Νεοελληνική Γλώσσα, σχ. έτος 2019-2020: εισαγωγική εργασία

Σχολικό έτος 2019-2020: Επιστροφή στο 3ο Γυμνάσιο Αιγάλεω

3ο Γυμνάσιο Αιγάλεω/ Σχολικό έτος 2019-2020/ Γ΄ Γυμνασίου

Ονοματεπώνυμο.................................................................................…

Α. Διαβάζουμε το παρακάτω απόσπασμα από την ομιλία που εκφώνησε το 2005 ο αμερικανός συγγραφέας David Foster Wallace στην τελετή του Kenyon College.

Δύο νεαρά ψάρια κολυμπούν αμέριμνα στη μέση του ωκεανού· συναντούν κατά τύχη ένα γεροντότερο που κολυμπά προς την αντίθετη κατεύθυνση, το οποίο τους γνέφει και λέει: "Καλημέρα παιδιά, πώς είναι το νερό;" Τα δύο νεαρά ψάρια συνεχίζουν για λίγο την πορεία τους, μέχρι που το ένα γυρνάει προς το άλλο και του λέει: "Τι στο καλό είναι το νερό;"

Η αφήγηση σύντομων διδακτικών ιστοριών, όπως αυτή που μόλις μοιράστηκα μαζί σας, συνηθίζεται στην εκφώνηση εναρκτήριων ομιλιών στις Ηνωμένες Πολιτείες ... αλλά αν φοβόσαστε πως σκοπεύω να σας παραστήσω το σοφό, γέρικο ψάρι που θα εξηγήσει σ' εσάς, τα πιο νεαρά ψάρια, τι είναι το νερό, μην ανησυχείτε. Δεν είμαι το σοφό γέρικο ψάρι.

(David Foster Wallace, “Αυτό εδώ είναι νερό – Μερικές σκέψεις για τη ζωή”, μτφρ. Κ. Καλτσάς, εκδ. Κριτική, Αθήνα 2015)

Ποιο είναι, λοιπόν, για εσάς το νόημα της ιστορίας με τα ψάρια; Πώς την καταλαβαίνετε; Τι θα μπορούσε να συμβολίζει το νερό;

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Β. Φέρνουμε στο μυαλό μας και καταγράφουμε:

1. Μια ευχάριστη εμπειρία από το καλοκαίρι που πέρασε:

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Μια ευχάριστη εμπειρία από την περσινή σχολική χρονιά:

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Σκέψεις-προσδοκίες στην αρχή της νέας σχολικής χρονιάς:

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Δύο βασικές προϋποθέσεις για την αποτελεσματική λειτουργία μιας ομάδας/ σχολικής τάξης:

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

Γ. Σκεφτόμαστε και γράφουμε τη γνώμη/απάντησή μας στα παρακάτω ερωτήματα, τα οποία θα συζητήσουμε την επόμενη φορά:

1. Είναι σημαντικό να σκεφτόμαστε; (ναι ή όχι και γιατί)

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Σε τι χρησιμεύει η φαντασία;

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Είμαστε υποχρεωμένοι να σεβόμαστε πάντα τους άλλους; (ναι ή όχι και γιατί)

________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Έχουμε πάντα ανάγκη από έναν αρχηγό και από κανόνες, για να μπορούμε να ζούμε μαζί; (ναι ή όχι και γιατί)

Σεβασμός, κανόνες, σκέψη, φαντασία...

Συμπεράσματα από τις απαντήσεις μας στην εισαγωγική εργασία της σχολικής χρονιάς 2019-2020/ Τμήματα: Β1, Β2, Β3, Γ1, Γ3

α. Σεβασμός

Μας ζητούν να σεβόμαστε όλον τον κόσμο... και αυτό είναι αδύνατον! Μονάχα αυτοί που αγαπάμε κι αυτοί που μας σέβονται αξίζουν τον σεβασμό μας. Ωστόσο, δεν οφείλουμε σεβασμό σε όλους ως ανθρώπινα όντα; Αν και οι άλλοι περιμένουν να τους σεβαστούμε για να μας σεβαστούν; Ο καθένας έχει τη δική του άποψη για τον σεβασμό. Για κάποιους σημαίνει να ανεχόμαστε τα πάντα. Για άλλους συγχέεται με την ευγένεια: είναι καλύτερα να αποφύγουμε να πούμε κάτι που θα μπορούσε να πληγώσει κάποιον, παρά να φανούμε χοντροκομμένοι. Ο σεβασμός είναι ίσως το όριο που θέτουμε στον εαυτό μας, αλλά και στους άλλους, για να μπορούμε να ζούμε μαζί.

