Ιανουάριος-Μάρτιος 2016: πέντε Σαββατοκύριακα, τρεις θεατρικές παραστάσεις και μια κινηματογραφική ταινία (ΙΙΙ)

ΙΙΙ. Γλώσσα, Λογοτεχνία και Θέατρο – Shakespeare και πάλι: μια παράσταση του ιστορικού θεάτρου Globe

[Στο πρώτο τρίμηνο του 2016, με μαθητές και μαθήτριες των τμημάτων Β6, Γ2, Γ5 και Γ6 είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε μία κινηματογραφική ταινία και τρεις θεατρικές παραστάσεις, οι οποίες με ποικίλους τρόπους αξιοποιήθηκαν πριν ή/και μετά την παρακολούθησή τους στην τάξη, στο πλαίσιο των μαθημάτων της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας και με αφορμή την επικαιρότητα αλλά και τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα των μαθητών.]

      Τρίτη επιλογή: Το Σάββατο 27 Φεβρουαρίου 2016 είχαμε την εξαιρετική τύχη να παρακολουθήσουμε μια παράσταση του “Hamlet” του Shakespeare στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Η παράσταση δόθηκε στο πλαίσιο της παγκόσμιας περιοδείας «Globe to Globe Hamlet» από το σαιξπηρικό θέατρο Globe, έναν πολιτιστικό φορέα διεθνούς εμβέλειας, αφοσιωμένο στην εξερεύνηση του σαιξπηρικού έργου αλλά και στην προώθηση διαπολιτισμικών και διαγλωσσικών ανταλλαγών, μέσω των παραστάσεών του και των εκπαιδευτικών του δράσεων, στις οποίες συμμετέχουν κάθε χρόνο περισσότερα από 100.000 άτομα κάθε ηλικίας και εθνικότητας.

      Με τα εισιτήρια που εξασφαλίστηκαν, 24 μαθητές και μαθήτριες του Γ5 και του Γ6 παρακολούθησαν την παράσταση και φρόντισαν για την παρουσίασή της στην τάξη. Εργασίες που ελεύθερα επέλεξαν οι υπόλοιποι μαθητές (για τον Shakespeare, την υπόθεση του Άμλετ, διάσημες σχετικές θεατρικές παραστάσεις και κινηματογραφικές μεταφορές, τον πασίγνωστο μονόλογο, το ποίημα του Καβάφη “Ο βασιλεύς Κλαύδιος” κ.λπ.) συμπλήρωσαν αυτήν τη μικρή προσπάθεια προσέγγισης ενός σπουδαίου έργου και του συγγραφέα του.

 

Αποσπάσματα από τις ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες κριτικές των μαθητών του Γ5

(θα προστεθούν)

Ιανουάριος-Μάρτιος 2016: πέντε Σαββατοκύριακα, τρεις θεατρικές παραστάσεις και μια κινηματογραφική ταινία (IΙ)

ΙΙ. Γλώσσα, Λογοτεχνία και Θέατρο – Ένα δημοτικό τραγούδι, ένα θεατρικό έργο, η ποίηση του Γ. Ρίτσου και μια ενδιαφέρουσα σκηνική σύνθεση

 

[Στο πρώτο τρίμηνο του 2016, με μαθητές και μαθήτριες των τμημάτων Β6, Γ2, Γ5 και Γ6 είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε μία κινηματογραφική ταινία και τρεις θεατρικές παραστάσεις, οι οποίες με ποικίλους τρόπους αξιοποιήθηκαν πριν ή/και μετά την παρακολούθησή τους στην τάξη, στο πλαίσιο των μαθημάτων της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας και με αφορμή την επικαιρότητα αλλά και τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα των μαθητών.]

Δεύτερη επιλογή: Μια παράσταση εμπνευσμένη από την παραλογή “Του γιοφυριού της Άρτας”, την οποία παρακολουθήσαμε με 20 μαθήτριες και μαθητές της Γ΄ Γυμνασίου (Γ2, Γ4, Γ5, Γ6) το Σάββατο 23 Ιανουαρίου στο “Σύγχρονο Θέατρο”, έδωσε αφορμή να προσεγγίσουμε πιο ολοκληρωμένα το δημοτικό τραγούδι που είχαμε αναλύσει στο μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Ενδεικτικές ως προς αυτό είναι οι σχετικές παρατηρήσεις των μαθητών (βλ. παρακάτω)

                                                                                                                                (Ειρήνη Σκαβάρα/Γ5)

Εδώ ένα μέρος του υλικού που δόθηκε ως εισαγωγή στην παράσταση:

Σάββατο 23 Ιανουαρίου 2016, «Το γεφύρι της Άρτας- ἐπί τοῡ μύθου σύνθεσις»

α. Για την παράσταση:

Με αφορμή το γνωστό δημοτικό τραγούδι, το ομώνυμο θεατρικό του Γ. Θεοτοκά και το “Ένα σκυλί μέσα στη νύχτα” του Γ. Ρίτσου, οι θεατρικοί Οργανισμοί “Ευτοπία” και “Έβδομη Θύρα” παρουσιάζουν, σε συμπαραγωγή με το Σύγχρονο Θέατρο, την παράσταση “Το γεφύρι της Άρτας- ἐπί τοῡ μύθου σύνθεσις”, η οποία προσπαθεί να "γεφυρώσει" έναν πανάρχαιο μύθο με τη σύγχρονη πραγματικότητα “μέσα από τα όνειρα”, σύμφωνα με τη σκηνοθέτιδα Ίριδα Χατζηαντωνίου. “Ένιωσα ότι με ενδιέφερε πολύ το πρόσωπο του Πρωτομάστορα και η αδιευκρίνιστη, σκοτεινή πορεία του μέσα στο δημοτικό ποίημα . Πώς έφτασε να θυσιάσει ό,τι πιο πολύ αγαπούσε; Τι απέγινε με αυτόν; Ο πυρήνας είναι αυτός ο κατεστραμμένος κόσμος, μέσα από τα μάτια του, οι μορφές μέσα στο μυαλό του”, αναφέρει η ίδια (http://www.culturenow.gr/44389/iris-xatzhantwnioy-o-mythos-toso-dynatos-kai-toso-yparktos-toy-daneizeis-thn-psyxh-soy ).

