Β΄ Γυμνασίου, Νεοελληνική Γλώσσα/ Γ΄ Γυμνασίου, Νεοελληνική Λογοτεχνία

Β΄ Γυμνασίου/ Νεοελληνική Γλώσσα
Επιλεγμένο υλικό για τη Νεοελληνική Γλώσσα της Β΄ Γυμνασίου:

Β΄ Γυμνασίου Νεοελληνική Γλώσσα

1η Ενότητα/ Παραγωγή γραπτού λόγου

Α. Διαβάστε προσεκτικά το παρακάτω κείμενο:

Γραφικό, αρχοντικό, πασίγνωστο πια, το Γαλαξίδι ορθώνεται εκεί όπου κάποτε ήταν η αρχαία πόλη Οιάνθεια, με ιστορία 4000 χρόνων. Η ιστορία του αυτή, αλλά και οι κατάλληλες υποδομές του, καθιστούν σήμερα το Γαλαξίδι ένα από τα καλύτερα τουριστικά θέρετρα της Ελλάδας. Μοιάζοντας περισσότερο με νησί παρά με κωμόπολη, η πανέμορφη αυτή ναυτοπολιτεία σώθηκε από τους αρχιτεκτονικούς μοντερνισμούς και τις ανεξέλεγκτες κατασκευές, επειδή κρίθηκε διατηρητέα.

Όλοι όσοι πηγαίνουν για Σαββατοκύριακο στον Παρνασσό και την Αράχοβα -είτε για σκι είτε για βόλτα- πάντα κατεβαίνουν να τιμήσουν τις γαλαξιδιώτικες ταβέρνες. Και το Γαλαξίδι μπορεί να ευχαριστήσει ανθρώπους με αρκετά διαφορετικά γούστα, προσφέροντας από νυχτερινή διασκέδαση μέχρι παραδοσιακή ατμόσφαιρα επαρχίας. Μια βόλτα στο ναό του Αγίου Νικολάου, με το υπέροχο και μοναδικό ξυλόγλυπτο τέμπλο, στα ερείπια των τειχών της αρχαίας πόλης, αλλά και στους λαξευτούς τάφους της κλασικής περιόδου, στην περιοχή Καλαφάτη, επιβάλλεται. Βέβαια, και το μπάνιο στις παραλίες της περιοχής επιβάλλεται... το καλοκαίρι: πλαζ Καλαφάτη, που πρόσφατα αναπλάστηκε, αλλά και Κεντρί (ή, αλλιώς, Κοκκινόχωμα).

Στις ψαροταβέρνες του Γαλαξιδιού, τα θαλασσινά βρίσκονται σε μεγάλη αφθονία, όπως επίσης και οι μεζέδες στα μεζεδοπωλεία. Πέρα από τις σύγχρονες εκφάνσεις του όμως, το Γαλαξίδι συνεχίζει να είναι ένα μεγάλο χωριό με τις γιαγιάδες και τους παππούδες του, που βγάζουν τις καρέκλες τους στο δρόμο πρωί και απόγευμα.

(διασκευασμένο κείμενο από το περιοδικό “Γεωτρόπιο”)

B1. Σύμφωνα με τις πληροφορίες του κειμένου, να αναφέρετε τέσσερεις λόγους για τους οποίους αξίζει να επισκεφτεί κανείς το Γαλαξίδι.

B2. Να βρείτε τα υποκείμενα των υπογραμμισμένων ρημάτων.

Γ. Η τάξη σας οργανώνει έκθεση φωτογραφίας με θέμα “Τόποι των διακοπών μας”, στην οποία οι σχετικές φωτογραφίες θα συνοδεύονται από ένα κείμενο παρουσίασης της περιοχής στην οποία κάνετε τις καλοκαιρινές (ή άλλες) διακοπές σας. Επιλέξτε, λοιπόν, τον αγαπημένο σας τόπο διακοπών και παρουσιάστε τον σε ένα κείμενο 200-230 λέξεων (το παραπάνω κείμενο για το Γαλαξίδι θα σας δώσει ιδέες).

