Το Β5 στο Βυζαντινό Μουσείο

Μια περιήγηση στον κόσμο του Βυζαντίου

     Την Τετάρτη 18 Δεκεμβρίου 2013 οι μαθήτριες και οι μαθητές του Β5, ύστερα από μια σύντομη βόλτα στον Εθνικό Κήπο, έφτασαν στο Βυζαντινό Μουσείο για μια διαφορετική "βόλτα". Η περιήγηση στις ενότητες: “Παλαιές μορφές-νέα σύμβολα”, “Τα εγκόσμια”, “Χριστιανική Αίγυπτος”, “Τόπος αναψύξεως”, “Εξουσία και διοίκηση”, “Κρίσιμη καμπή”, “Λατρεία και Τέχνη”, “Όψεις δημόσιου και ιδιωτικού βίου” ήταν διασκεδαστική και διδακτική, καθώς ακολουθήθηκαν οι δραστηριότητες του φύλλου εργασίας, ίσως όμως και κάπως κουραστική στο πολύ ενδιαφέρον αλλά τεράστιο μουσείο. 

Κάποιες εντυπώσεις, με λόγια και με ζωγραφιές:

“Η επίσκεψή μας στο Βυζαντινό Μουσείο ήταν αρκετά διασκεδαστική. Παρόλο που η βόλτα στον Εθνικό Κήπο (κατά τη μετάβασή μας στο μουσείο) μου άρεσε περισσότερο, γιατί ήμασταν πιο ελεύθεροι, το μουσείο ήταν πολύ εποικοδομητικό και απέκτησα πολλές καινούριες γνώσεις. Από τις λεζάντες των εκθεμάτων μάθαμε από πού προέρχονταν και από τι υλικό ήταν φτιαγμένα. Αυτό που μου έκανε μεγαλύτερη εντύπωση ήταν το πολύχρωμο ψηφιδωτό από τη βασιλική του Ιλισσού (στην Αθήνα). Στο ψηφιδωτό αυτό μου άρεσε περισσότερο η απεικόνιση του φυτικού και ζωικού κόσμου”. (Νικολίνα Πληβούρη)

“Η επίσκεψή μας στο Βυζαντινό Μουσείο ήταν πολύ ευχάριστη. Είχα ξαναεπισκεφθεί αυτό το μουσείο παλιότερα, όμως δεν θυμόμουν και πολλά. Φυσικά, τα θυμήθηκα όλα, και χάρη στο γεγονός ότι φέτος στην ιστορία ασχολούμαστε με αυτή την περίοδο, επομένως όλα μου φάνηκαν πιο γνωστά. Μεγάλη εντύπωση μου έκαναν τα διάφορα χρυσά νομίσματα, οι χριστιανικοί τάφοι, το μεγάλο ψηφιδωτό της εισόδου και, φυσικά, τα οικιακά σκεύη και κοσμήματα, τα οποία είδαμε στο τέλος. Ακόμα περισσότερο με εντυπωσίασαν τα ρούχα, υφάσματα και παπούτσια, τα οποία σώθηκαν σε άριστη κατάσταση μέσα σε αιγυπτιακούς τάφους. Γενικά, πιστεύω πως όλοι μας θα θέλαμε να ξανακάνουμε μια τέτοια επίσκεψη, ώστε να δούμε και τα υπόλοιπα εκθέματα”. (Άννα Πούσα)

Μια επιτύμβια πλάκα, όπως την απέδωσε ο Κωστής Σκαλιώρας:

“Θεωρώ ότι η εκδρομή αυτή, εκτός από εκπαιδευτική, ήταν και διασκεδαστική, αφού για να απαντήσουμε στο φύλλο εργασίας που μας δόθηκε έπρεπε να ψάξουμε τα αντικείμενα μέσα στο χώρο που βρισκόμασταν”. (Μελιώ Πολίτη)