Έξι πρόσωπα ταξιδεύουν μέσα στον χρόνο και συναντούν ξανά και ξανά τον σκοτεινό θρύλο του “Γεφυριού της Άρτας”. Σε ένα ονειρικό τοπίο, όπου οι πραγματικότητες όλο και γλιστρούν η μία μέσα στην άλλη, τα πρόσωπα αυτά, άλλοτε φευγαλέα, άλλοτε τρυφερά και κάποτε βίαια, συνδέονται βαθιά το ένα με το άλλο. Είναι η ιστορία για τον αγώνα του ανθρώπου να κερδίσει τη ζωή του, να τιθασεύσει τη φύση και τον εαυτό του. Ένας αγώνας επίμονος, πολλές φορές απελπισμένος, άνισος, γεμάτος τραγικότητα και διαψεύσεις... η μάχη, η σύγκρουση του κοινωνικού με το ατομικό, η αναζήτηση της προσωπικής αυτάρκειας και πληρότητας μέσα στη συλλογικότητα, αλλά και οι προσωπικοί δαίμονες του καθενός.

β. Για τον συνδυασμό των έργων του Θεοτοκά και του Ρίτσου με το δημοτικό τραγούδι:

Ο Ν. Ξένιος, στην κριτική του με τίτλο “Στα πονεμένα σπλάχνα του γεφυριού”, γράφει για τη συμβολή των έργων του Θεοτοκά και του Ρίτσου στην παράσταση:

«Το γεφύρι της Άρτας», που έγραψε ο Γιώργος Θεοτοκάς το 1942, παρουσιάζει το στοίχειωμα του γεφυριού ως άφευκτη αναγκαιότητα. Η συλλογική συνείδηση συνωμοτεί, απαλείφοντας την ανδρική ενοχή για το αποτρόπαιο, αλλά και θεάρεστο παράλληλα, έργο εξόντωσης του στοιχειού του «μπαμπέσικου» ποταμιού και διάνοιξης οδού ελευθερίας: “Τι να σου κάμω γυναίκα ερημοσκότεινη; Ποιος να σε σώσει από την άραχλη τη μοίρα σου; Δε φταίει κανείς, χαντακωμένη ψυχή! Εμπρός! Άντε να τελειώνουμε! Να λευτερωθούμε! Άντε να σωθούμε! Εμπρός! Να λύσουμε τα μάγια! Να πνίξουμε τη βασκανιά! Να ξαναγίνουμε άνθρωποι! Εμπρός! Τον πηλό! Τον ασβέστη! Το μυστρί!”

Ο Γιάννης Ρίτσος είναι ο τρίτος θεμέλιος λίθος οικοδόμησης της παράστασης. Στην ποίηση του Ρίτσου το κορμί είναι ακρογωνιαίος λίθος ενός φαντασιακού οικοδομήματος λυρισμού. Τα υλικά του είναι αδρά, λίθινα: “Οι πέτρες μουσκεύουν στο φως και στη μνήμη. Ένας βάζει μια πέτρα για προσκέφαλο. Άλλος, πριν κολυμπήσει, αφήνει τα ρούχα του κάτω από μια πέτρα μην του τα πάρει ο αέρας. Άλλος έχει μια πέτρα για σκαμνί του ή για σημάδι στο χωράφι του, στο κοιμητήρι, στο μαντρί, στο δάσος. Αργά, μετά το λιόγερμα, γυρίζοντας σπίτι σου, όποια πέτρα απ’ τ’ ακρογιάλι αν ακουμπήσεις στο τραπέζι σου είναι ένα αγαλμάτιο -μια μικρή Νίκη ή το σκυλί της Άρτεμης.”

Ο σκύλος, προσωποποίηση της καρτερίας και πρόσωπο ο ίδιος, εμφανίζεται ξανά και ξανά στο έργο του ποιητή ως μάρτυρας των πεπραγμένων των ανθρώπων («Ένα σκυλί μέσα στη νύχτα»): “Δὲν τὸ συνάντησες λοιπὸν ἐκεῖνο τὸ σκυλί; / μὲ τρίχωμα πάλι στιλπνό, ζωντανεμένο, / μεταφέροντας τὴν εἰκόνα τοῦ Κυρίου του μέσα στὰ μάτια του, / προβάλλοντας τὴν εἰκόνα τοῦ Κυρίου του πάνω στὰ πράγματα, ἀ ν α γ ν ω ρ ί ζ ο ν τ ά ς -Τον, / στὶς πέτρες, στὶς κλεισμένες πόρτες, στὰ παράθυρα, στὰ φύλλα, / στὰ βήματα τῶν βραδυνῶν περιπατητῶν, ποὺ μήτε τὸ προσέχουν...”

(Νίκος Ξένιος, http://www.bookpress.gr/politismos/theatro-xoros/to-gefuri-tis-artas)

γ. Μια άποψη για τη σύνδεση της ιστορίας του γεφυριού με τη σύγχρονη πραγματικότητα:

Σύμφωνα με την Αντωνία Γιαννούλη, που συμμετέχει στην παράσταση:“Η ίδια η ιστορία έχει να κάνει με την ελληνική πραγματικότητα, με την έννοια ότι οι μάστορες χτίζουν ένα γεφύρι, το γεφύρι είναι πολύ σημαντικό για την τοπική κοινωνία, συνδεδεμένο κοινωνικά, πολιτικά, πολιτιστικά με αυτήν και την ευημερία της. Το γεφύρι όμως γκρεμίζεται, εκφράζοντας έτσι μια κοινωνία σε κρίση, για την αλλαγή της οποίας απαιτούνται θυσίες. Η ηγετική ομάδα πρέπει να πάρει κρίσιμες αποφάσεις με κόστος προσωπικό. Και η γυναίκα που επιλέγεται να χτιστεί μέσα στο γεφύρι αντιπροσωπεύει τον καθημερινό άνθρωπο, καθώς έχει επιλέξει να αφιερώσει τη ζωή στην αγάπη της, μια ηρωική φιγούρα, πιστή στις αξίες της”. (http://www.avgi.gr/article/6163993/antonia-giannouli-to-gkremismeno-gefuri-ekfrazei-mia-koinonia-se-krisi- )

(Θανάσης Καραθανάσης/ Γ2)

Κι εδώ αποσπάσματα από τις κριτικές και τα σχόλια των μαθητών:

      “Ένα γιοφύρι που δεν στεριώνει. Ένας άνδρας απελπισμένος δολοφόνος. Μια πιστή σύζυγος. Η μοίρα. Ένα αποτρόπαιο έγκλημα. Ένα δημοτικό τραγούδι, ο Θεοτοκάς και ο Ρίτσος. Όλα αυτά συνθέτουν επί σκηνής μια εξαιρετική θεατρική παράσταση, όπως αυτή στο Σύγχρονο Θέατρο.