Μην ξεχάστε να αναφέρετε: το όνομα της περιοχής, τη γεωγραφική της θέση, στοιχεία σχετικά με το φυσικό περιβάλλον, πληροφορίες για την ιστορία, τον πολιτισμό και τη σύγχρονη εικόνα της περιοχής, αξιοθέατα, ενδιαφέρουσες δραστηριότητες και ό,τι άλλο θεωρείτε αξιοσημείωτο!

Και για την επόμενη φορά: περιμένουμε μια φωτογραφία από την περιοχή!

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Β΄ Γυμνασίου, Νεοελληνική Γλώσσα

1η Ενότητα: Από τον τόπο μου σ΄ όλη την Ελλάδα

Α. Κείμενο

Διεθνές φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους Δράμας

Η άνοιξη του ελληνικού κινηματογράφου και αυτόν το Σεπτέμβρη στη Δράμα!

Για μία ακόμη χρονιά –από 20 έως 25 Σεπτεμβρίου– η Δράμα, μια πόλη που η ιστορία της χάνεται στα βάθη των αιώνων, υποδέχεται τους «σινεφίλ» για να απολαύσουν τη φιλοξενία των Δραμινών παράλληλα με τις φεστιβαλικές εκδηλώσεις.

Στο πλαίσιο του 16ου Διεθνούς Φεστιβάλ Μικρού Μήκους, του 33ου Φεστιβάλ Ελληνικών Ταινιών Μικρού Μήκους και του digi2010, το Φεστιβάλ Δράμας προετοιμάζει τις φετινές του προβολές.

Το πολιτιστικό αυτό γεγονός, ιδιαίτερα σημαντικό για τη χώρα μας αλλά και με μια δυναμική που ξεπερνά τα σύνορά μας, αποτελεί πλέον ένα θεσμό που καταξιώθηκε στο πέρασμα του χρόνου ως έκφραση της δημιουργικής προσπάθειας των νέων σκηνοθετών. Με συμμετοχή 48 ψηφιακών ταινιών –στο διαγωνιστικό του μέρος–, έκθεση και διαγωνισμό φωτογραφίας, προβολές ελληνικών και ξένων ταινιών μικρού μήκους και πληθώρα άλλων παράλληλων εκδηλώσεων, το Φεστιβάλ Δράμας είναι πλέον μια κορυφαία πολιτιστική δραστηριότητα που προβάλλει την πόλη της Δράμας αλλά και την Ελλάδα σε ολόκληρο τον κόσμο.

Το Φεστιβάλ Ελληνικών Ταινιών Μικρού Μήκους Δράμας ξεκίνησε το 1978 ως μια πρωτοβουλία της Κινηματογραφικής Λέσχης Δράμας, και, ύστερα από μια λαμπρή διαδρομή στο χώρο της 7ης τέχνης, τα τελευταία χρόνια διεξάγεται παράλληλα με το Διεθνές Φεστιβάλ. Μέχρι σήμερα έχουν διαγωνιστεί περισσότερες από 1.000 ελληνικές ταινίες μικρού μήκους.

Ως ένας αποκεντρωμένος θεσμός πολιτισμού και τέχνης, το Φεστιβάλ έχει κατακτήσει και το πιο απαιτητικό σινεφίλ κοινό με το υψηλό επίπεδό του και τη διεθνή του ακτινοβολία.

Δείτε το αναλυτικό πρόγραμμα των εκδηλώσεων στο www.dramafilmfestival.gr.

Β. Ερωτήσεις κατανόησης και λεξιλογίου

1. α) Πώς καταλαβαίνετε τη φράση “η άνοιξη του ελληνικού κινηματογράφου”;

β) Προσπαθήστε να εξηγήσετε το λογοπαίγνιο που υπάρχει στον τίτλο (“η άνοιξη...Δράμα”).

