Πέμπτο μάθημα στην Ιστορία Α΄ Γυμνασίου: εισαγωγή στην αρχαϊκή τέχνη

Καθώς ολοκληρώσαμε τα σχετικά με τη σύγκρουση Ελλήνων και Περσών (θα επανέλθουμε μετά το Πάσχα, για να ελέγξουμε τι μάθαμε), θα κάνουμε μια εισαγωγή στην τέχνη της Αρχαϊκής Περιόδου, για να μην ξεχάσουμε όσα σχολιάσαμε στο μάθημα της Τετάρτης.

Δεν χρειάζεται να μου στείλετε εργασίες για αυτά. Σκεφτείτε, κρατήστε σημειώσεις και θα τα πούμε μετά το Πάσχα (προηγούνται οι εργασίες των μαθημάτων 1-4).

Ξεκινάμε...

[Ρίξτε και μια ματιά στο αντίστοιχο κεφάλαιο του βιβλίου:

http://ebooks.edu.gr/modules/ebook/show.php/DSGYM-A105/29/158,918/ ]

Αρχαϊκή περίοδος (800-479 π.Χ.): Η τέχνη

α. Τρία σημαντικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την αρχαϊκή τέχνη: 1) η ανέγερση λίθινων ναών, 2) η δημιουργία λίθινων αγαλμάτων σε φυσικό και υπερφυσικό μέγεθος, 3) η επίδραση της τέχνης της Ανατολής και της Αιγύπτου

β. Θα προσεγγίσουμε τρεις βασικές μορφές τέχνης:

αρχιτεκτονική, γλυπτική, κεραμική/αγγειογραφία

Τι θυμάστε για τις παραπάνω μορφές τέχνης από όσα αναλύσαμε στην προϊστορική και στη γεωμετρική περίοδο;

Ι. Αρχιτεκτονική

α. Παρατηρούμε την παρακάτω κάτοψη (σχέδιο κτηρίου όπως φαίνεται από πάνω) αρχαϊκού ναού. Σημείωση: οι κύκλοι αντιστοιχούν σε κυκλικές κολώνες, τους κίονες.

Ποια είναι τα τρία βασικά μέρη ενός αρχαϊκού ναού;

Τι σας θυμίζει η τριμερής διάταξη των αρχαϊκών ναών (θυμηθείτε προϊστορικά κτήρια που μας έχουν απασχολήσει, ξεφυλλίστε το βιβλίο...);

β. Ο ιωνικός και ο δωρικός ρυθμός: οι αρχαϊκοί ναοί έχουν κάποια διαφορετικά χαρακτηριστικά, ανάλογα με το αν έχουν χτιστεί σύμφωνα με τον δωρικό (εμφανίστηκε στην Πελοπόννησο) ή τον ιωνικό ρυθμό (εμφανίστηκε στο Αιγαίο και τη Μ. Ασία). Παρατηρούμε τη φωτογραφία και προσπαθούμε να εντοπίσουμε και να καταγράψουμε πέντε διαφορές ανάμεσά τους.

Σε ποιον ρυθμό ανήκει αυτός ο ναός;

Και αυτός;

γ. Παρατηρήστε και αυτές τις φωτογραφίες. Τι σας κάνει εντύπωση;

ΙΙ. Η γλυπτική

α. Παρατηρήστε τις φωτογραφίες, στις οποίες βλέπουμε τους δύο χαρακτηριστικότερους τύπους αρχαϊκών αγαλμάτων, τις κόρες (φωτ. 1, 4, 5) και τους κούρους (φωτ. 2, 3).

1

2

3

4

5

Προσπαθήστε τώρα να εξηγήσετε:

Τι παριστάνουν οι κόρες;

Τι παριστάνουν οι κούροι;

Πώς θα περιγράφατε την έκφραση του προσώπου των αγαλμάτων;

Σκεφτείτε: τα αγάλματα αυτά είναι φυσικού ή υπερφυσικού μεγέθους. Ποιες είναι οι απαραίτητες προϋποθέσεις για να δημιουργηθούν μεγάλου μεγέθους έργα γλυπτικής (αλλά και αρχιτεκτονικής);

ΙΙΙ. Η αγγειογραφία

α. Θυμηθείτε τα γεωμετρικά αγγεία και τη διακόσμησή τους και, στη συνέχεια, ρίξτε μια ματιά στα αρχαϊκά αγγεία των φωτογραφιών. Δείτε τα ποικίλα θέματα που τα διακοσμούν και εντοπίστε τις διαφορές με τη γεωμετρική περίοδο.

β. Από αυτά τα αγγεία άλλα είναι μελανόμορφα και άλλα ερυθρόμορφα. Αναζητήστε (στο λεξικό και στο βιβλίο μας) τη σημασία των όρων.

γ. Θα μπορούσαμε να προσδιορίσουμε με ακρίβεια το περιεχόμενο των όρων μελανόμορφος και ερυθρόμορφος ρυθμός; Προσπαθούμε...

δ. Από τα σχήματα των αγγείων, ποια σας είναι γνωστά;

ε. Κατά τη γνώμη σας, ποια είναι η σημασία των ζωγραφικών παραστάσεων πάνω στα αγγεία για τη γνωριμία μας με τη ζωή των ανθρώπων της συγκεκριμένης εποχής;