      Βέβαια, όλα όσα προαναφέρθηκαν μπορούν να δημιουργήσουν απλώς τη βάση για ένα καλό σενάριο. Το γνωστό δημοτικό τραγούδι ίσως κάποιους δεν τους αγγίζει ιδιαίτερα. Στο θέατρο όμως, με μια αφαιρετική, εναλλακτική και μοντέρνα σκηνοθεσία, όπως εκείνη της Ίριδας Χατζηαντωνίου, αλλά και με τις καθηκωτικές ερμηνείες ορισμένων ηθοποιών, μπορεί να αποκτήσει όλη τη μαγεία που του έλειπε για να μας παρασύρει. Όλα αυτά μπορούν να το απογειώσουν. Γιατί είναι πολύ ωραίο τελικά να μην εστιάζει κανείς στα εξωτερικά χαρακτηριστικά, στα σκηνικά, στα κοστούμια, αλλά στην ουσία και στο συναίσθημα που μεταδίδει, για παράδειγμα, ένας ηθοποιός. Αυτή ήταν η περίπτωση του ηθοποιού που έπαιζε τον Πρωτομάστορα, που φαινόταν να φλέγεται εωτερικά, αλλά με άνεση εξωτερικά. Κλήθηκε να ενσαρκώσει όχι ένα οποιοδήποτε πρόσωπο, αλλά τον Πρωτομάστορα, τον σκοτεινό ήρωα που είναι θύτης και θύμα ταυτόχρονα, βρίσκεται σε ένα τραγικό δίλημμα και όποια απόφαση κι αν πάρει θα είναι το ίδιο λανθασμένη, το ίδιο καταστροφική για εκείνον και τον κόσμο του. Αναγκάζεται να παλέψει με τους δαίμονες που κρύβει μέσα του και βγαίνει χαμένος. Σαφώς δεν ήταν όλες οι ερμηνείες το ίδιο άριστες και υπήρχαν σίγουρα αστοχίες, κυρίως στην αρχή, αλλά θα μπορούσα να πω πως ήταν σχεδόν αμελητέες.

      Το πιο σημαντικό που ίσως αξίζει να κρατήσουμε από την παράσταση είναι ότι μας παρουσίασε το ουσιαστικό θέατρο, γυμνό από περιττά, που πλουτίζει το κοινό που το παρακολουθεί και το παρασύρει στη μαγεία του, ακόμη κι αν αυτή είναι σκοτεινή, αναφέρεται σε ζοφερούς καιρούς και σε μια σκληρή πραγματικότητα.” (Δήμητρα Ροδιά)

“Θα χαρακτήριζα την παράσταση πρωτότυπη, με το μουντό και “δυσάρεστο” κλίμα να επικρατεί από την αρχή, φανερώνοντας ότι η ιστορία θα έχει τραγικό τέλος. Αν και η σύνθεση συνολικά ήταν πολύ ενδιαφέρουσα, υπήρξαν στοιχεία (όπως οι έντονες ερμηνείες κάποιων ηθοποιών ή ορισμένες σκηνές που δεν κατάλαβα να συνδέονται με το νόημα του έργου) που θα μπορύσαν να έχουν αποφευχθεί ή παραλειφθεί.” (Βασίλης Σωνάκης)

“Η παράσταση μου άρεσε αρκετά, αν και μπορώ να επισημάνω και ορισμένα αρνητικά στοιχεία. Πιο συγεκριμένα, όλη η παραγωγή κατάφερε να προσδώσει στο έργο υποβλητικότητα και μεγάλη δραματικότητα. Μέσω της παράστασης οι χαρακτήρες σκιαγραφήθηκαν καλύτερα και μπορέσαμε να καταλάβουμε την ψυχολογική κατάσταση που έφερε τον πρωτομάστορα στο σημείο να θυσιάσει τη γυναίκα του. Επίσης, ιδιαίτερα ενδιαφέρουσε ήταν οι προσθήκες που έγιναν στο αρχικό ποίημα. Οι ερμηνείες ήταν δυναμικές και ανταποκρίθηκαν στις απαιτήσεις της παράστασης, χωρίς να γίνονται μελοδραματικές.

Παρόλα αυτά, η αρχή δεν ταίριαζε με το υπόλοιπο έργο και δεν προσέδιδε τίποτα παραπάνω στο σύνολο του έργου. Επίσης, λίγο “παραμελημένη” μου φάνηκε η σκηνή που η γυναίκα έδωσε τις δύο κατάρες. Ενώ όλη η διαδικασία του στοιχειώματος έγινε κλιμακωτά, οι κατάρες υποβαθμίστηκαν λίγο σε σχέση με την υπόλοιπη σκηνή”. (Νεφέλη Παπαρίζου)

Ιανουάριος-Μάρτιος 2016: πέντε Σαββατοκύριακα, τρεις θεατρικές παραστάσεις και μια κινηματογραφική ταινία (I)

I: Γλώσσα, Λογοτεχνία και Θέατρο – Γνωρίζοντας τον Shakespeare με αφορμή μια εξαιρετική παράσταση της “Δωδέκατης Νύχτας”

      Στο πρώτο τρίμηνο του 2016, με μαθητές και μαθήτριες των τμημάτων Β6, Γ2, Γ5 και Γ6 είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε μία κινηματογραφική ταινία και τρεις θεατρικές παραστάσεις, οι οποίες με ποικίλους τρόπους αξιοποιήθηκαν πριν ή/και μετά την παρακολούθησή τους στην τάξη, στο πλαίσιο των μαθημάτων της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας και με αφορμή την επικαιρότητα αλλά και τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα των μαθητών.

      Πρώτη επιλογή: Μια παράσταση της “Δωδέκατης Νύχτας” του William Shakespeare στο θέατρο ΠΚ, την οποία παρακολουθήσαμε πρώτα την Κυριακή 17 Ιανουαρίου με 15 μαθήτριες και μαθητές του Β6. Ο ενθουσιασμός των παιδιών που παρακολούθησαν την παράσταση, οι κριτικές και τα σχόλιά τους στην τάξη, μας οδήγησαν και σε μια δεύτερη επίσκεψη στο θέατρο την Κυριακή 31 Ιανουαρίου, με τους περισσότερους από τους υπόλοιπους μαθητές του Β6, αλλά και με μαθητές των τμημάτων Γ2 και Γ6. Τελικά, το έργο και η παράσταση αξιοποιήθηκαν και για την προφορική και γραπτή διατύπωση της συνολικής κριτικής των μαθητών, αλλά και στη συζήτηση συγκεκριμένων θεματικών ενοτήτων στη Νεοελληνική Γλώσσα, με τον σχολιασμό σχετικών αποσπασμάτων από το μεταφρασμένο κείμενο (π.χ. για ζητήματα όπως η φιλία και η αγάπη).

Εδώ μπορείτε να δείτε ένα μέρος του υλικού που δόθηκε για την προετοιμασία, αλλά και τη συζήτηση μετά την παράσταση:

Κυριακή 17 και 31/1/2016, Θέατρο ΠΚ, William Shakespeare,

Δωδέκατη Νύχτα (ή ό,τι θελήσετε) [Twelfth Night or What you Will]

[Ο τίτλος του έργου παραπέμπει στο βράδυ της δωδέκατης μέρας των εορτών των Χριστουγέννων, όταν παραδοσιακά επιτρέπονταν οι μεταμφιέσεις, οι αλλαγές ρόλων και οι παρεκτροπές.]