“Στο μουσείο μού φάνηκε ότι τόσα χρόνια είχαν γίνει σαν μια στιγμή. Αυτό που μου άρεσε πιο πολύ ήταν οι χριστιανικοί τάφοι και τα κοσμήματα εκείνης της εποχής”. (Αντιγόνη Σαζακλόγλου)

“Το Βυζαντινό Μουσείο ήταν αρκετά εντυπωσιακό. Γι' αυτό “ευθύνονται” ορισμένα εκθέματα, κυρίως τα ψηφιδωτά. Υπήρχαν, βέβαια, και κάποια εκθέματα που με έκαναν να βαριέμαι, όπως οι χάρτες”. (Θοδωρής Σινιέρη)

Η στιγμή της υπογραφής ενός χρυσόβουλλου από βυζαντινό αυτοκράτορα, όπως τη φαντάστηκε ο Λουκάς Στυλιάρης:

“Κάθε έκθεμα είχε μία λεζάντα, ώστε να καταλαβαίνουμε τι είναι και ποια σχέση έχει με την ιστορία. Είναι ακόμα σημαντικό ότι τα εκθέματα, παρόλο που έχουν δημιουργηθεί εδώ και πάρα πολλά χρόνια, βρίσκονται σε άριστη κατάσταση χάρη στη συντήρησή τους από τους ειδικούς του μουσείου”. (Μανώλης Σταυρακάκης)

“Γενικά, η ξενάγησή μας στο μουσείο ήταν πληροφοριακή και αρκετά ευχάριστη, αφού μάθαμε για τη ζωή στο Βυζάντιο, χωρίς να συζητάμε και να στεκόμαστε πολλή ώρα σε ένα έκθεμα, κάτι που θα έκανε την περιήγηση βαρετή”. (Βασιλική Πιτσιλού)

 “Πιστεύω ότι ο μεγαλύτερος θησαυρός του μουσείου, του πολύ καλά οργανωμένου ανά εποχές και τομείς, είναι τα βιβλία: τα βιβλία που γράφτηκαν στο χέρι, πάνω σε κατεργασμένο δέρμα, περγαμηνή, με καλλιγραφικά γράμματα και πολύ μελάνι. Όλα αυτά και πολλά περισσότερα μας κληροδοτήθηκαν, για να καταλάβουμε καλύτερα τον κόσμο και την εξέλιξή του”. (Αιμίλιος Σπηλιόπουλος)

Ένα χειρόγραφο βιβλίο από τον Αιμίλιο Σπηλιόπουλο:

“Η επίσκεψη που κάναμε στο Βυζαντινό Μουσείο ήταν πολύ ενδιαφέρουσα. Μέσα από τα έργα που είδαμε, όπως τοιχογραφίες, εικόνες, τάφους, ειδώλια, κοσμήματα, μάθαμε σημαντικά πράγματα για τον πολιτισμό του Βυζαντίου. Επίσης, συνδέσαμε τα εκθέματα με όσα έχουμε διδαχθεί φέτος στην ιστορία, με αποτέλεσμα να τα θυμόμαστε καλύτερα. Τα εκθέματα ήταν εντυπωσιακά και σίγουρα θα ήθελα να ξαναεπισκεφθώ το μουσείο”. (Μαργαρίτα Πουρνάρα)

“Μου άρεσε πολύ το μουσείο ως χώρος, τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά. Τα εκθέματα που μου άρεσαν περισσότερο ήταν οι τάφοι που είδαμε και οι επιγραφές που διαβάσαμε”. (Απόστολος Τζίμας)

“Στην αρχή ενθουσιάστηκα, αφού τα πρώτα εκθέματα με έβαλαν στο κλίμα της ζωής των Βυζαντινών. Όταν όμως φτάσαμε στα υφάσματα και στα ρούχα από την Αίγυπτο, άρχισα να μην ενδιαφέρομαι. Αντίθετα, όταν συνεχίσαμε με τις εικόνες, το ενδιαφέρον μου επανήλθε. Τέλος, σε όλη τη διάρκεια της ξενάγησης, με ενοχλούσε η φασαρία που προκαλούσαν τα υπόλοιπα τμήματα από άλλα σχολεία. Γενικά, οι εντυπώσεις μου είναι θετικές”. (Μάρκος Συρούκης)  

