατροί, θάνατος

Η ομάδα σας ανέλαβε να μελετήσει τη διασκέδαση των Βυζαντινών, αλλά και κάποιες όχι ευχάριστες (αν και αναπόφευκτες) πλευρές της καθημερινότητας: την αντιμετώπιση των ασθενειών και τη στάση μπροστά στο θάνατο. Τα ζητήματα αυτά θα τα μελετήσετε παρατηρώντας αρχικά κάποια αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία θα συνδυάσετε με σχετικά κείμενα (της εποχής ή της σύγχρονης επιστημονικής έρευνας).

Στο σχετικό με τη βυζαντινή ιστορία ιστολόγιό μας, υπάρχει το αρχικό υλικό που σας αφορά: http://nikeforoshistory.blogspot.com (ενότητα: Ψυχαγωγία-Ιατρική-Θάνατος). Ξεκινήστε τη μελέτη του!

1. Καταγράψτε προσεκτικά τι είδους αντικείμενα και πηγές (κείμενα) έχετε στη διάθεσή σας.

1
2
3
4
5
6
7
8
9

2. Υπάρχει κάποιο αντικείμενο ή κείμενο που σας προβληματίζει ιδιαίτερα ή χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή; Ποιο είναι αυτό και γιατί το ξεχωρίζετε;

3. Προσπαθήστε να καταγράψετε τις πληροφορίες που σας δίνει κάθε στοιχείο για τη διασκέδαση, τις ασθένειες, την ιατρική και την αντίληψη των Βυζαντινών για το θάνατο (μην απογοητευτείτε, αν δεν είναι εύκολο να βγάλετε συμπεράσματα από όλες τις πηγές σας).

1
2
3
4
5
6
7
8
9

4. Η έρευνα όμως πρέπει να συνεχιστεί και σε άλλες πηγές, που θα σας βοηθήσουν να βγάλετε ολοκληρωμένα συμπεράσματα. Κάποιοι «συνάδελφοί» σας, λοιπόν, έχουν δημοσιεύσει σχετικά συμπεράσματά τους στο διαδίκτυο. Θα τα βρείτε στις σελίδες:

http://www.culture.gr/culture/mystras-edu/history/16.html

http://www.fhw.gr/chronos/09/gr/k/867/main/k8.html (ενότητες για τον ιππόδρομο, τα λουτρά, τις πανηγύρεις)

http://www.makthes.gr/news/reportage/6531/

http://www.byzantinemuseum.gr/el/permanentexhibition/ancient_world_to_Byzantium/in_the_face_of_death/

Επίσης: Αναζητήστε πληροφορίες και πηγές στις σελίδες 70-73 του σχολικού βιβλίου για να συμπληρώσετε την έρευνά σας...

Ολοκληρώστε τη μελέτη σας και συγκεντρώστε σε μορφή σχεδιαγράμματος τις σημαντικότερες πληροφορίες: α) για τους τρόπους διασκέδασης και ψυχαγωγίας, β) για την ανάπτυξη της ιατρικής και την αντιμετώπιση των ασθενειών, γ) για τη στάση των ανθρώπων της εποχής απέναντι στο θάνατο. Προσοχή: κάποια στοιχεία στις πηγές σας μπορεί να επαναλαμβάνονται, μην τα γράψετε κι εσείς παραπάνω από μία φορές στα συμπεράσματά σας!

Τρόποι διασκέδασης και ψυχαγωγίας

Ασθενείς και γιατροί Η στάση απέναντι στο θάνατο

5. Τα αποτελέσματα της έρευνας δεν μπορούν να μένουν κρυφά… Γι’ αυτό κι εσείς ετοιμάζετε ένα «αρχαιολογικό συνέδριο», στο οποίo θα ανακοινώσετε τα συμπεράσματά σας. Συνδυάζοντας τις πληροφορίες που θεωρείτε ότι δίνουν μια ολοκληρωμένη εικόνα για το θέμα σας, γράψτε ένα κείμενο 200 π. λέξεων, το οποίο θα παρουσιάσετε στους αρχαιολόγους-συμμαθητές σας.

Φύλλο εργασίας γ

Οι «αρχαιολόγοι» του Β5 ερευνούν πλευρές της καθημερινής ζωής στο Βυζάντιο

-«Ταβλία» και «διβητήσια»: Μια ματιά στην ενδυμασία των Βυζαντινών

Η ομάδα σας ανέλαβε τη μελέτη της ενδυμασίας των Βυζαντινών. Τα ζητήματα αυτά θα τα μελετήσετε παρατηρώντας αρχικά κάποια αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία θα συνδυάσετε με σχετικά κείμενα (της εποχής ή της σύγχρονης επιστημονικής έρευνας).

Στο σχετικό με τη βυζαντινή ιστορία ιστολόγιό μας, υπάρχει το αρχικό υλικό που σας αφορά: http://nikeforoshistory.blogspot.com (ενότητα: Ενδυμασία). Ξεκινήστε τη μελέτη του!

1. Καταγράψτε προσεκτικά τι είδους αντικείμενα και πηγές (κείμενα) έχετε στη διάθεσή σας.

1
2
3
4
5
6
7
8
9

2. Υπάρχει κάποιο αντικείμενο ή κείμενο που σας προβληματίζει ιδιαίτερα ή χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή; Ποιο είναι αυτό και γιατί το ξεχωρίζετε;

3. Προσπαθήστε να καταγράψετε τις πληροφορίες που σας δίνει κάθε στοιχείο για την ενδυμασία ή τη διατροφή (μην απογοητευτείτε, αν δεν είναι εύκολο να βγάλετε συμπεράσματα από όλες τις πηγές σας).