α. Για το έργο και την υπόθεσή του:

(Πηγή: http://pktheater.gr/index.php?target=play&alias=Δωδέκατη Νύχτα)

Η Βιόλα και ο δίδυμος αδερφός της, Σεμπάστιαν, χωρίζονται ύστερα από ένα ναυάγιο κοντά στις ακτές της Ιλλυρίας. Η Βιόλα, μεταμφιεσμένη σε αγόρι, μπαίνει στην υπηρεσία του Δούκα Ορσίνο, ο οποίος είναι ερωτευμένος με την Ολίβια, η οποία ερωτεύεται τη Βιόλα, που στο μεταξύ έχει ερωτευτεί τον Δούκα. Την κωμωδία διαδέχεται η φάρσα με την εμφάνιση του Σεμπάστιαν, ο οποίος φθάνει στην Ιλλυρία έχοντας διασωθεί από τον Αντόνιο. Με φόντο το μαγευτικό βασίλειο της Ιλλυρίας, ακροβατώντας σε μια λεπτή μεταξένια κλωστή ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι, ο Σαίξπηρ γράφει για την τρέλα του έρωτα.

Η "Δωδέκατη Νύχτα", γραμμένη μεταξύ 1601-1602, είναι μία από τις πιο δημοφιλείς κωμωδίες του Σαίξπηρ. Η δημοτικότητα αυτή δεν αποτελεί έκπληξη, καθώς το έργο προσφέρει μια μεγάλη ποικιλία κωμικών καταστάσεων, άλλοτε διακριτικών, άλλοτε περισσότερο έντονων, άλλοτε εφευρετικών και άλλοτε γελοίων. Το έργο, όμως, εμπεριέχει επίσης σκοτεινά και μελαγχολικά στοιχεία. Ίσως είναι ακριβώς αυτός ο συνδυασμός του φωτεινού με το σκοτεινό, του εύθυμου με την μελαγχολία, της αρμονίας με το φάλτσο, που έχουν καταστήσει το έργο τόσο δημοφιλές. Σαν το μυαλό του Ορσίνο, όπως περιγράφεται από τον Φέστε (τον “τρελό”), έτσι και το έργο μοιάζει με το οπάλιο: γοητευτικά ιριδίζον και γεμάτο μεταβαλλόμενους χρωματικούς τόνους. Αυτή η γλυκόπικρη ατμόσφαιρα συνδέει τη φανταστική Ιλλυρία της κωμωδίας με γνωστές σε εμάς πραγματικότητες.

β. Για να δείτε το έργο στο πρωτότυπο:

https://www.youtube.com/watch?v=6i3J17Jp0ag

https://www.youtube.com/watch?v=DuwgQ9Qof88

γ. Μια επιλογή αποσπασμάτων από το έργο:

[Πράξη πρώτη, σκηνή πρώτη] Ορσίνο: "Αχ, Έρωτα θεέ, τι άπληστος, τι ακόρεστος που είσαι! Ενώ όλα τα χωράς, όλα τα δέχεσαι, σαν θάλασσα, ό,τι θα καταπιείς, όσο ακριβό κι υπέροχο κι αν είναι, μέσα σε μια στιγμή ξεπέφτει, ευτελίζεται και δεν σου φτάνει. Τόσο γεμάτος με μορφές της φαντασίας είν' ο έρωτας, που είναι από μόνος του η τέλεια φαντασίωση".

[Πράξη τρίτη, σκηνή πρώτη] Φέστε (“τρελός”): "Τι καιροί και τούτοι! Για ένα έξυπνο μυαλό, οι φράσεις είναι σαν το μαλακό γάντι. Πολύ εύκολα τις γυρίζεις το μέσα έξω!" Βιόλα: "Αυτό να λέγεται. Όποιοι παίζουν πονηρά με τις λέξεις, εύκολα τις κάνουν πάσης χρήσεως." Φέστε: "Για αυτό κι εγώ δε θα 'θελα η αδελφή μου να έχει όνομα, κύριε." Βιόλα: "Γιατί, άνθρωπέ μου;" Φέστε: "Διότι, κύριε, το όνομά της είναι λέξη. Κι όποιος παίζει πονηρά μ' αυτή τη λέξη, μπορεί να κάνει την αδερφή μου πάσης χρήσεως. Πραγματικά, όμως, οι λέξεις έχουν γίνει πολύ άτιμες από τότε που τις χάλασαν όσοι παίρνουν όρκο να κρατούν το λόγο τους."

[Πράξη τρίτη, σκηνή πρώτη] Βιόλα: "Σας συμπονώ" Ολίβια: "Είναι κι αυτό ένα βήμα προς τον έρωτα." Βιόλα: "Ούτε στο ελάχιστο. Είναι πολύ κοινή συνήθεια να δείχνουμε συμπόνια στους εχθρούς μας." Ολίβια: "Τότε, λοιπόν, νομίζω ήρθε η ώρα να χαμογελάσω πάλι. Ω, κόσμε, πόσο εύκολα οι φτωχοί βρίσκουνε κάτι για να περηφανευτούν! Αν πρέπει να σε φάνε τα θηρία, προτιμάς να πέσεις σε λιοντάρι αντί σε λύκο."

[Πράξη πέμπτη, σκηνή πρώτη] Ορσίνο: "Εσένα σε ξέρω. Τι κάνεις, καλέ μου φίλε;" Φέστε: "Να σας πω την αλήθεια, κύριε, καλύτερα χάρη στους εχθρούς μου, χειρότερα χάρη στους φίλους μου" Ορσίνο: "Το αντίθετο: καλύτερα χάρη στους φίλους σου." Φέστε: "Όχι, κύριε, χειρότερα." Ορσίνο: "Πώς είναι δυνατόν;" Φέστε: "Μα, κύριε, οι φίλοι μου με κολακεύουν και με κάνουν να νιώθω γελοίος. Οι εχθροί μου, από την άλλη, μου το λένε ξεκάθαρα ότι είμαι γελοίος. Άρα, από τους εχθρούς μου, κύριε, κερδίζω την αυτογνωσία, ενώ από τους φίλους μου την κοροϊδία. Οπότε, αφού τα συμπεράσματα είναι σαν τα φιλιά κι οι τέσσερις αρνήσεις κάνουν δυο καταφάσεις, τότε λοιπόν, χειρότερα χάρη στους φίλους μου και καλύτερα χάρη στους εχθρούς μου."

(μετάφραση: Ν. Χατζόπουλος, εκδόσεις Νεφέλη 2010)

δ. Τέλος...