Μια εντυπωσιακή πανοπλία από τον Κωνσταντίνο Σιάμπαλη:

“Πρέπει να πω ότι πριν από την επίσκεψη δεν περίμενα ότι το μουσείο θα είναι τόσο ενδιαφέρον. Μέσα από το μάθημα της ιστορίας έχω μάθει αρκετά πράγματα για το Βυζάντιο, το μουσείο όμως μου έδωσε περισσότερες πληροφορίες μέσα από τα εκθέματά του”. (Κωνσταντίνος Σιάμπαλης)

“Δεν θα ξεχάσω την εκπληκτική επίσκεψη στο Βυζαντινό Μουσείο, πέρασα υπέροχα. Είδα πολλά εκθέματα που μου φάνηκαν εντυπωσιακά, όπως τα ενδύματα και τα δερμάτινα παπούτσια από τάφους της Αιγύπτου, οι τάφοι και οι τοιχογραφίες. Ποτέ δεν πίστευα ότι στο μουσείο θα μάθω τόσα πολλά και ενδιαφέροντα πράγματα”. (Νικολέτα Σακκά)

“Από την επίσκεψη στο Βυζαντινό Μουσείο έμεινα αρκετά ευχαριστημένος, παρόλο που είχε πολλή ζέστη... Μου έκαναν περισσότερο εντύπωση τα ρούχα που είχαν διασωθεί από την Αίγυπτο και το χρυσόβουλλο, ένα επίσημο έγγραφο με τη χρυσή σφραγίδα του αυτοκράτορα”. (Λουκάς Στυλιάρης)

Ένα από τα εκθέματα της ενότητας "Χριστιανική Αίγυπτος": δερμάτινο διακοσμημένο υπόδημα από τον Αλέξανδρο Ρώτα:

“Αυτό που με εντυπωσίασε ήταν η πανοπλία που είδαμε, ενώ μου άρεσαν και τα νομίσματα, καθώς έβλεπα τις προσωπογραφίες των αυτοκρατόρων κάθε εποχής. Τέλος, είδα τους χριστιανικούς τάφους και κατάλαβα πώς διαπιστώθηκε ότι αυτοί οι τάφοι ήταν χριστιανικοί”. (Αλέξανδρος Ρώτας)

"Αυτό που μου άρεσε πιο πολύ ήταν ο διπλός τάφος, γιατί μου έκανε εντύπωση ο σχεδιασμός του. Δεν μου άρεσε το γεγονός ότι υπήρχαν πολλά σχολεία και ίσως δεν απολαύσαμε όσο θα θέλαμε την επίσκεψη". (Αλέξανδρος Σεϊτανίδης)

“Στο Βυζαντινό Μουσείο γνωρίσαμε μια ολόκληρη εποχή, μέσα από έργα και δημιουργήματα που ούτε μπορούσαμε να φανταστούμε. Εμένα με εντυπωσίασαν τα ψηφιδωτά και η λεπτομέρεια με την οποία είχαν κατασκευαστεί, τα δερμάτινα παπούτσια και υφάσματα από αιγυπτιακούς τάφους, αλλά και τα κοσμήματα. Ενδιαφέρον είχε και το χρυσόβουλλο. Επομένως, την επίσκεψη θα την χαρακτήριζα επιτυχημένη, αν και είχα ξαναπάει στο Βυζαντινό Μουσείο”. (Κωστής Σκαλιώρας)

Ο διπλός χτιστός τάφος από την Αττική, όπως τον σχεδίασε ο Μάρκος Συρούκης:

