Ανεβαίνοντας στον βράχο της Ακρόπολης ... μέσα από το Μουσείο

Το Α6 στο Μουσείο της Ακρόπολης

     Την Τρίτη 21 Ιανουαρίου 2014 οι μαθήτριες και οι μαθητές του Α6, ύστερα από μια ενδιαφέρουσα διαδρομή στην Πλάκα και τα πιο χαρακτηριστικά σημεία της, έφτασαν στο Μουσείο της Ακρόπολης, για να ακολουθήσουν τις "ιστορίες" των αρχαιολογικών ευρημάτων, από τις κλιτύες του βράχου ως την κορυφή του. Η περιήγηση στηρίχθηκε σε ένα ειδικά σχεδιασμένο για την επίσκεψη φυλλάδιο (βλ. παρακάτω).
       Τις επόμενες μέρες, στο σχολείο, τα παιδιά αξιοποίησαν όσα είδαν στο μουσείο και όσα επιπλέον σχολιάστηκαν στο μάθημα για τα χρώματα των αρχαϊκών αγαλμάτων και, ακολουθώντας τις περιγραφές του σχετικού οδηγού ("Αρχαϊκά χρώματα") του Μουσείου της Ακρόπολης, χρωμάτισαν δύο διάσημες κόρες, τη "Χιώτισσα" και την "Πεπλοφόρο".

Αυτές είναι οι εντυπώσεις των παιδιών, αλλά και μια επιλογή από τις προσπάθειές τους να χρωματίσουν τις αρχαϊκές κόρες και να αποδώσουν, το καθένα με τον τρόπο του, την κόμμωση μιας Καρυάτιδας:

“Η επίσκεψή μας στο νέο Μουσείο της Ακρόπολης ήταν συναρπαστική. Είδαμε διάφορα αγγεία της γεωμετρικής και της αρχαϊκής εποχής, όλα χαρακτηριστικά διακοσμημένα. Πολύ όμορφη ήταν η αίθουσα με τα αγάλματα, λίγα από τα οποία είχαν διατηρήσει το χρώμα τους, το οποίο στο πέρασμα των αιώνων έχει εξαφανιστεί. Θεϊκή ήταν η Ακρόπολη που φαινόταν απέναντι από το Μουσείο”. (Εμμανουέλα Φιλίπι)

[Η "Χιώτισσα" της Εμμανουέλας]

“Το πιο ενδιαφέρον από τα εκθέματα πιστεύω ότι είναι το αέτωμα του αρχαϊκού Παρθενώνα, το οποίο απεικόνιζε λιοντάρια να κατασπαράζουν έναν ταύρο. Με βάση αυτή την εικόνα μπορείς -με λίγη φαντασία- να σκεφτείς διάφορες ιστορίες.... Το μόνο που με κούρασε ήταν ότι όλη την ώρα περπατούσαμε χωρίς σταματημό”. (Αλεξάνδρα Ψαρρού)

[Η Καρυάτιδα της Αλεξάνδρας]

“Η επίσκεψή μας ήταν υπέροχη! Το μουσείο... εκπληκτικό! Αντικείμενα που μου έμειναν ήταν οι πολύχρωμες κόρες, οι Καρυάτιδες, καθώς και διάφορα γλυπτά του Παρθενώνα. Επίσης, εντυπωσιάστηκα από τη διαμόρφωση του Μουσείου, που έμοιαζε με αυτήν του βράχου της Ακρόπολης”. (Μαριπέννυ Τερζή)

[Η "Πεπλοφόρος" χρωματισμένη από τη Μαριπέννυ]

[Η "Χιώτισσα" της Σταυρίνας]

“Στο μουσείο περισσότερο μου άρεσαν τα αγάλματα και οι Καρυάτιδες στο δεύτερο όροφο, αλλά και το βίντεο για τον Παρθενώνα. Επίσης, μου άρεσε και το γυαλί που ήταν τοποθετημένο στο πάτωμα και έτσι είχαμε τη δυνατότητα να βλέπουμε τον χώρο των ανασκαφών”. (Βασίλης Τρίγκας)