1. α) Ποιο από τα παραπάνω αποσπάσματα θεωρείτε περισσότερο ενδιαφέρον ή άξιο σχολιασμού; Εξηγήστε γιατί.

β) Υπάρχει κάποια άλλη φράση από το έργο που σας φάνηκε ενδιαφέρουσα/ θέλετε να σχολιάσετε/ σας προκάλεσε απορία; Ποια;

2. Εφαρμόζοντας όσα ξέρετε για την κριτική θεατρικού έργου, ετοιμάστε μια ολοκληρωμένη παρουσίαση-κριτική της παράστασης που παρακολουθήσαμε. Το κείμενό σας θα απευθύνεται στους συμμαθητές/στις συμμαθήτριές σας που δεν παρακολούθησαν την παράσταση.

Συμπληρωματικά:

δόθηκαν στοιχεία για τη ζωή και το έργο του Shakespeare, για τα χαρακτηριστικά των κωμωδιών του γενικά, αλλά και ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις ειδικά για τη “Δωδέκατη Νύχτα”.

Κι εδώ δυο αποσπάσματα των κριτικών που γράφτηκαν από τους μαθητές:

“Η σκηνοθεσία ήταν εξαιρετική. Η αλλαγή των χώρων γινόταν με γρήγορο τρόπο, αλλά και έτσι ώστε να καταλαβαίνεις τι γινόταν κάθε φορά και ποια η σχέση με όσαν είχαν προηγηθεί. Ο φωτισμός και η ξαφνική εναλλαγή των σκηνικών, που όμως φαινόταν πολύ φυσική, συνέβαλλαν στο να αντιλαμβανόμαστε πότε αλλάζαμε τοποθεσία. Τα κοστούμια έπαιξαν επίσης πολύ σημαντικό ρόλο, καθώς κυρίως μας βοήθησαν να καταλάβουμε ποια ήταν τα δίδυμα αδέρφια, αφού το μόνο πράγμα στο οποίο έμοιαζαν ήταν τα ρούχα.

Αλλά, φυσικά, η παράσταση δεν θα ήταν καλή, αν και οι ηθοποιοί δεν είχαν τη ζωντάνια, την όρεξη και τις ικανότητες να ερμηνεύσουν τον ρόλο τους αποτελεσματικά και να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του. Η ερμηνεία τους ήταν άριστη, αποκαλυπτική των συναισθημάτων και των σκέψεων των ηρώων. Ιδιαίτερο ρόλο ως προς αυτό έπαιξαν οι κινήσεις και οι εκφράσεις των προσώπων τους, που φανέρωναν τις προθέσεις και υπογράμμιζαν τα συναισθήματα.

Όλα αυτά τα στοιχεία έκαναν την παράσταση αξέχαστη και προέβαλαν το νόημά της, μέσα από όλες τις παρεξηγήσεις και τις χιουμοριστικές καταστάσεις. Πιστεύω πως όλοι θα άξιζε να δουν αυτή την παράσταση.” (Ευαγγελία Σταμούλου)

“Η παρακολούθηση της παράστασης του έργου “Δωδέκατη Νύχτα” του Shakespeare, μιας κωμικής ιστορίας έρωτα, ήταν μια αξιόλογη εμπειρία για πολλούς λόγους, που με έκαναν να διαμορφώσω μια συνολικά θετική γνώμη.

Ξεκινώντας από το “τεχνικό” κομμάτι της παράστασης, τα κοστούμια ήταν όσο πλούσια χρειαζόταν και δεν τραβούσαν την προσοχή του θεατή από το έργο. Επίσης, μερικές φορές ήταν συμβολικά ή έδιναν στοιχεία για την υπόθεση, όπως για παράδειγμα οι φορεσιές των διδύμων, οι οποίες ήταν ολόιδιες. Αντίστοιχο με τα κοστούμια ήταν και το σκηνικό, το οποίο, αν και φαινόταν λιτό, με τη βοήθεια ενός προβολέα αποδείχτηκε λειτουργικό και αποτελεσματικό. Η μουσική “έντυνε” την παράσταση και αρκετές φορές γινόταν αφορμή για χιουμοριστικές σκηνές.

Ως προς την υπόθεση, τη σκηνοθεσία και τις ερμηνείες των ηθοποιών, οι εντυπώσεις είναι ανάλογες. Η υπόθεση ήταν αστεία και διασκεδαστική, με δόσεις μελαγχολίας. Έτσι, σε έκανε να γελάς, αλλά και σε κρατούσε πίσω στην πραγματικότητα, την πραγματικότητα με τα προβλήματά της... Η σκηνοθεσία και οι ερμηνείες των ηθοποιών έρχονταν να “δέσουν” απόλυτα με την υπόθεση. Αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν ότι, αν και ο κάθε ηθοποιός ερμήνευε περισσότερους από έναν ρόλους, με έκανε κάθε φορά να ξεχνώ τους υπόλοιπους ρόλους του και να τον βλέπω ως ξεχωριστό ηθοποιό και προσωπικότητα.

Σε γενικές γραμμές, η παράσταση μου άρεσε και δεν μετάνιωσα για την απόφασή μου να την παρακολουθήσω. Βέβαια, θεωρώ ότι έχω δει και καλύτερες παραστάσεις.” (Οδυσσέας Τσουκνίδας)

Ένας ζωγράφος και μια διαδρομή στη νεοελληνική ιστορία και τέχνη

Γ΄ Γυμνασίου (Γ5), Πινακοθήκη Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα, Τετάρτη 27 Ιανουαρίου 2016

1η φάση: Προετοιμασία της επίσκεψης

α. Προβολή βίντεο για τη ζωή και το έργο του ζωγράφου

 

Νίκος Χατζηκυριάκος-Γκίκας, "Μυστράς"

β. Αξιοποίηση πληροφοριών για την Πινακοθήκη

(από την επίσημεη ιστοσελίδα του Μουσείου Μπενάκη)

Η Πινακοθήκη Ν. Χατζηκυριάκου-Γκίκα αποτελεί δωρεά του μεγάλου έλληνα ζωγράφου στο Μουσείο Μπενάκη.

Στο ισόγειο εκτίθεται η δωρεά της Λίτσας Παπασπύρου, στη μνήμη του πατέρα της Gustave Boissière. Πρόκειται για ένα αστικό σαλόνι, από την πατρική της κατοικία στο Παρίσι, με έργα γαλλικής ζωγραφικής των πρώτων δεκαετιών του 20ού και έπιπλα 16ου-18ου αιώνα.