2. α) Το κείμενο μας προσκαλεί στη Δράμα για ένα συγκεκριμένο γεγονός. Ποιο είναι αυτό και γιατί είναι σημαντικό; Δικαιολογήστε την απάντησή σας με λέξεις και φράσεις του κειμένου.

β) Σε ποιο σημείο του κειμένου γίνεται αναφορά στη σημασία της πόλης γενικά (πέρα από το συγκεκριμένο γεγονός που διαφημίζεται);

3. σινεφίλ, καταξιώθηκε, πληθώρα, διεξάγεται, αποκεντρωμένος: να γράψετε από μία συνώνυμη λέξη ή φράση.

4. Ξέρετε τι είναι οι ταινίες μικρού μήκους; (προετοιμασία για προφορική απάντηση)

Β΄ Γυμνασίου/ Νεοελληνική Γλώσσα

Α. Κείμενο

Οι είκοσι τέσσερις ώρες της μέρας για κάποιους είναι πολύ λίγες. Πόσο μάλλον όταν πρόκειται για εργαζόμενες μητέρες οι οποίες πηγαίνουν και στο σχολείο! Διαβάστε προσεκτικά το άρθρο που ακολουθεί:

Στην τελευταία τάξη του Εσπερινού Λυκείου φοιτά η Δέσποινα Αποστολάκη, η οποία πηγαινοέρχεται καθημερινά από το Αρκαλοχώρι στο Ηράκλειο, για να παρακολουθήσει τα μαθήματά της. Σε ηλικία τριάντα τεσσάρων ετών η κυρία Αποστολάκη, μητέρα δύο παιδιών, αποφάσισε να συνεχίσει το σχολείο από τη Β΄ Γυμνασίου, καθώς είχε διακόψει όταν τέλειωσε την Α΄ τάξη του Γυμνασίου και μόλις δεκατριών ετών παντρεύτηκε. Οι ανάγκες της οικογένειας την κράτησαν μακριά από το σχολείο. Είχε να φροντίσει δύο παιδιά και, παράλληλα, να εργαστεί ως ξενοδοχοϋπάλληλος, ώστε να συνεισφέρει στα οικονομικά της οικογένειας. Οι γιοι της έχουν πια τελειώσει το πανεπιστήμιο και εκείνη, σε ηλικία 39 ετών, ετοιμάζεται να δώσει πανελλαδικές εξετάσεις, με στόχο της Νομική Σχολή.
Η κυρία Αποστολάκη, έχοντας τη συμπαράσταση του συζύγου και των παιδιών της, πριν από πέντε χρόνια γράφτηκε στο Γυμνάσιο Αρκαλοχωρίου, γιατί στην περιοχή δεν υπήρχε εσπερινό σχολείο. Οι συμμαθητές της ήταν μικρότεροι σε ηλικία από τα παιδιά της και ο κοινωνικός περίγυρος δεν είδε «με καλό μάτι» το εγχείρημά της, παρ’ όλα αυτά αποφάσισε με κάθε τρόπο να πραγματοποιήσει το όνειρό της. Η σχολική κοινότητα την αγκάλιασε και η ίδια λέει «Τα παιδιά συνήθως είναι πιο εύκολα από εμάς τους μεγάλους. Τα παιδιά το αποδέχτηκαν φυσιολογικά, με αγκάλιασαν και με έβλεπαν σαν μαμά τους. Και οι καθηγητές ήταν πάρα πολύ καλοί και μάλιστα ξεκαθάρισαν ότι ήμουν ίση μεταξύ ίσων. Αντίθετα, η κοινωνία το αποδέχτηκε δύσκολα. Μου έλεγαν ότι είναι τρέλα, ότι δεν υπάρχει λογική σ’ αυτό που πάω να κάνω. Έλεγαν ότι εμείς οι μεγάλοι έχουμε τελειώσει. Τέτοιες ιδέες υπάρχουν!». Και ενώ όλοι της έλεγαν ότι το να επιστρέψει στο σχολείο είναι εξωφρενικό, εκείνη πιστεύει ότι πολλοί απ’ αυτούς θα ήθελαν να κάνουν το ίδιο, αλλά δεν έχουν το χρόνο ή το ψυχικό σθένος. 