“Στην είσοδο υπήρχε ένα ψηφιδωτό που απεικόνιζε τον Ιουστινιανό με την ακολουθία του. Ύστερα είδαμε αγαλματίδια με αρχαία σύμβολα που οι χριστιανοί χρησιμοποίησαν για τη νέα θρησκεία, ένα ψηφιδωτό δάπεδο από εκκλησία της Αττικής, τάφους και επιγραφές, ενδύματα από την Αίγυπτο (που εξηγήσαμε πώς διατηρήθηκαν), εικόνες του Χριστού, της Παναγίας και αγίων, τοιχογραφίες και αντικείμενα που χρησιμοποιούσαν οι άνθρωποι στην καθημερινή τους ζωή”. (Ιασόνα Σέση)

“Η επίσκεψη ήταν σχετικά καλή, λίγο κουραστικό ήταν που το μουσείο ήταν σαν λαβύρινθος... Μου άρεσε πολύ η περιήγηση που κάναμε, αλλά πιο πολύ μου άρεσε η ενότητα με τις εικόνες”. (Μανώλης Ταουλάι)

Το εντυπωσιακό ψηφιδωτό της βασιλικής του Ιλισού από τον Μανώλη Ταουλάι:

“Η επίσκεψη στο Βυζαντινό Μουσείο δεν εξελίχθηκε όπως περίμενα: όσο προχωρούσαμε στο εσωτερικό του μουσείου, αυτό γινόταν όλο και πιο ενδιαφέρον. Μάθαμε πολλά πράγματα έξω από την τάξη. Είδαμε χριστιανικές εικόνες, κοσμήματα, εργαλεία, ενδυμασίες και ψηφιδωτά. Τα δύο εκθέματα που με εντυπωσίασαν περισσότερο ήταν το χρυσόβουλλο και οι δύο χριστιανικοί τάφοι: στο κάτω μέρος του χρυσόβουλλου βρισκόταν η χρυσή σφραγίδα του αυτοκράτορα, ενώ στην εσωτερική πλευρά των τάφων υπήρχε ένας σταυρός, από τον οποίο καταλάβαμε πως ήταν χριστιανικοί. Επιτύμβιες επιγραφές είδαμε στον ίδιο χώρο με τους τάφους. Ήταν μια ενδιαφέρουσα επίσκεψη”. (Μελίνα Ριγκλέα)

Το χρυσόβουλο του Ανδρόνικου Παλαιολόγου από τη Μελίνα Ριγκλέα:

“Τα εκθέματα που “έκλεψαν” τις δικές μου εντυπώσεις ήταν τα νομίσματα: καθένα ήταν διαφορετικό, με διαφορετικό σχήμα, εικόνα και γράμματα”. Επίσης, θαύμασα ιδιαίτερα τα δύο ψηφιδωτά που αντίκρισα, αλλά και τα οικιακά σκεύη της εποχής”. (Χριστιάννα Σεχάι)

“Η πιο ωραία στιγμή αυτής της επίσκεψης ήταν όταν είχαμε την ευκαιρία να κινηθούμε ελεύθερα στο χώρο, ψάχνοντας κάποια αγγεία, για να τα αντιστοιχίσουμε με το όνομα και το είδος τους”. (Σωκράτης Σκουλάς)

_______________________________________________________________________________

Το φύλλο εργασίας στο οποίο στηρίχθηκε η περιήγησή μας:

2ο Π.Π. Γυμνάσιο Αθήνας/ Β΄ Γυμνασίου (Β5) 18 Δεκεμβρίου 2013

Μια επίσκεψη στο Βυζαντινό Μουσείο- μια περιήγηση στον κόσμο του Βυζαντίου

Μια μικρή προετοιμασία...

- Ας ρίξουμε μια σύντομη ματιά στους χάρτες της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. Ποιες σκέψεις σάς προκαλεί η σύγκριση του πρώτου χάρτη με τον τελευταίο χάρτη;

- Ένα ψηφιδωτό (αντίγραφο του αυθεντικού) από την Ιταλία. Τι σας θυμίζει; Ας το σχολιάσουμε λίγο πιο αναλυτικά...

