"εmotions" - Μια περιήγηση σε έναν κόσμο συναισθημάτων

Για την επίσκεψή μας στην έκθεση "εmotions" του Μουσείου της Ακρόπολης, την Πέμπτη 9 Νοεμβρίου 2017, δημιουργήσαμε και ακολουθήσαμε τον παρακάτω σύντομο οδηγό.

Πέμπτη 9 Νοεμβρίου 2017/ Β΄ Γυμνασίου (τμήματα Β2, Β3)

“εmotions - Μια περιήγηση σε έναν κόσμο συναισθημάτων”/ Σύντομος οδηγός

- εmotions-συναισθήματα: Ποιες είναι οι αρχικές σκέψεις και αντιδράσεις μας με αφορμή αυτές τις λέξεις, τι περιμένουμε να δούμε στην έκθεση αυτή;

Σχετικά με το θέμα της έκθεσης

Πρόκειται για μια αφηγηματική έκθεση που διηγείται και φωτίζει το αθέατο σύμπαν των συναισθημάτων στην προσωπική, κοινωνική και πολιτική ζωή του αρχαίου κόσμου, από τον 7ο αι. π.Χ. ως τους πρώτους αιώνες μ.Χ. Η περιήγηση στην έκθεση είναι ένας περίπατος στην ψυχή του ανθρώπου, τα πάθη της οποίας εκφράζονται μέσα από το φίλτρο της αρχαίας τέχνης. Εκθέματα από τα σπουδαιότερα μουσεία του κόσμου αφηγούνται τα συναισθήματα στην αρχαία ελληνική τέχνη. Πολλά από αυτά τα εκθέματα είναι μοναδικά καλλιτεχνήματα, τα οποία για πρώτη φορά παρουσιάζονται στην Ελλάδα, αλλά πολλά είναι και εκείνα από ελληνικά μουσεία που για πρώτη φορά επικεντρώνεται επάνω τους το διεθνές ενδιαφέρον.

Όπως σημειώνουν οι επιμελητές της έκθεσης, τα συναισθήματα είναι παντού παρόντα στον πολιτισμό και στη ζωή, ενώ παράλληλα έχουν ιδιαίτερη σημασία για την κατνόηση της ελληνικής τέχνης, της λογοτεχνίας, της ιστορίας, της πολιτικής ζωής, της κοινωνίας και της θρησκείας. Οι μυθολογικές αφηγήσεις, που περιγράφουν τις συνθήκες που γέννησαν τις συναισθηματικές συμπεριφορές.

Σχετικά με την οργάνωση, το “στήσιμο” της έκθεσης

Την πορεία του επισκέπτη υποδεικνύει μια τεράστια σπείρα με κατακόρυφα «λάβαρα» από βινύλιο σε πολλές αποχρώσεις του κόκκινου χρώματος -από το ρόδινο ανοιχτό έως το βαθύ και σκοτεινό κόκκινο-, που αντιστοιχούν συμβολικά στην ποικιλία και την ένταση των συναισθημάτων. Παράλληλα, η σπείρα αυτή αγκαλιάζει τα δύο κεντρικά εκθέματα, τα λαμπρά αγάλματα του Έρωτα και του Πόθου που αναδύονται μέσα από άφθονο φως, ενώ απέναντι, μέσα σε μια σκοτεινή εσοχή, παρουσιάζεται υποφωτισμένη η τοιχογραφία με τη θυσία της Ιφιγένειας στην οποία καταγράφονται δυνατά συναισθήματα ενοχής, απελπισίας και προσμονής. Τα άλλα 126 εκθέματα τοποθετήθηκαν ανάμεσα στην κόκκινη σπείρα και σε ένα σπονδυλωτό περίβλημα σε χρώμα γκρι, που μετριάζει σε μεγάλο βαθμό την ένταση του κόκκινου και αντιστοιχεί συμβολικά στο λογικό κόσμο της ψυχής.

Βασικά στοιχεία για τον προσανατολισμό μας στην έκθεση

Οι κύριες ενότητες είναι: 1. «Η τέχνη των συναισθημάτων – τα συναισθήματα στην τέχνη»

2. «Οι χώροι των συναισθημάτων», με υποενότητες «Ο ιδιωτικός χώρος», «Ο δημόσιος χώρος», «Οι ιεροί χώροι», «Το νεκροταφείο», «Το πεδίο της μάχης».