Οι δυσκολίες για μια εργαζόμενη μητέρα είναι πολλές. Ειδικά η κυρία Αποστολάκη καθημερινά έρχεται στο Ηράκλειο από το Αρκαλοχώρι και αρκετές φορές, όταν σχολάει στις 11.30 (αφού τώρα πια φοιτά στο Εσπερινό Λύκειο), επιστρέφει στο σπίτι της μετά τα μεσάνυχτα. Τα πράγματα είναι ακόμα πιο δύσκολα το χειμώνα, όταν επικρατούν κακές καιρικές συνθήκες. Όμως τίποτα δε μπορεί να σταθεί εμπόδιο στην επίτευξη του στόχου της. Μάλιστα, είναι τέτοια η θέλησή της, που έχει καταφέρει να είναι άριστη μαθήτρια. Βέβαια, για να καταφέρει όλα όσα έχει αναλάβει θυσιάζει χρόνο από την προσωπική της ζωή, ακόμα και από τον ύπνο της. Πέρα από τους καλοκαιρινούς μήνες που εργάζεται, το χειμώνα ασχολείται με αγροτικές εργασίες. Μέσα σ’ όλα αυτά έχει να φροντίσει το σύζυγο και τα παιδιά της και να κάνει όλες τις δουλειές του σπιτιού «Η οικογένεια δε νομίζω ότι έχει κανένα πρόβλημα, αρκεί να μη στερηθεί και τίποτα. Αυτή είναι η αλήθεια. Βέβαια ο σύζυγός μου με στήριξε. Χωρίς αυτόν θα ήταν όλα πολύ πιο δύσκολα» αναφέρει η ίδια.

(Διασκευή από τον ημερήσιο τύπο)

Β. Ερωτήσεις

1. Η εργαζόμενη μητέρα του άρθρου που διαβάσατε έχει μια “ιδιαιτερότητα”. α) Ποια είναι αυτή η ιδιαιτερότητα; β) Πώς αντιμετωπίζουν αυτή την ιδιαιτερότητα τα διάφορα πρόσωπα του (στενού και ευρύτερου) περιβάλλοντός της;

2. Σύμφωνα με όσα διαβάσατε, ποιοι παράγοντες βοηθούν την κ. Αποστολάκη να αντιμετωπίσει τις καθημερινές δύσκολίες του εξαιρετικά φορτωμένου προγράμματός της;

3. πηγαινοέρχεται, ξενοδοχοϋπάλληλος, πανελλαδικές, μεσάνυχτα: α) Να αναλύσετε τις σύνθετες λέξεις στα συνθετικά τους. β) Σε ποια είδη σύνθετων λέξεων ανήκουν οι δύο πρώτες;

4. α) Να βρείτε τα υποκείμενα των υπογραμμισμένων ρημάτων της δεύτερης παραγράφου.

β) Τα ίδια ρήματα της δεύτερης παραγράφου να δοθούν στον τύπο που ζητείται σύμφωνα με τις οδηγίες της παρένθεσης:

γράφτηκε (συνοπτικό στο μέλλον)

αποφάσισε (εξακολουθητικό στο παρελθόν)

αγκάλιασε (συντελεσμένο στο παρελθόν)

ξεκαθάρισαν (συντελεσμένο στο μέλλον)

έχουμε τελειώσει (εξακολουθητικό στο μέλλον)

γ) Τα υπογραμμισμένα ρήματα της τελευταίας παραγράφου να γραφτούν στο ίδιο πρόσωπο και στον ίδιο αριθμό του παρατατικού και του ενεστώτα.

5. Να παρουσιάσετε τα δομικά στοιχεία της τελευταίας παραγράφου.