Από το ισόγειο μέχρι τον τρίτο όροφο του κτηρίου εκτίθεται η πνευματική και καλλιτεχνική δημιουργία της Ελλάδας σε μία ιδιαίτερα κρίσιμη εποχή, από το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου και τη Μικρασιατική καταστροφή μέχρι τις παραμονές της Δικτατορίας του 1967, που αποτελεί ταυτόχρονα το κλίμα μέσα στο οποίο ο Ν. Χατζηκυριάκος-Γκίκας έζησε και διαμόρφωσε τις καλλιτεχνικές του αντιλήψεις. Πρόκειται για την πρώτη στην Ελλάδα προσπάθεια να αποτυπωθεί συνθετικά η συνολική πνευματική δημιουργία, με την ανάδειξη της εσωτερικής διαλεκτικής σχέσης των ποικίλων εκφράσεων του ανθρώπινου πνεύματος. Η καλλιτεχνική δημιουργία (ζωγραφική, γλυπτική, χαρακτική, μουσική, θέατρο, κινηματογράφος, φωτογραφία) συναντά την αρχιτεκτονική, την τέχνη του λόγου (πεζογραφία, ποίηση, φιλολογία, κριτική), αλλά και τον ιστορικό και φιλοσοφικό στοχασμό. Μέσα από έργα τέχνης, χειρόγραφα, εκδόσεις, φωτογραφίες και προσωπικά αντικείμενα διακοσίων ενός καλλιτεχνών και πνευματικών ανθρώπων ο επισκέπτης συμμετέχει σε ένα συναρπαστικό ταξίδι στον κόσμο των ιδεών στην Ελλάδα του εικοστού αιώνα. Το εκτιθέμενο υλικό αποτυπώνει εύγλωττα τις ανησυχίες, τις αγωνίες και τα επιτεύγματα των ελλήνων δημιουργών, αναδεικνύοντας τις μεταξύ τους σχέσεις, αλλά κυρίως τον διάλογό τους με τους αντίστοιχους προβληματισμούς στον υπόλοιπο ευρωπαϊκό χώρο. Κρίσιμη η τελευταία διάσταση, δεδομένου ότι σε αυτήν κυρίως την εποχή, με κομβική την παρουσία της Γενιάς του Τριάντα, εμπεδώθηκε η ανάγκη για μια διαρκή συνομιλία της Ελλάδας με την υπόλοιπη Ευρώπη.

Στον τρίτο όροφο εκτίθενται πίνακες, σχέδια, γλυπτά, σκηνικά, χειρόγραφα, εικονογραφημένες εκδόσεις, φωτογραφίες, καθώς και έπιπλα από το σπίτι του Ν. Χατζηκυριάκου-Γκίκα στην Ύδρα και στην Κριεζώτου.

Οι δύο επόμενοι όροφοι, οι οποίοι διατηρήθηκαν στην αρχική τους μορφή, επιτρέπουν στον επισκέπτη να γνωρίσει τον προσωπικό κόσμο του καλλιτέχνη: το εντυπωσιακό σαλόνι με τον πρωτοποριακό αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, το καθιστικό, το γραφείο του πατέρα του με τα οικογενειακά πορτραίτα και κειμήλια, την τραπεζαρία με τη μνημειακή ελαιογραφία Κηφισιά και φυσικά το ατελιέ του καλλιτέχνη, έναν επιβλητικό χώρο, όπου τα καβαλέτα και τα σύνεργα ζωγραφικής συνυπάρχουν με παλιά έπιπλα και αντικείμενα από τα ταξίδια του. Ο επισκέπτης μπορεί επίσης να περιηγηθεί σε μία πρωτότυπη εφαρμογή πολυμέσων με τίτλο “Ο Ν. Χατζηκυριάκος-Γκίκας και η γενιά του ’30”, η οποία περιλαμβάνει το σύνολο των έργων και προσφέρει πληροφορίες για τη ζωή και τη δράση του καλλιτέχνη στον ελληνικό και ευρωπαϊκό χώρο.

Σημαντικό τμήμα της Πινακοθήκης αποτελεί η Βιβλιοθήκη, με σπάνιες εικονογραφημένες εκδόσεις και πάνω από 7.000 τόμους σχετικούς κυρίως με την Ιστορία της Τέχνης, καθώς και το Φωτογραφικό αρχείο του καλλιτέχνη, με πλούσιο ταξινομημένο υλικό.

γ. Αξιοποίηση ποιημάτων (που αποτέλεσαν σημεία αναφοράς κατά τη διάρκεια του εκπαιδευτικού προγράμματος) και σχετικών διευκρινιστικών σημειωμάτων

1922-1945: Η ποίηση συναντά τα ιστορικά δρώμενα:

1. Γιώργος Σεφέρης, Μυθιστόρημα, ΙΖ´, Ἀστυάναξ

Τώρα ποὺ θὰ φύγεις πάρε μαζί σου καὶ τὸ παιδὶ
ποὺ εἶδε τὸ φῶς κάτω ἀπὸ ἐκεῖνο τὸ πλατάνι,
μιὰ μέρα ποὺ ἀντηχοῦσαν σάλπιγγες καὶ ἔλαμπαν ὅπλα
καὶ τ᾿ ἄλογα ἱδρωμένα σκύβανε ν᾿ ἀγγίξουν
τὴν πράσινη ἐπιφάνεια τοῦ νεροῦ
στὴ γούρνα μὲ τὰ ὑγρά τους τὰ ρουθούνια.

Οἱ ἐλιὲς μὲ τὶς ρυτίδες τῶν γονιῶν μας
τὰ βράχια μὲ τὴ γνώση τῶν γονιῶν μας
καὶ τὸ αἷμα τοῦ ἀδερφοῦ μας ζωντανὸ στὸ χῶμα
ἤτανε μία γερὴ χαρὰ μία πλούσια τάξη
γιὰ τὶς ψυχὲς ποὺ γνώριζαν τὴν προσευχή τους.

Τώρα ποὺ θὰ φύγεις, τώρα ποὺ ἡ μέρα τῆς πληρωμῆς
χαράζει, τώρα ποὺ κανεὶς δὲν ξέρει
ποιὸν θὰ σκοτώσει καὶ πῶς θὰ τελειώσει,
πάρε μαζί σου τὸ παιδὶ ποὺ εἶδε τὸ φῶς
κάτω ἀπ᾿ τὰ φύλλα ἐκείνου τοῦ πλατάνου
καὶ μάθε του νὰ μελετᾶ τὰ δέντρα.

Για τον Σεφέρη, παρά το ότι δεν έζησε άμεσα το ιστορικό γεγονός, η Μικρασιατική Καταστροφή σήμανε την οριστική απώλεια του παραδείσου των παιδικών του χρόνων και την αποκοπή από τις συναισθηματικές και ψυχικές αφετηρίες του. Ο σεφερικός λόγος στο ποίημα αυτό γίνεται λιτός, χαμηλότονος και σχεδόν κουβεντιαστός, αποφεύγει τα εκφραστικά στολίδια και αποβάλλει την ειρωνική διάθεση.