3. «Τα αλληλοσυγκρουόμενα συναισθήματα»

4. «Τα ανεξέλεγκτα συναισθήματα» και 5. «Μήδεια».

Συμβουλευόμαστε και την κάτοψη της έκθεσης (από τον σχετικό οδηγό).

α. Εισαγωγή στον κόσμο των συναισθημάτων – η αποτύπωσή τους στην τέχνη, εκθέματα 1-12

Στην ενότητα αυτή θα δούμε πολλά “χαμογελαστά” πρόσωπα. Τι σας θυμίζει αυτό το χαμόγελο και τι μπορεί να εκφράζει;

Ποια άλλα συναισθήματα εκφράζουν/μεταδίδουν τα εκθέματα αυτής της ενότητας; Ποια μυθολογικά πρόσωπα πρωταγωνιστούν στις σχετικές σκηνές;

Μπορούμε ίσως να δούμε πιο προσεκτικά τα εκθέματα 10 και 11.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

β. Συναισθήματα στον ιδιωτικό χώρο, εκθέματα 13-31

Σκηνές από την ιδιωτική ζωή των ανθρώπων, παιδιά παίζουν με κατοικίδια ζώα, φίλοι διασκεδάζουν σε συμπόσια, τρυφερές χειρονομίες...

Ποια συναισθήματα αποτυπώνονται στα εκθέματα αυτής της ενότητας; Με ποιον τρόπο; (παραδείγματα)

Μπορούμε ίσως να δούμε πιο προσεκτικά τα εκθέματα 13, 16, 24 και 31.

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

γ. Συναισθήματα στον δημόσιο χώρο, εκθέματα 32-52

Απόδοση τιμών σε σημαντικά για την πολιτεία πρόσωπα, απομάκρυσνη των “επικίνδυνων”, ανάμνηση θριάμβων και όχι μόνο...

Ποια θα λέγαμε ότι είναι τα κυρίαρχα συναισθήματα εδώ; Γιατί;

Τι κοινό έχουν, ως προς τα συναισθήματα που εκφράζουν, τα εκθέματα 34-46;

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

δ. Συναισθήματα και ιεροί χώροι, εκθέματα 53-64

Μπορούμε να ξεκινήσουμε την περιήγησή μας από το έκθεμα 53. Ποια συναισθήματα δημιουργεί σε εμάς;

Ποια συναισθήματα κυριαρχούν εδώ; Δώστε κάποια παραδείγματα.

Ποια ερωτήματα εκφράζουν οι πιστοί στο μαντείο της Δωδώνης (εκθέματα 61-64); Ποια νομίζετε ότι είναι τα συναισθήματά τους;

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ε. Συναισθήματα σε έναν χώρο θλίψης και ελπίδας: το νεκροταφείο/ εκθέματα 65-82

Επιτύμβιες στήλες με σκηνές “αποχαιρετισμού” - θυμηθείτε και την επίσκεψη στον Κεραμεικό...

Κυριαρχούν πραγματικά η θλίψη και η ελπίδα; Πώς αποτυπώνονται στα εκθέματα; Παραδείγματα.

Ας γνωρίσουμε την Αλεξιβώλα (67), την ιστορία της Ζωής (70), τη Δαμασιστράτη (77) και μια αναπάντεχα τρυφερή ιστορία (69)...

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

στ. Τα συναισθήματα στο πεδίο της μάχης, εκθέματα 79-82

Ο αδιαφιλονίκητος πρωταγωνιστής αυτής της ενότητας είναι... ποιος; Ποιοι είναι οι συμπρωταγωνιστές του;

Ποια συναισθήματα εκφράζουν, αλλά και προκαλούν στον θεατή, αυτά τα εκθέματα;

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Πριν συνεχίσουμε, μια σύντομη ανάπαυλα, για να παρατηρήσουμε δύο μορφές που στέκονται στο κέντρο της έκθεσης, πρόκειται για τον Έρωτα και τον Πόθο.