Γ. Παραγωγή λόγου

Με αφορμή το παραπάνω άρθρο, οργανώνετε στην τάξη σας μια συζήτηση για τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα που προκύπτουν για μια οικογένεια, όταν η μητέρα εργάζεται. Εσείς τονίζετε ιδιαίτερα τη θετική πλευρά του ζητήματος, αναγνωρίζετε όμως ότι υπάρχουν δυσκολίες και προβλήματα και προτείνετε τρόπους αντιμετώπισής τους. Γράψτε το κείμενο που θα διαβάστε στους συμμαθητές σας! (250-300 λέξεις)

Γ΄ Γυμνασίου/ Νεοελληνική Λογοτεχνία

Εισαγωγικό μάθημα - Ερωτήσεις για τα αποσπάσματα από το διήγημα του Ίταλο Καλβίνο "Η βροχή και τα φύλλα"

1. Τα αποσπάσματα προέρχονται από τη σειρά διηγημάτων του Ίταλο Καλβίνο “Μαρκοβάλντο, Οι εποχές στην πόλη”, καθένα από τα οποία εκπροσωπεί μια συγκεκριμένη εποχή του χρόνου (καλοκαίρι, φθινόπωρο, χειμώνας, άνοιξη). Σε ποια εποχή νομίζετε ότι τοποθετούνται τα αποσπάσματα που διαβάσατε; Δικαιολογήστε την απάντησή σας με στοιχεία από τα κείμενα.

2. Στα αποσπάσματα υπάρχουν ορισμένα στοιχεία για την προσωπικότητα του κεντρικού ήρωα. Να τα συγκεντρώσετε και να περιγράψετε το χαρακτήρα του.

3. Να επιλέξετε δύο χαρακτηριστικές εικόνες, να τις χαρακτηρίσετε και να τις παρουσιάσετε αναλυτικά.

4. Με βάση τα συγκεκριμένα αποσπάσματα, θα θέλατε να διαβάσατε ολόκληρα τα διηγήματα; Δικαιολογήστε την απάντησή σας.

Και τα αποτελέσματα της ομαδικής εργασίας:

3o Γυμνάσιο Αιγάλεω Γ΄ Γυμνασίου/Γ3

12 και 13 Σεπτεμβρίου 2012

Εργασία σε ομάδες:

Διαβάσαμε και “εικονογραφήσαμε” αποσπάσματα του “φθινοπωρινού” διηγήματος του Ίταλο Καλβίνο “Η βροχή και τα φύλλα”.

Οι επιλογές εικονογράφησης κάθε ομάδας και η αιτιολόγησή τους

1. Όνομα ομάδας: “Η ομάδα πύραυλος”

Έργο: Wassily Kandinsky, “Moscow I”

Επιλέξαμε αυτό το έργο, γιατί απεικονίζει το ουράνιο τόξο που “χρωματίζει” όλη την πόλη, τα πουλιά μεταναστεύουν (θυμηθήκαμε τις μπεκάτσες του αποσπάσματος) και η πόλη ηρεμεί μετά τη φθινοπωρινή βροχή.

2. Όνομα ομάδας: “Τα αστέρια”

Έργα: Claude Monet, “The Waterlily Pond, Harmony in Green” / Paul Cezanne, “L' Estaque”

Επιλέγουμε την πρώτη εικόνα, που δείχνει ένα τοπίο με λουλούδια και δέντρα, επειδή ο Μαρκοβάλντο ασχολείται με το φυτό του. Το δεύτερο έργο το επιλέξαμε επειδή μπορεί να δείχνει την περιοχή στην οποία μένει ο Μαρκοβάλντο.

3. Όνομα ομάδας: “Τα στρουμφάκια”

Έργο: Jackson Pollock, “Landscape with Steer”

Ο συγκεκριμένος πίνακας έχει πολλά χρώματα, όπως το ουράνιο τόξο, και μπορούμε να τον συνδέσουμε με την τελευταία εικόνα του κειμένου (το φύλλο “χορεύει” στον αέρα και χρωματίζεται από το ουράνιο τόξο).

4. Όνομα ομάδας: “Ξενοφών Ξ.”