[Η Καρυάτιδα του Βασίλη]

“Αυτό που μου άρεσε περισσότερο στο Μουσείο ήταν τα γλυπτά των αετωμάτων του Παρθενώνα. Μου άρεσαν επίσης οι Καρυάτιδες, αλλά και η είσοδος του Μουσείου, όπου βλέπαμε τις ανασκαφές από κάτω”. (Δέσποινα Χριστοδούλου)

“Μετά το τέλος της επίσκεψης στο Μουσείο της Ακρόπολης μου έμειναν πολλά πράγματα, που στην πλειονότητά τους ήταν θετικά. Μου άρεσαν πολύ όλα τα εκθέματα, αλλά περισσότερο τα αγάλματα στα οποία σώζονταν ίχνη χρώματος και κάποια από αυτά υπήρχαν σε χρωματιστά αντίγραφα. Η αίθουσα στην οποία προβαλλόταν ο Παρθενώνας σε βίντεο μου άρεσε πολύ, γιατί μπορούσαμε να δούμε την ιστορία του συγκεκριμένου κτίσματος από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα”. (Κωνσταντίνα Τερζόγλου)

[Η Καρυάτιδα της Κωνσταντίνας]

“Πρώτα απ' όλα, πολλά εκθέματα είχαν ίχνη χρωμάτων, πράγμα που με παραξένεψε και με εντυπωσίασε πολύ. Είδαμε επίσης την προέλευση των χρωμάτων για τη διακόσμηση των αγαλμάτων. Πολύ εντυπωσιακές ήταν και οι Καρυάτιδες με τα περίεργα χτενίσματά τους”. (Σταυρίνα Φάνη)

[Η Καρυάτιδα της Σταυρίνας]

“Αυτό που μου άρεσε περισσότερο ήταν οι κόρες και συγκεκριμένα αυτές που τα χρώματά τους έχουν νικήσει το χρόνο και έχουν διασωθεί. Επίσης, με εντυπωσίασαν και οι ενδυμασίες που φορούσαν οι υπόλοιπες κόρες. Θαύμασα τον τρόπο με τον οποίο οι γλύπτες είχαν σκαλίσει το μάρμαρο και έκαναν τους χιτώνες να φαίνονται τόσο πειστικοί στα μάτια μας”. (Μαρία Τσιαπή)

[Η "Χιώτισσα" της Τζωρτζίνας]

“Στις Καρυάτιδες εντυπωσιακό ήταν πόσο όμορφα ήταν σμιλευμένα τα μαλλιά και τα ρούχα τους. Από τη ζωφόρο μου άρεσε πολύ το τμήμα όπου προετοιμάζεται η πομπή. Κατά τη γνώμη μου, τα πιο εντυπωσιακά ήταν τα αετώματα. Ιδιαίτερα η αναπαράσταση των λιονταριών που κατασπαράζουν έναν ταύρο (στο αρχαϊκό αέτωμα), αλλά και οι αναπαραστάσεις των θεών, με τη γέννηση της Αθηνάς και τη διαμάχη Αθηνάς-Ποσειδώνα (στο κλασικό αέτωμα). Γενικά, μου άρεσε ιδιαίτερα ο τρόπος με τον οποίο οι καλλιτέχνες είχαν αποδώσει τις μορφές των θεών, των θνητών και των ζώων”. (Εύη Χαβιάρη)

[Η Καρυάτιδα της Εύης]

“Θεωρώ πως η εκπαιδευτική εκδρομή που κάναμε ήταν η καλύτερη που κάναμε φέτος ως τώρα. Μου άρεσε η βόλτα που κάναμε για να φτάσουμε στο Μουσείο, γιατί ήταν γεμάτη από μνημεία που δεν ήξερα. Στο Μουσείο η περιήγηση ήταν πολύ ενδιαφέρουσα και τα εκθέματα (αγγεία και οικιακά σκεύη, αγάλματα) υπέροχα”. (Σωτήρης Τζοβάρας)