Ώρα να μπούμε στον κόσμο του Βυζαντίου...

1η (σύντομη) στάση: “Παλαιές μορφές-νέα σύμβολα”

Ένα σημαντικό έκθεμα αυτής της αίθουσας είναι ένα γλυπτό του 4ου αιώνα μ.Χ. από την Αίγινα. Παριστάνει τον Ορφέα με τη λύρα του και γύρω του συγκεντρωμένα πραγματικά και μυθικά ζώα. Ο Ορφέας, αυτή η μυθική μορφή των αρχαίων Ελλήνων, που γοήτευε τα άγρια θηρία με τη μουσική του, χρησιμοποιήθηκε από τους χριστιανούς ως σύμβολο του Χριστού. Γιατί πιστεύετε ότι έγινε αυτό;____________________________________________________________ Αναζητήστε στην αίθουσα ένα γλυπτό του 4ου αιώνα από την Κόρινθο με ανάλογες προεκτάσεις και συμβολισμούς, για να το σχολιάσουμε. Τι παριστάνει;_________________________________ Μπορείτε να καταλάβετε πώς, στη συγκεκριμένη περίπτωση, μια “παλαιά μορφή” έγινε “νέο σύμβολο”;

2η (σύντομη και πάλι) στάση: “Τα εγκόσμια” .... δηλαδή ________________________________

Τα αντικείμενα αυτής της αίθουσας φτιάχτηκαν ανάμεσα στο 2ο και στον 7ο αι. μ.Χ. Βέβαια, παρόμοια αντικείμενα κατασκεύαζαν οι άνθρωποι και κατά τους προηγούμενους αιώνες. Σημειώστε εδώ τα υλικά που έχουν χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή τους___________________

________________________________________________________________________________

- Παρατηρήστε την τοιχογραφία. Τι σας θυμίζει αυτή η διακόσμηση;_________________________

- Βρείτε τα λυχνάρια, τα μυροδοχεία και τα κοχλιάρια. Σε τι χρησίμευαν;____________________

________________________________________________________________________________

3η στάση: “Οι ναοί της νέας θρησκείας”

- Τα εκθέματα προέρχονται από ναούς που χρονολογούνται στο διάστημα 4ος-7ος αιώνας. Γιατί όμως οι χριστιανικοί ναοί κυριαρχούν από τον 4ο αιώνα και μετά; Θυμηθείτε τις ιστορικές συνθήκες! (κυρίως κατά τον 4ο και τον 6ο αιώνα)

- Παρατηρήστε την κάτοψη χριστιανικού ναού. Σε ποιον αρχιτεκτονικό ρυθμό ανήκει;

- Εδώ βρίσκονται και τμήματα από πολύχρωμο ψηφιδωτό δάπεδο του 5ου αιώνα, τα οποία προέρχονται από χριστιανικό ναό της Αθήνας (ο οποίος σήμερα δεν σώζεται). Οι ψηφίδες είναι κυρίως μαρμάρινες. Εντοπίστε: α) τα διαφορετικά χρώματα των ψηφίδων_____________________

_____________ β) τα διακοσμητικά θέματα ____________________________________________

- Αναζητήστε ανάμεσα στα εκθέματα του συγκεκριμένου χώρου το χριστόγραμμα. Μαζί του στον κύκλο υπάρχουν άλλα δύο γράμματα, το ..... και το ....., τα οποία συμβολίζουν τον Χριστό, που είναι “η αρχή και το τέλος”.