Θα αναγνωρίζατε αυτές τις δύο μορφές ή τη μία από αυτές; Πώς; Ποια εντύπωση σας δίνουν;

Ο Έρωτας, γιος της Αφροδίτης και προσωποποίηση της ακαταμάχητης ερωτικής έλξης, από τα βέλη του οποίου δεν μπορεί να ξεφύγει κανείς, παριστάνεται σε ένα ρωμαϊκό αντίγραφο έργου του αρχαίου γλύπτη Λυσίππου.

Ο Πόθος, γιος ή αδελφός του Έρωτα και προσωποποίηση της επιθυμίας για κάτι μακρινό, κάτι που λείπει, παριστάνεται σε ένα ρωμαϊκό αντίγραφο έργου του αρχαίου γλύπτη Λυσίππου.

Γιατί άραγε έχουν τοποθετηθεί στο κέντρο αυτής της έκθεσης για τα συναισθήματα; Ίσως περισσότερες απαντήσεις βρούμε στη συνέχεια, στις ενότητες...

ζ. ... για τις συναισθηματικές συγκρούσεις, εκθέματα 85-91

Μία χαρακτηριστική σκηνή εδώ είναι αυτή με πρωταγωνίστρια την Ιφιγένεια (85). Ποια συναισθήματα ανιχνεύουμε στα πρόσωπα που συμμετέχουν στη σκηνή; Πού βρίσκεται η σύγκρουση;

Για άλλη μια φορά όμως κυριαρχεί και η μορφή του Αχιλλέα. Ποια είναι η περίσταση εδώ και ποια η συναισθηματική σύγκρουση;

Ποιοι άλλοι γνωστοί σας ήρωες εμφανίζονται εδώ;

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

η. ... για τα ανεξέλεγκτα συναισθήματα, εκθέματα 92-126

Πότε τα συναισθήματα είναι ανεξέλεγκτα και γιατί συγκροτούν τη μεγαλύτερη ενότητα της έκθεσης (με 34 εκθέματα); Τι νομίζετε;

Πολλοί οι πρωταγωνιστές εδώ, ίσως το κεντρικό πρόσωπο είναι ο Δίας με τις ερωτικές περιπέτειές του. Μπορείτε να εντοπίσετε κάποιες από αυτές;

Δεν λείπουν όμως και η Κλυταιμνήστρα, ο Ορέστης, οι Αίαντες (Τελαμώνιος και Λοκρός), ο Νεοπτόλεμος, ο Απόλλωνας, ο Θησέας και, βέβαια, ο Αχιλλέας. Αναζητήστε τα σχετικά εκθέματα. Ποια συναισθήματά τους/ποιες καταστάσεις δεν μπορούν να ελέγξουν αυτά τα πρόσωπα;

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

θ. ... για τη Μήδεια, εκθέματα 127-129

Η εξέλιξη των έντονων, ανεξέλεγκτων συναισθημάτων κορυφώνεται ίσως στην περίπτωση της Μήδειας. Γνωρίζουμε την ιστορία της;

Μια λεπτομερή απεικόνιση της κατάληξης της τραγικής ιστορίας τής Μήδειας προσφέρει ο κρατήρας του 4ου αι. π.Χ. (129). Ας τον παρατηρήσουμε λίγο πιο προσεκτικά.

Πώς θα περιγράφαμε τη συναισθηματική κατάσταση των προσώπων που συμμετέχουν; Άλλα σχόλια;

______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Γενικά: πώς εξελίχθηκε η σχέση λογικής και συναισθήματος από την αρχή ως το τέλος της έκθεσης; Θα μπορούσαμε να δώσουμε ακριβείς χαρακτηρισμούς στα συναισθήματα που ανιχνεύσαμε (θετικά, αρνητικά, ...); Υπάρχει κάποια ιδέα για την ερμηνεία της κεντρικής θέσης του Έρωτα και του Πόθου;

Τέλος: Ποιο από όλα τα εκθέματα σας έμεινε, για κάποιον λόγο, στο μυαλό; ...το θεωρείτε πιο ενδιαφέρον, εντυπωσιακό, χαρακτηριστικό, συγκινητικό...

Προσπαθήστε να το παρουσιάσετε όσο γίνεται πληρέστερα, περιγράφοντάς το και εξηγώντας γιατί σας εντυπωσίασε, σας συγκίνησε, σας φάνηκε ενδιαφέρον...

[υπεύθυνες καθηγήτριες: Κ. Τσιώρου, Ε. Στρίντζη]