[Η "Χιώτισσα" του Βασίλη]

“Στο Μουσείο της Ακρόπολης έχω ξαναπάει, οπότε δεν ήταν για μένα κάτι καινούργιο. Αυτό που θεώρησα “έξυπνο” ήταν η διαμόρφωση του Μουσείου, έτσι ώστε να νομίζεις ότι ανεβαίνεις στο βράχο, αλλά και ο προσανατολισμός του τελευταίου ορόφου”. (Κλεοπάτρα Τράικου)

[Η Καρυάτιδα της Κλεοπάτρας]

“Στο Μουσείο πέρασα πολύ ωραία. Περισσότερο με εντυπωσίασαν τα μικρά αγγεία που φαίνονταν σαν παιχνίδια. Επίσης, μου άρεσε το γυάλινο πάτωμα και η αντρική μορφή με προσφορά στην Αθηνά. Αυτό που δεν μου άρεσε ήταν η ζέστη που επικρατούσε στο Μουσείο και οι αυστηροί φύλακες”. (Κατερίνα Τουμπακάρη)

[Η Καρυάτιδα της Κατερίνας]

“Τα αγάλματα είναι σαν αληθινά και μου φαίνεται απίστευτο ότι όλα αυτά δημιουργήθηκαν στην αρχαιότητα. Τα αγγεία είναι επίσης πολύ ωραία, με παραστάσεις ανθρώπων αλλά και γεωμετρικά σχήματα ζωγραφισμένα με τόση ακρίβεια. Οι αρχαίοι Έλληνες έδειχναν την αγάπη τους για την τέχνη μέσα από τα έργα τους και τα έργα που δημιουργούσαν ήταν εκθαμβωτικά”. (Ειρήνη Ταφανίδου)

[Η "Πεπλοφόρος" της Ερμιόνης]

“Κάθε φορά που βρίσκομαι στο Μουσείο της Ακρόπολης το συναίσθημα που κυριαρχεί είναι ο θαυμασμός για όλα αυτά τα υπέροχα έργα τέχνης των προγόνων μας. Από τα εκθέματα, τα πιο εντυπωσιακά και ενδιαφέροντα ήταν τα αετώματα του Παρθενώνα και οι Καρυάτιδες”. (Τζωρτζίνα Ψύχα)

[Η Καρυάτιδα της Τζωρτζίνας]

“Από το Μουσείο της Ακρόπολης και ειδικά από την ξενάγησή μας σε αυτό έμεινα ευχαριστημένος. Με εντυπωσίασαν οι κόρες, αλλά περισσότερο μου άρεσε το αέτωμα με τα λιοντάρια που κατασπάραζαν έναν ταύρο. Τέλος, μου έμεινε στο μυαλό και το κύπελλο του μαραθωνοδρόμου Σπύρου Λούη, λόγω των μικρών σκαλιστών παραστάσεων πάνω σε αυτό”. (Γιάννης Τράικος)

“Δυστυχώς, δεν εντυπωσιάστηκα από κάτι, γιατί έχω ξαναπάει δύο φορές και έτσι είχα καλυφθεί. Το μόνο που με εντυπωσίασε ήταν η συμπεριφορά των συνοδών μας”. (Χρήστος Τσιγαρίδας)

“Ο τελευταίος όροφος ήταν ο αγαπημένος μου, ήταν προσανατολισμένος όπως ο Παρθενώνας και ήταν σαν να βρισκόμαστε μέσα σε αυτόν. Επίσης, από τα μεγάλα παράθυρα φαινόταν η Ακρόπολη. Ήταν μια όμορφη εικόνα...” (Ερμιόνη Τζεβελεκίδη)

[Η Καρυάτιδα της Ερμιόνης]