- Υπάρχουν και κάποια γλυπτά από τον Παρθενώνα. Τι σχέση μπορεί να έχει ο Παρθενώνας με το Βυζαντινό Μουσείο; Ας προσπαθήσουμε να λύσουμε το “μυστήριο” (μελετάμε τα γλυπτά, την κάτοψη, τα συνοδευτικά κείμενα)

Επόμενη στάση: “Χριστιανική Αίγυπτος” (θυμηθείτε και το χάρτη)

- Στην ενότητα αυτή εκτίθενται και κάποια αντικείμενα από αυτά που δεν βρίσκονται συχνά σε ανασκαφές. Υφάσματα (γενικά) και ενδύματα (ειδικότερα) αποτελούν σπάνια ευρήματα. Γιατί; Πώς, άραγε, έχουν διατηρηθεί σε τάφους της χριστιανικής Αιγύπτου;

- Ανάμεσα στα εκθέματα υπάρχει και ένας παιδικός χιτώνας του 6ου αιώνα. Με ποια άλλα εκθέματα από την ίδια προθήκη θα μπορούσε να συνδυαστεί; ______________________________

________________________________________________________________________________

Και μια στάση στον “Τόπο αναψύξεως”, μια ενότητα ευρημάτων που έχουν σχέση με __________

- Στον συγκεκριμένο χώρο κυριαρχεί ένας διπλός χτιστός τάφος που βρέθηκε στην Αττική. Από ποιο χαρακτηριστικό του καταλαβαίνουμε ότι πρόκειται για έναν χριστιανικό τάφο; ____________

- Στην ίδια αίθουσα εκτίθενται διάφορα αντικείμενα που βρέθηκαν σε χριστιανικούς τάφους της ίδιας εποχής. Τι είδους αντικείμενα είναι; ______________________________________________

- Εδώ μπορούμε να δούμε και επιτύμβιες πλάκες με επιγραφές, δηλαδή ______________________

________________________________________________________________________________

- Σε ποια γλώσσα είναι γραμμένα τα κείμενα των επιγραφών; Τι παρατηρείτε σχετικά με τη γραφή;

Ας προσπαθήσουμε να διαβάσουμε μία επιγραφή! Είναι άραγε εύκολο;

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Επόμενη στάση: “Εξουσία και διοίκηση”

- Στα νομίσματα υπάρχουν οι προσωπογραφίες κάποιων γνωστών μας (από το μάθημα της ιστορίας) αυτοκρατόρων. Ποιοι είναι αυτοί;

- Ψάξτε ανάμεσα στα νομίσματα και βρείτε κάποια του αυτοκράτορα που νίκησε τους Πέρσες το 627. Περιγράψτε τις δύο όψεις των νομισμάτων!

- Βρείτε ένα νόμισμα του αυτοκράτορα Θεόφιλου (829-842) και προσπαθήστε να διαβάσετε την επιγραφή. Ποιον τίτλο φέρει το συγκεκριμένο πρόσωπο; Γιατί;

- Εξουσία και διοίκηση χωρίς επίσημα έγγραφα δεν υπάρχει. Τι πιο επίσημο από ένα αυτοκρατορικό χρυσόβουλλο, δηλαδή ________________________________________________. Χρονολογείται στο 1301 και είναι γραμμένο πάνω σε περγαμηνή, δηλαδή σε κατεργασμένο δέρμα ζώου. Στο κάτω μέρος του διαβάζεται (με __________ μελάνι) η υπογραφή του αυτοκράτορα _______________________, ο οποίος άλλωστε παριστάνεται στη μ____________.

Σε ποια γλώσσα είναι γραμμένο αυτό το επίσημο έγγραφο; Μπορείτε να διαβάσετε κάποιες λέξεις;

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Και φτάσαμε στην “Κρίσιμη καμπή”, δηλαδή στους αιώνες 7ο και 8ο

- Τι σας φέρνει στο μυαλό ο χαρακτηρισμός αυτής της περιόδου;

- Χαρακτηριστικό εύρημα αυτής της εποχής είναι ο θησαυρός της Μυτιλήνης. Παρατηρήστε τις προθήκες. Τι περιλαμβάνει αυτός ο θησαυρός;