Ας έχουμε ακόμα στο μυαλό μας ότι χρειάζεται:

... να υπολογίζουμε τους άλλους, όπως θέλουμε κι οι άλλοι να μας υπολογίζουν ...

... να κάνουμε τη διάκριση ανάμεσα στον άνθρωπο και στις πράξεις του ...

... να προσπαθούμε να αντιληφθούμε τον αντίκτυπο που έχουν τα λόγια και οι πράξεις μας απέναντι στους άλλους ...

β. Αρχηγοί και κανόνες

Στο σπίτι, στο σχολείο, στη δουλειά, στη χώρα μας, υπάρχουν πάντα κάποιοι που πρέπει να υπακούμε, κανόνες που οφείλουμε να σεβόμαστε. Καμιά φορά θα θέλαμε να απαλλαγούμε από όλα αυτά και να είμαστε ελεύθεροι να κάνουμε ό,τι θέλουμε. Εκτιμάμε ότι δεν έχουμε ανάγκη κανέναν για να ενεργούμε σωστά. Ωστόσο, ένας κόσμος χωρίς κανόνες δεν διακινδυνεύει να μοιάζει με μια ζούγκλα στην οποία θα βασιλεύει ο νόμος του πιο ισχυρού; Παρατηρούμε ακόμη ότι οι αρχηγοί δεν είναι πάντα δίκαιοι ή έτοιμοι να εξασφαλίσουν την προστασία αυτών που το έχουν ανάγκη. Είναι, λοιπόν, στο χέρι μας να επαγρυπνούμε να τους επιλέγουμε σωστά, όταν καλούμαστε να κάνουμε αυτή την επιλογή, έχοντας πάντα κατά νου ότι, κανονικά, οι αρχηγοί και οι κανόνες υπάρχουν για να μας επιτρέπουν να ενεργεούμε ελεύθερα και υπεύθυνα απέναντι στους άλλους και τον εαυτό μας.

Χρειάζεται ακόμα:

... να μάθουμε να έχουμε εμπιστοσύνη στους άλλους ...

... να δεχόμαστε να περιορίζουμε την ελευθερία μας για την ευημερία όλων ...

... να ξέρουμε πότε πρέπει να υπακούμε και πότε να επαναστατούμε ...

... να προσπαθούμε να γίνουμε ενημερωμένοι και ελεύθεροι πολίτες ...

γ. Σκέψη

Συχνά σκεφτόμαστε, χωρίς να το σκεφτούμε ... γιατί είμαστε έξυπνοι, για να κάνουμε τη σωστή επιλογή, για να αλλάξουμε τον κόσμο... Το να σκεφτόμαστε δεν είναι κάτι ασήμαντο, απαιτεί χρόνο, εμπειρία, γνώσεις. Επίσης, καμιά φορά φοβόμαστε μήπως κάνουμε λάθος και φανούμε γελοίοι. Και όταν παίρνουμε τη σκέψη μας τόσο στα σοβαρά, ρισκάρουμε να κάνουμε κύκλους γύρω από τον εαυτό μας, να είμαστε δυστυχείς και να μην μπορούμε να δράσουμε. Ξεχνάμε ότι η σκέψη μπορεί να είναι διασκεδαστική, ένα συναρπαστικό παιχνίδι... ότι ένα κομμάτι του εαυτού μας μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε όσο το δυνατόν καλύτερα, στον ίδιο βαθμό με τις συγκινήσεις ή τα συναισθήματά μας. Άλλωστε, μπορούμε να σταματήσουμε να σκεφτόμαστε;

δ. Φαντασία

Η φαντασία καμιά φορά μας ξεπερνάει και δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε την πραγματικότητα από αυτό που επινοούμε. Με τη φαντασία ομορφαίνουμε τον κόσμο, διευκολύνουμε τη ζωή μας και δραπετεύουμε από αυτό που προτιμάμε να αγνοούμε. Μας χρησιμεύει ακόμα στο να κατασκευάζουμε την πραγματικότητα, όπως οι εφευρέτες και οι καλλιτέχνες. Δεν μας αρέσει να ακούμε ωραίες ιστορίες που μας κάνουν να ονειρευόμαστε και μας βοηθούν να καταλάβουμε τον κόσμο και τον ίδιο μας τον εαυτό; Δεν έχουμε το δικαίωμα να ονειρευόμαστε το μέλλον μας, για να γίνουμε αυτοί που έχουμε φανταστεί; Η φαντασία ίσως κάποτε μας εξαπατά, είναι όμως η μεγαλύτερη ελευθερία μας.

(με στοιχεία και από τα βιβλία των Oscar Brenifier-Pascal Lemaitre: “Η Γνώση! Τι είναι;” και “Η συμβίωση! Τι είναι;”, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 2006)