Έργο: Vincent van Gogh, “The flowering plum tree”

Επιλέξαμε αυτή την εικόνα, διότι ο ήρωας του βιβλίου φαίνεται να είχε μεγάλη αγάπη για τη φύση και αυτή η εικόνα ταιριάζει απόλυτα. Επίσης, αυτή η εικόνα αναφέρεται στο φθινόπωρο, όπως και το απόσπασμα. Αυτό το φυτό μας φαίνεται ότι εκφράζει απόλυτα το φυτό του Μαρκοβάλντο.

5. Όνομα ομάδας: “Καληνύχτα”

Έργα: Pablo Picasso, “Εργοστάσιο στο Όρτα ντε Έμπρο” και “Περιστέρι για το Φεστιβάλ Νεολαίας”

Το εργοστάσιο μας θυμίζει το εργοστάσιο στο οποίο δούλευε ο Μαρκοβάλντο, με τον γκρίζο ουρανό του φθινοπώρου. Το περιστέρι μας θυμίζει τα πουλιά που είδε ο Μαρκοβάλντο στον ουρανό.

Γ΄ Γυμνασίου/                                                                            Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας

Εισαγωγή στο δημοτικό τραγούδι

1. Τα δημοτικά τραγούδια αποτελούν μία μόνο έκφραση της λαϊκής παράδοσης, η οποία αποτελείται από όλες τις πλευρές και εκδηλώσεις του υλικού και πνευματικού βίου ενός λαού, από το σύνολο των πολιτισμικών στοιχείων, όπως αυτά κληροδοτήθηκαν από τις παλαιότερες στις νεότερες γενιές. Για να καταλάβουμε τη λαϊκή παράδοση μελετάμε:

την πνευματική δημιουργία, π.χ.

την υλική δημιουργία, π.χ.

τις διάφορες μορφές καλλιτεχνικής έκφρασης, π.χ.

θεσμούς, ιδέες, δραστηριότητες, π.χ.

τον τρόπο ζωής σε διάφορα επίπεδα (οικογενειακό, επαγγελματικό, κοινωνικό) και τη διαμόρφωση ανάλογων σχέσεων.

Συμπληρώστε τα παραδείγματα!

2. Μπορείτε να προσδιορίσετε σύντομα τι είναι τα δημοτικά τραγούδια; (προφορικά)

3. Γνωρίζετε κάποιο δημοτικό τραγούδι; Μπορείτε να θυμηθείτε τον πρώτο στίχο (ή περισσότερους);

................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

4. Ακούστε με προσοχή το δημοτικό τραγούδι “Με γελάσαν τα πουλιά”. Ποιο νομίζετε ότι είναι το βασικό νόημά του;

................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

5. Πολλά από τα παραπάνω στοιχεία της λαϊκής παράδοσης μπορούμε να τα συναντήσουμε στο Μουσείο Ελληνικής Λαϊκής Τέχνης στην Πλάκα. Διαβάστε την παρουσίαση του Μουσείου στην ιστοσελίδα του: http://www.melt.gr/ και απαντήστε (στο τετράδιό σας):

-Ποιες πλευρές του λαϊκού πολιτισμού μπορεί να γνωρίσει ο επισκέπτης του μουσείου;

-Από τα εκθέματα που αναφέρονται, ποια σας φαίνονται πιο ενδιαφέροντα; Εξηγήστε το!

Γ΄ Γυμνασίου/ Νεοελληνική Λογοτεχνία/Δημοτικά νανουρίσματα

Ερωτήσεις-Παρατηρήσεις-Υλικό για σύγκριση

(οι απαντήσεις στο τεράδιό σας)

1. Η προσεκτική ανάγνωση των δύο τραγουδιών οδηγεί στη διαπίστωση ότι το πρώτο απευθύνεται σε αγόρι και το δεύτερο σε κορίτσι. Από ποια συγκεκριμένα στοιχεία των τραγουδιών βγαίνει αυτό το συμπέρασμα και ποιες αντιλήψεις αποκαλύπτονται σχετικά με τη διαφορά των δύο φύλων;

2. Το πρώτο νανούρισμα, εκτός από τον ποιητικό του χαρακτήρα, έχει και στοιχεία αφηγηματικά (μας λέει μια μικρή ιστορία). Παρουσιάστε το περιεχόμενό του σε ένα σύντομο πεζό κείμενο.