Αντί να γράψει είκοσι τέσσερις ραψωδίες με σταθερή φωνή, ο Σεφέρης γράφει είκοσι τέσσερις ενότητες με αποσπασματικά εξωτερικές επιφάνειες. Στις είκοσι τέσσερις ραψωδίες της Ιλιάδας, που περιγράφουν τους αγώνες για την κατάκτηση της Τροίας, αντιστοιχεί μια περιγραφή, σε είκοσι τέσσερα αποσπάσματα, μιας ήττας.

(Ευριπίδης Γαραντούδης, «Η δεύτερη, ωριμότερη περίοδος της σεφερικής ποίησης». Ο Σεφέρης για νέους αναγνώστες, φιλολ. επιμ. Ευριπίδης Γαραντούδης, Τάκης Καγιαλής, ερευν. συνεργασία Σάκης Σερέφας, Ερρίκος Σοφράς, Ίκαρος, Αθήνα 2008 (2η έκδ.), 75-78/ Mario Vitti, Φθορά και λόγος: εισαγωγή στην ποίηση του Γιώργου Σεφέρη, Εστία, Αθήνα 1994 (3η έκδ.), 86)

2. Οδυσσέας Ελύτης, Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας, E´
Ἥλιε δὲν ἤσουν ὁ παντοτινός;

Πουλὶ δὲν ἤσουν ἡ στιγμὴ χαρᾶς ποὺ δὲν καθίζει;

Λάμψη δὲν ἤσουν ἡ ἀφοβιὰ τοῦ σύγνεφου;

Κι ἐσὺ περβόλι ᾠδεῖο τῶν λουλουδιῶν

Κι ἐσὺ ρίζα σγουρὴ φλογέρα τῆς μαγνόλιας!

Ἔτσι καθὼς τινάζεται μὲσ’ στὴ βροχὴ τὸ δέντρο

Καὶ τὸ κορμὶ ἀδειανὸ μαυρίζει ἀπὸ τὴ μοίρα

Κι ἕνας τρελὸς δέρνεται μὲ τὸ χιόνι

Καὶ τὰ δύο μάτια πᾶνε νὰ δακρύσουν―

Γιατί, ρωτάει ὁ ἀϊτός, ποῦ ’ναι τὸ παλικάρι;

Κι ὅλα τ’ ἀϊτόπουλ’ ἀποροῦν ποῦ ’ναι τὸ παλικάρι!

Γιατί, ρωτάει στενάζοντας ἡ μάνα, ποῦ ’ναι ὁ γιός μου;

Κι ὅλες οἱ μάνες ἀποροῦν ποῦ νὰ ’ναι τὸ παιδί!

Γιατί, ρωτάει ὁ σύντροφος, ποῦ νὰ ’ναι ὁ ἀδερφός μου;

Κι ὅλοι του οἱ σύντροφοι ἀποροῦν ποῦ νὰ ’ναι ὁ πιὸ μικρός!

Πιάνουν τὸ χιόνι, καίει ὁ πυρετὸς

Πιάνουν τὸ χέρι καὶ παγώνει

Πᾶν νὰ δαγκάσουνε ψωμὶ κι ἐκεῖνο στάζει ἀπὸ αἷμα

Κοιτοῦν μακριὰ τὸν οὐρανὸ κι ἐκεῖνος μελανιάζει

Γιατί γιατί γιατί γιατί νὰ μὴ ζεσταίνει ὁ θάνατος

Γιατί ἕνα τέτοιο ἀνόσιο ψωμὶ

Γιατί ἕνας τέτοιος οὐρανὸς ἐκεῖ ποὺ πρῶτα ἐκατοικοῦσε ὁ ἥλιος!

Το Άσμα ηρωικό και πένθιμο αποτελεί την πρώτη επίσημη διασταύρωση του Ελύτη με τα ιστορικά δρώμενα της εποχής του. Η πείρα της Αλβανίας υπήρξε προς την κατεύθυνση αυτή προφανώς κρίσιμη. Η σύσταση και η στάθμη του ποιητικού λόγου στο Άσμα ηρωικό και πένθιμο το προορίζουν εξαρχής για ευρύτερο κοινό και το προαναγγέλλουν ως εθνικό ποίημα: ο υπερρεαλιστικός τρόπος βρίσκεται εδώ σε σημαντική υποχώρηση (δίχως να καταργεί τη νεωτερική έκφραση), ενώ μέσα στο μοντέρνο αυτό περιβάλλον συμβάλλουν συχνά πυκνά (με θέματα, τυπικές εκφράσεις και στιχουργικά μέτρα) τόσο το δημοτικό μας τραγούδι όσο και οι κορυφαίοι της παραδοσιακής μας ποίησης: προπάντων ο Σολωμός, ο Κάλβος και οΣικελιανός.

(Δ.Ν. Μαρωνίτης, «Ο τύπος του εθνικού ποιητή». Οδυσσέας Ελύτης. Μελετήματα, Εκδόσεις Πατάκη, Αθήνα 2008, 71-72.)

3. Γιάννης Ρίτσος, Επιτάφιος, ΙV

Γιέ μου, ποιὰ Μοῖρα στὄγραφε καὶ ποιὰ μοῦ τὄχε γράψει
τέτοιον καημό, τέτοια φωτιὰ στὰ στήθεια μου ν᾿ ἀνάψει;

Πουρνὸ - πουρνὸ μοῦ ξύπνησες, μοῦ πλύθηκες, μοῦ ἐλούστης
πριχοῦ σημάνει τὴν αὐγὴ μακριὰ ὁ καμπανοκρούστης.

Κοίταες μὴν ἔφεξε συχνὰ - πυκνὰ ἀπ᾿ τὸ παραθύρι
καὶ βιαζόσουν σὰ νἄτανε νὰ πᾶς σὲ πανηγύρι.

Εἶχες τὰ μάτια σκοτεινά, σφιγμένο τὸ σαγόνι
κι εἴσουν στὴν τόλμη σου γλυκός, ταῦρος μαζὶ κι ἀηδόνι.

Καὶ γὼ ἡ φτωχειὰ κ᾿ ἡ ἀνέμελη καὶ γὼ ἡ τρελλὴ κ᾿ ἡ σκύλα,
σοὔψηνα τὸ φασκόμηλο κι ἀχνὴ ἡ ματιά μου ἐφίλα

Μιὰ - μιὰ τὶς χάρες σου, καλέ, καὶ τὸ λαμπρό σου θωρὶ
κι ἀγαλλόμουν καὶ γέλαγα σὰν τρυφερούλα κόρη.

Κι οὐδὲ κακόβαλα στιγμὴ κι οὐδ᾿ ἔτρεξα ξοπίσω
τὰ στήθεια μου νὰ βάλω μπρὸς τὰ βόλια νὰ κρατήσω.