“Ήταν φανταστικά! Στην αρχή κάτω από το Μουσείο φαινόταν ο αρχαίος οικισμός. Μου έκανε εντύπωση ο χώρος των αγαλμάτων και, συγκεκριμένα, η Αθηνά της Τιτανομαχίας, το σχήμα που έδωσε ο καλλιτέχνης, η κίνησή της. Όμως το πιο εντυπωσιακό ήταν ο τελευταίος όροφος του Μουσείου, από όπου έβλεπες τα κτίσματα της Ακρόπολης να δεσπόζουν στον ψηλό βράχο. Μακάρι να ξαναπάω με τους φίλους μου και τις δασκάλες μου, που κατάφεραν να μας δώσουν μια αξέχαστη εμπειρία”. (Φώτης Τραχανάς)

“Το Μουσείο μου άρεσε πολύ και ειδικότερα ο τελευταίος όροφος, στον οποίο ήταν σαν να κάνεις βόλτα στον Παρθενώνα. Γενικά, ήταν σαν να ανεβαίνεις στην Ακρόπολη, κάτι που ήταν αρκετά εντυπωσιακό. Επίσης, μου άρεσαν πολύ τα δύο αετώματα”. (Ελπίδα Χαρισιάδη)

[Η Καρυάτιδα της Ελπίδας]

“Στο Μουσείο της Ακρόπολης, εκτός από τις Καρυάτιδες, υπήρχαν ωραία αγάλματα, όπως ο Μοσχοφόρος, που τον βλέπουμε να μεταφέρει ένα μοσχάρι για να το προσφέρει στην Αθηνά. Μου άρεσε και η “σκεπτόμενη Αθηνά”, γιατί ήταν φτιαγμένη σαν αληθινή, με το κεφάλι ακουμπισμένο στο δόρυ της και κοιτάζοντας προς τα κάτω”. (Κατερίνα Τσαπραϊλη)

[Η "Χιώτισσα" της Κατερίνας]

“Πολλά πράγματα με εντυπωσίασαν, αλλά και με παραξένεψαν κάπως, δηλαδή μου προκάλεσαν κάποιες απορίες: Υπήρχαν λιοντάρια στην αρχαία Αθήνα; Πώς ακριβώς έφτιαχναν τα χρώματα για τα αγγεία και τα αγάλματα; Με τι είδους εργαλεία οι γλύπτες κατόρθωναν να βγουν τα αγάλματα με τόσες λεπτομέρειες και τόσο όμορφα;” (Χριστίνα Τζαβέλλα)

[Η Καρυάτιδα της Χριστίνας]

“Στο Μουσείο μου άρεσαν πολύ τα αγγεία που βρέθηκαν στις πλαγιές του λόφου της Ακρόπολης και συνδέονται με την καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Επίσης, μεγάλη εντύπωση μου έκαναν οι Καρυάτιδες και οι λεπτομέρειές τους. Λιγότερη εντύπωση μου έκαναν τα γλυπτά από τον Παρθενώνα”. (Γιάννης Τριανταφύλλου)

“Η επίσκεψη ήταν αρκετά ενδιαφέρουσα. Μου άρεσε ο τρόπος με τον οποίο είχαν τοποθετήσει το κάθε έργο και μου έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση οι κόρες, αρκετές από τις οποίες είχαν κάποια ίχνη χρώματος. Μου άρεσε και το βίντεο που είχαν φτιάξει σχετικά με τον Παρθενώνα”. (Μυρσίνη Τζομπανάκη)

[Η Καρυάτιδα της Μυρσίνης]

“Με την επίσκεψή μας στο Μουσείο, λύθηκαν πολλές απορίες μου για την Ακρόπολη, όπως, για παράδειγμα, τι αναπαριστούν τα αετώματα του Παρθενώνα. Εύχομαι να ξαναεπισκεφτώ το Μουσείο, καθώς πέρασα πολύ καλά εκεί”. (Νεκτάριος Ταφανίδης)

[Η "Χιώτισσα" του Νεκτάριου]