3. Αν έπρεπε να αποτυπώσετε με εικόνες (π.χ. ζωγραφική, κολάζ, φωτογραφία) την πιο χαρακτηριστική σκηνή ή την τελική εντύπωσή σας από τα νανουρίσματα, τι θα επιλέγατε; Περιγράψτε με λόγια ή δημιουργήστε το σχετικό έργο.

4. Τα βασικά χαρακτηριστικά της τεχνικής των δημοτικών τραγουδιών, ορισμένα από τα οποία συναντάμε και στα νανουρίσματα που αναλύσαμε:

α. ζωντάνια και δραματικότητα στο ύφος, β. λιτός και πυκνός λόγος, γ. άστοχα ερωτήματα, δ. προσωποποιήσεις (έμψυχων και άψυχων), ε. ιαμβικός δεκαπεντασύλλαβος στίχος (σπάνια με ομοιοκαταληξία), στ. τριαδικό σχήμα – χρήση του τυπικού/συμβολικού αριθμού 3, ζ. το θέμα του αδυνάτου, η. η αρχή της ισομετρίας – αποφυγή διασκελισμών, θ. επανάληψη ή ολοκλήρωση του νοήματος του α΄ ημιστιχίου στο β΄ ημιστίχιο

Ποια από τα παραπάνω μπορείτε να καταλάβετε και να βρείτε στα νανουρίσματα; [τα υπόλοιπα θα τα εξηγήσουμε]

5. Διαβάστε και ακούστε ένα άλλο “Νανούρισμα”, που δεν ανήκει βέβαια στα δημοτικά τραγούδια αλλά η δημιουργία βασίζεται στη λαϊκή παράδοση και αναφέρεται σε αυτή.

Νάνι, το παιδί μου, νάνι, που δεν ήθελε νερό,
τ' άλογό μας το μεγάλο. Αχ, καρδούλα μου, ποιος ξέρει
τι να λέει το ποταμάκι στο λιβάδι το χλωρό.
Νάνι, το νερό το μαύρο μες στα πράσινα χορτάρια
που ψιλό τραγούδι πιάνει. Νάνι, την τριανταφυλλιά μου
που τη γης δακρυοποτίζει, τ' άλογό μας το καλό.
Τ' έχει πόδια λαβωμένα, τραχηλιά κρουσταλλιασμένη,
τ΄ έχει ένα ασημένιο λάζο καρφωμένο μες στα μάτια.
Μόνο μια φορά σαν είδε τ' αντρειωμένα τα βουνά
εχλιμίντρισε κι εχάθη στα νερά τα σκοτεινά.

Αχ, πού πήγες άλογό μου που δεν ήθελες να πιεις,
αχ, μαράζι μες στο χιόνι. Νάνι, το γαρούφαλό μου
που τη γης δακρυοποτίζει, τ' άλογό μας το καλό.
Μην έρχεσαι, μην μπαίνεις, το παρεθύρι κλείστο
με φυλλωσιές ονείρου, μ' όνειρα φυλλωσιάς.
Κοιμάται το παιδάκι μου, σωπαίνει το μωρό μου.
Αχ, πού πήγες άλογό μου που δεν ήθελες να πιεις,
άλογο της χαραυγής.

(Από το “Ματωμένο γάμο” του Federico Garcia Lorca, στίχοι: Νίκος Γκάτσος, μουσική: Μάνος Χατζιδάκις)

-Βρίσκετε ομοιότητες ως προς το περιεχόμενο με τα δημοτικά νανουρίσματα που αναλύσαμε; Ποιες είναι αυτές;

-Υπάρχει κάποιο στοιχείο που, κατά τη γνώμη σας, κυριαρχεί στο παραπάνω νανούρισμα; Σε ποιες σκέψεις σας οδηγεί;