- Αυτή την περίοδο η αυτοκρατορία συγκλονίστηκε και από την εικονομαχική διαμάχη. Σε ποιο πράγμα αναφερόταν αυτή η σύγκρουση;

- Η Εικονομαχία είχε αντίκτυπο και στην τέχνη. Τι βλέπετε στην εικόνα πίσω από τα γλυπτά; Πώς συνδέεται με την εικονομαχία;

Δύο σύντομες τελευταίες στάσεις (προλαβαίνουμε;): “Λατρεία και τέχνη” / “ Όψεις δημόσιου και ιδιωτικού βίου”

- Ανάμεσα στα εκθέματα της ενότητας “Λατρεία και τέχνη” υπάρχουν αρκετές βυζαντινές εικόνες, που χρονολογούνται στο διάστημα 9ος-15ος αιώνας. Αναζητήστε και εντοπίστε πέντε διαφορετικές μορφές που εικονίζονται:

_______________________ ___________________________ ____________________________

_______________________ __________________________________________

- Οι περισσότερες από τις εικόνες είναι φορητοί ζωγραφικοί πίνακες πάνω σε ξύλο. Υπάρχουν όμως και εικόνες δημιουργημένες με διαφορετικές τεχνικές. Αναζητήστε και εντοπίστε:

α) μια ψηφιδωτή εικόνα από εργαστήριο της Κωνσταντινούπολης, στην οποία παριστάνεται ______

___________________________________, β) μια μαρμάρινη εικόνα από τη Θεσσαλονίκη, που εικονίζει την _________________________________________ γ) μια τοιχογραφία, με θέμα _____

_______________________________________________________________________________.

- Στην ενότητα “Όψεις δημόσιου και ιδιωτικού βίου” εκτίθενται αντικείμενα που εξυπηρετούσαν τις καθημερινές ανάγκες των ανθρώπων στα βυζαντινά χρόνια. Αναζητήστε στην έκθεση τα παρακάτω αντικείμενα, εντοπίστε τα και αντιστοιχίστε τα με τις εικόνες. Προσοχή: Οι εικόνες δύο αντικειμένων λείπουν! Αυτά τα αντικείμενα πρέπει να τα σχεδιάσετε εσείς.

1. Πήλινος κουμπαράς (12ος-13ος αιώνας), 2. Σαλτσάριο (σκεύος για τις ζεστές σάλτσες, 9ος-12ος αιώνας), 3. Πήλινη οινοχόη (για το κρασί φυσικά, 14ος αιώνας), 4. Ασημένια σκουλαρίκια (9ος-10ος αιώνας), 5. Κεραμικοί τριποδίσκοι για το ψήσιμο των αγγείων στον κλίβανο (υστεροβυζαντινοί), 6. Πήλινη κούπα με παράσταση πτηνού (τέλη 13ου-14ος αιώνας), 7. Αβαθές πινάκιο (ρηχό πιάτο) με εγχάρακτη διακόσμηση (12ος αιώνας)

Για τις φωτογραφίες βλ.:

http://www.byzantinemuseum.gr/el/permanentexhibition/byzantine_world/public_private_life/

Και μια σύντομη αναφορά στις “περιπέτειες” των μνημείων και στην προσπάθεια της διάσωσής τους, με αφορμή την εκκλησία της Κοίμησης της Παναγίας στην Επισκοπή Ευρυτανίας...

Δείτε σχετικά:

http://www.byzantinemuseum.gr/el/educational_programme_dept/resources/ [το αρχείο με τίτλο "Η περιπέτεια ενός μνημείου"

!!!! Αποκαλύψτε το ταλέντο σας: σχεδιάστε το αντικείμενο που σας έκανε περισσότερο εντύπωση από την περιήγησή μας στο βυζαντινό κόσμο εδώ:

Οι τελικές εντυπώσεις σας από την επίσκεψή μας (σε μία παράγραφο 80 π. λέξεων)

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________