“Εμένα το Μουσείο μου άρεσε πολύ. Αν και είχα πάει και παλιότερα, δεν θυμόμουν τίποτα σχεδόν. Αυτήν τη φορά έδωσα περισσότερη σημασία και πέρασα πιο ωραία. Μακάρι κάποια γλυπτά να μην ήταν αντίγραφα και να βλέπαμε τα αυθεντικά. Μου άρεσαν, λοιπόν, τα περισσότερα αγάλματα και η ταινία. Επίσης, μου άρεσε που είδα από ψηλά πώς καθάριζαν την Καρυάτιδα, αν και δεν μπορούσα να δω τι έκαναν ακριβώς”. (Γιάννης Φέρτης)

“Η επίσκεψη στο Μουσείο ήταν πολύ ενδιαφέρουσα, έμαθα πολλά πράγματα που δεν ήξερα για την Ακρόπολη και τον Παρθενώνα. Τα πιο εντυπωσιακά εκθέματα, κατά τη γνώμη μου, είναι η ζωφόρος του Παρθενώνα (ό,τι υπάρχει) και οι Καρυάτιδες. Μου άρεσαν πάρα πολύ, αλλά, δυστυχώς, δεν μπορούσα να τα φωτογραφίσω”. (Ιάσων Τσουρέλης)

[Η "Χιώτισσα" της Αλεξάνδρας]

Και αυτό είναι το φυλλάδιο που χρησιμοποιήσαμε ως σημείο αναφοράς:

2ο Π. Π. Γυμνάσιο Αθήνας/ 21 Ιανουαρίου 2014

Μια μέρα στο Μουσείο της Ακρόπολης με το Α6

Α. Μια εισαγωγή: ας ρίξουμε μια γρήγορη ματιά στις μακέτες του βράχου της Ακρόπολης, για να παρατηρήσουμε την εξέλιξή του στο χρόνο...

Β. Στις κλιτύες της Ακρόπολης (κλιτύες =_________)

-Στις πρώτες προθήκες που πλησιάζουμε κυριαρχούν διάφορα είδη αγγείων. Μπορείτε να αναγνωρίσετε κάποια σχήματα που σας είναι γνωστά; Υπάρχουν κάποια που σας φαίνονται πιο ασυνήθιστα;

Αξιοποιώντας τις γνώσεις σας από το μάθημα της ιστορίας και την προηγούμενη εμπειρία σας στο μουσείο, παρατηρήστε και συγκρίνετε ως προς τη διακόσμηση και τη χρονολόγησή τους τρία αγγεία:

αρ. 12, αρ. 58, αρ. 62

-Στα εκθέματα της οικίας του Πρόκλου, ψάξτε να βρείτε και σημειώστε τον αριθμό τους:

γουδιά και γουδοχέρια ένα χτένι

-Το Ιερό της Νύμφης και τα έθιμα του γάμου: στις προθήκες αυτές κυριαρχεί ένα είδος αγγείου. Πώς ονομάζεται; Σε τι χρησίμευε άραγε;

Ψάξτε ανάμεσα στα υπόλοιπα εκθέματα και εντοπίστε άλλα τρία είδη αγγείων!

-Από το Ιερό του Ασκληπιού, του θεού της ιατρικής, σώζονται, εκτός των άλλων και κάποια τάματα. Τι είναι αυτά; Μπορούμε να καταλάβουμε τι είχε ζητήσει από το θεό ο αφιερωτής του εκθέματος που έχουμε μπροστά μας;

-Στο Ιερό του Διονύσου: διαλέξτε το έκθεμα που θεωρείτε περισσότερο ενδιαφέρον ___________

Γ. Ανεβαίνοντας στο “βράχο” της Ακρόπολης συναντάμε πρώτα....

-Τα γλυπτά των αετωμάτων του Εκατόμπεδου ναού της Αθηνάς (ας εξηγήσουμε το όνομά του!)

Μπορούμε να καταλάβουμε τι συμβαίνει στην κεντρική παράσταση; Μπορούμε να αναγνωρίσουμε κάποιες μορφές στις γωνίες; 

Υπάρχει κάποιο στοιχείο στα πρόσωπα που μας βοηθά να καταλάβουμε ότι τα γλυπτά χρονολογούνται στην αρχαϊκή περίοδο. Ας συζητήσουμε το θέμα!