1
2
3
4
5
6
7
8
9

4. Η έρευνα όμως πρέπει να συνεχιστεί και σε άλλες πηγές, που θα σας βοηθήσουν να βγάλετε ολοκληρωμένα συμπεράσματα. Κάποιοι «συνάδελφοί» σας, λοιπόν, έχουν δημοσιεύσει σχετικά συμπεράσματά τους στο διαδίκτυο. Θα τα βρείτε στη σελίδα:

http://www.fhw.gr/chronos/09/gr/k/1081/main/k15.html (ενότητα: Ενδυμασία)

Επίσης: Αναζητήστε πληροφορίες και πηγές στις σελίδες 70-73 του σχολικού βιβλίου για να συμπληρώσετε την έρευνά σας...

Ολοκληρώστε τη μελέτη σας και συγκεντρώστε σε μορφή σχεδιαγράμματος τις σημαντικότερες πληροφορίες για τα ενδύματα και τη βυζαντινή «μόδα». Προσοχή: κάποια στοιχεία στις πηγές σας μπορεί να επαναλαμβάνονται, μην τα γράψετε κι εσείς παραπάνω από μία φορές στα συμπεράσματά σας!

Τα ενδύματα και η βυζαντινή «μόδα»

5. Τα αποτελέσματα της έρευνας δεν μπορούν να μένουν κρυφά… Γι’ αυτό κι εσείς ετοιμάζετε ένα «αρχαιολογικό συνέδριο», στο οποίo θα ανακοινώσετε τα συμπεράσματά σας. Συνδυάζοντας τις πληροφορίες που θεωρείτε ότι δίνουν μια ολοκληρωμένη εικόνα για το θέμα σας, γράψτε ένα κείμενο 200 π. λέξεων, το οποίο θα παρουσιάσετε στους αρχαιολόγους-συμμαθητές σας.

Φύλλο εργασίας δ

Οι «αρχαιολόγοι» του Β5 ερευνούν πλευρές της καθημερινής ζωής στο Βυζάντιο

-«Τσουκάλια» και «γάρος»: Μια ματιά στη διατροφή των Βυζαντινών

Η ομάδα σας ανέλαβε τη μελέτη της διατροφής των Βυζαντινών. Τα ζητήματα αυτά θα τα μελετήσετε παρατηρώντας αρχικά κάποια αρχαιολογικά ευρήματα, τα οποία θα συνδυάσετε με σχετικά κείμενα (της εποχής ή της σύγχρονης επιστημονικής έρευνας).

Στο σχετικό με τη βυζαντινή ιστορία ιστολόγιό μας, υπάρχει το αρχικό υλικό που σας αφορά: http://nikeforoshistory.blogspot.com (ενότητα: Διατροφή). Ξεκινήστε τη μελέτη του!

1. Καταγράψτε προσεκτικά τι είδους αντικείμενα και πηγές (κείμενα) έχετε στη διάθεσή σας.

1
2
3
4
5
6
7
8
9

2. Υπάρχει κάποιο αντικείμενο ή κείμενο που σας προβληματίζει ιδιαίτερα ή χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή; Ποιο είναι αυτό και γιατί το ξεχωρίζετε;

3. Προσπαθήστε να καταγράψετε τις πληροφορίες που σας δίνει κάθε στοιχείο για την ενδυμασία ή τη διατροφή (μην απογοητευτείτε, αν δεν είναι εύκολο να βγάλετε συμπεράσματα από όλες τις πηγές σας).

1
2
3
4
5
6
7
8
9

4. Η έρευνα όμως πρέπει να συνεχιστεί και σε άλλες πηγές, που θα σας βοηθήσουν να βγάλετε ολοκληρωμένα συμπεράσματα. Κάποιοι «συνάδελφοί» σας, λοιπόν, έχουν δημοσιεύσει σχετικά συμπεράσματά τους στο διαδίκτυο. Θα τα βρείτε στις σελίδες:

http://www.imma.edu.gr/macher/hm/hm_main.php?el/D2.7.html

http://www.fhw.gr/chronos/09/gr/k/1081/main/k15.html (ενότητα: Διατροφή)

Επίσης: Αναζητήστε πληροφορίες και πηγές στις σελίδες 70-73 του σχολικού βιβλίου για να ολοκληρώστε την έρευνά σας...

Ολοκληρώστε τη μελέτη σας και συγκεντρώστε σε μορφή σχεδιαγράμματος τις σημαντικότερες πληροφορίες για το βυζαντινό «τραπέζι» (σκεύη, φαγητό, συνήθειες). Προσοχή: κάποια στοιχεία στις πηγές σας μπορεί να επαναλαμβάνονται, μην τα γράψετε κι εσείς παραπάνω από μία φορές στα συμπεράσματά σας!

Το βυζαντινό «τραπέζι»

5. Τα αποτελέσματα της έρευνας δεν μπορούν να μένουν κρυφά… Γι’ αυτό κι εσείς ετοιμάζετε ένα «αρχαιολογικό συνέδριο», στο οποίo θα ανακοινώσετε τα συμπεράσματά σας. Συνδυάζοντας τις πληροφορίες που θεωρείτε ότι δίνουν μια ολοκληρωμένη εικόνα για το θέμα σας, γράψτε ένα κείμενο 200 π. λέξεων, το οποίο θα παρουσιάσετε στους αρχαιολόγους-συμμαθητές σας.