Παρατηρείτε ίχνη χρώματος; Σε ποια σημεία;

Μπορείτε να συμπληρώσετε και να χρωματίσετε την παράσταση!

Δ. Μπαίνοντας στον κόσμο των αρχαϊκών γλυπτών...

Τα αγάλματα και τα υπόλοιπα γλυπτά ήταν κυρίως αναθήματα (αφιερώματα) στη θεά Αθηνά. Ας περπατήσουμε ανάμεσά τους, ψάχνοντας:

-μια ανδρική μορφή με μια προσφορά στην Αθηνά

-μια κόρη που παριστάνει κάποια θεά

-άλλες τρεις κόρες στις οποίες σώζονται ίχνη χρώματος_

-δύο κόρες που κρατούν κάτι

-μια μεγαλύτερων διαστάσεων κόρη

-έναν πολύχρωμο ιππέα

-ανδρικές μορφές που εκπροσωπούν συγκεκριμένα επαγγέλματα

Με τόσες κόρες, απαραίτητα είναι κάποια στοιχεία για τη μόδα της εποχής:

Ε. Παρατηρούμε και τα γλυπτά του αρχαίου ναού της Αθηνάς. Ποιο είναι το κεντρικό πρόσωπο; Τι συμβαίνει άραγε στη συγκεκριμένη σκηνή;

ΣΤ. Ας δούμε και μια “διαφορετική” Αθηνά... Αυτό το ανάγλυφο είναι γνωστό ως “σκεπτόμενη Αθηνά”. Γιατί;

Ζ. Φτάσαμε στο Ερέχθειο και τις διάσημες κόρες του, τις
Πόσες υπάρχουν στο μουσείο; Είναι όλες σε καλή κατάσταση; Μία λείπει – πού βρίσκεται;

Προσπαθήστε να αντιγράψετε την κόμμωση μια Καρυάτιδας στο παρακάτω σχέδιο:

Η. Στο ναό της Νίκης: ψάξτε τη “σανδαλιζομένη” Νίκη. Τι κάνει;

Θ. Κάνουμε μια σύντομη στάση στην ιερή τριήρη των Αθηναίων, την Πάραλο (ας εξηγήσουμε ορολογία και ονόματα!). Ρίξτε μια ματιά και στο παρακάτω σχέδιο:

Ι. Φτάσαμε στον Παρθενώνα...

-Παρατηρούμε τις αναπαραστάσεις των δύο αετωμάτων του ναού και αναγνωρίζουμε το θέμα τους:

Ανατολικό αέτωμα

Δυτικό αέτωμα

-Οι μετόπες κοσμούνταν με σκηνές της Αμαζονομαχίας, της Κενταυρομαχίας, της Γιγαντομαχίας και της Άλωσης της Τροίας.

Βρισκόμαστε στη βόρεια πλευρά. Ποιο θέμα κυριαρχεί;

Βρισκόμαστε στην ανατολική πλευρά. Ποιο θέμα κυριαρχεί;

Βρισκόμαστε στη νότια πλευρά. Ποιο θέμα κυριαρχεί;

Βρισκόμαστε στη δυτική πλευρά. Ποιο θέμα κυριαρχεί;

-Το θέμα της ζωφόρου ήταν η πομπή των Παναθηναίων και η παράδοση του πέπλου της θεάς Αθηνάς. Η σκηνή κορυφώνεται στην ανατολική πλευρά. Βρείτε τη σκηνή της παράδοσης του πέπλου! Γύρω από αυτήν τη σκηνή υπάρχουν μόνο θνητοί ή και θεοί; Πώς βγάλατε το συμπέρασμά σας;

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

...Και ένα τμήμα της ζωφόρου για να το χρωματίσετε.....

Τέλος, ο χώρος για τις εντυπώσεις σας:

__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________

[Η "Πεπλοφόρος" της Ειρήνης]