Κι ἔφτασ᾿ ἀργὰ κι, ὤ, ποὺ ποτὲς μὴν ἔφτανε τέτοια ὥρα
κι, ὦ, κάλλιο νὰ γκρεμίζονταν στὸ καύκαλό μου ἡ χώρα.

Μάιος 1936. Οι καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης κηρύττουν απεργία ζητώντας αύξηση των ημερομισθίων τους. Σύντομα και άλλα εργατικά συνδικάτα ενώνονται μαζί τους και η απεργία αποκτά πανεργατικό χαρακτήρα. Οι αστυνομικές αρχές απαγορεύουν στην πορεία των εργατών να πλησιάσει στο κτήριο διοίκησης της πόλης. Στις 9 Μαΐου πραγματοποιούνται σοβαρά επεισόδια μεταξύ διαδηλωτών και τοπικών αρχών, τα οποία καταλήγουν σε δεκάδες τραυματίες και 12 νεκρούς. Την επόμενη μέρα δημοσιεύεται στην εφημερίδα Ριζοσπάστης μια εικόνα: η μάνα του διαδηλωτή Τάσου Τούση θρηνεί πάνω από το άψυχο σώμα του γιου της. Ο Γιάννης Ρίτσος συγκλονίζεται και εμπνέεται τους πρώτους στίχους από τον «Επιτάφιο».

Ο ίδιος σημειώνει: Θεσσαλονίκη. Μάης τοῦ 1936. Μιὰ μάνα, καταμεσὶς τοῦ δρόμου, μοιρολογάει τὸ σκοτωμένο παιδί της. Γύρω της καὶ πάνω της, βουΐζουν καὶ σπάζουν τὰ κύματα τῶν διαδηλωτῶν - τῶν ἀπεργῶν καπνεργατῶν. Ἐκείνη συνεχίζει τὸ θρῆνο της.

2η φάση: παρακολούθηση του εκπαιδευτικού προγράμματος στην Πινακοθήκη Νίκου Χατζηκυριάκου-Γκίκα

3η φάση: Πραγματοποίηση σχετικής συζήτησης στην τάξη και γραπτή επεξεργασία από τους μαθητές των θεμάτων:

Ι. Γιώργος Σεφέρης, Γιάννης Ρίτσος, Νίκος Εγγονόπουλος, Βούλα Παπαϊωάννου, Μέμος Μακρής, Ιάκωβος Καμπανέλλης

α. Από όσα είδαμε και σχολιάσαμε κατά τη διάρκεια του προγράμματος, ποιο στοιχείο σάς έμεινε περισσότερο στο μυαλό για καθέναν από τους παραπάνω καλλιτέχνες;

β. Προσπαθήστε να εξηγήσετε πώς το έργο καθενός από αυτούς αποτυπώνει τα ιστορικά δρώμενα της εποχής ή συνδέεται με αυτά.

ΙΙ. Γενική εντύπωση από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα.

Δύο διαφορετικές και πολύ ενδιαφέρουσες εκπαιδευτικές επισκέψεις

- Αθήνα 1940-1944, Η πόλη και οι άνθρωποί της (Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων)
- Digital Revolution (Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών)

α. Την Τρίτη 27 Οκτωβρίου 2015, μετά την πραγματοποίηση της εκδήλωσης στο σχολείο μας για την 28η Οκτωβρίου, με 30 μαθητές της Β΄ και της Γ΄ Γυμνασίου, επισκεφθήκαμε την έκθεση "Αθήνα 1940-1944, Η πόλη και οι άνθρωποί της. Πόλεμος, Κατοχή, Αντίσταση, Απελευθέρωση" στην Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων. Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον περιηγηθήκαμε στις ενότητες της έκθεσης και παρακολουθήσαμε σχετικό ντοκιμαντέρ.
Περισσότερες πληροφορίες και σχετικό υλικό: www.freeathens44.org

β. Το πρωί της Κυριακής 29 Νοεμβρίου 2015, με 32 μαθητές της Β΄ και της Γ΄ Γυμνασίου, εξερευνήσαμε τον συναρπαστικό κόσμο της έκθεσης "Digital Revolution" στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών.
Περισσότερες πληροφορίες: http://www.sgt.gr/gre/SPG1530/

Ρωμαϊκά και βυζαντινά μνημεία της Αθήνας

Παρασκευή 6 Νοεμβρίου 2015, Τμήμα Β6

 

      Την Παρασκευή 6 Νοεμβρίου 2015, οι μαθήτριες και οι μαθητές του Β6 πραγματοποίησαν μια περιήγηση στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας, με επίκεντρο τα ρωμαϊκά μνημεία, ενώ επιχειρήθηκε και μια εισαγωγή στη βυζαντινή αρχιτεκτονική.

      Σύντομη περιγραφή: Μετάβαση στην Πλατεία Κοραή με το μετρό. Διαδρομή με τα πόδια: οδός Σταδίου, πλατεία Κλαυθμώνος, πλατεία Καρύτση, Σύνταγμα, οδός Φιλελλήνων, λεωφόρος Αμαλίας, Πύλη Αδριανού, οδός Αδριανού ως το σταθμό μετρό στο Μοναστηράκι. Επιλεγμένοι σταθμοί σε όλη τη διαδρομή, ξενάγηση από τους μαθητές στα ρωμαϊκά μνημεία, εισαγωγή στην αρχιτεκτονική των βυζαντινών μνημείων από τη διδάσκουσα της Ιστορίας. Συμπληρωματικά αξιοποιήθηκαν αποσπάσματα έργων συγκεκριμένων λογοτεχνών (Λαπαθιώτης, Σουρής) με θέμα την Αθήνα.

      Η περιήγηση αυτή προετοιμάστηκε στο πλαίσιο του μαθήματος της Ιστορίας από την αρχή της σχολικής χρονιάς, με δουλειά στην τάξη και ατομικές εργασίες. Με αυτό το δεδομένο, οι ομάδες που είχαν ασχοληθεί με καθένα από τα μνημεία παρουσίασαν, κατά τη διάρκεια της περιήγησης, στον αντίστοιχο χώρο τις πληροφορίες και τα συμπεράσματά τους. Μετά την επίσκεψη, οι εντυπώσεις των μαθητών αποτυπώθηκαν σε νέες, ατομικές ή ομαδικές, εργασίες (εμπλουτισμένες με υλικό από την επίσκεψη στα μνημεία).

Κάποια παραδείγματα:

"Η ώρα είναι 8:30. Βρισκόμαστε στον προαύλιο χώρο του σχολείου μας και με τις καθηγήτριές μας κάνουμε μια εισαγωγή στα Ρωμαϊκά και Βυζαντινά μνημεία της Αθήνας (κάποια από αυτά θα δούμε από κοντά).

Μετά από μισή ώρα βρισκόμαστε στη στάση μετρό του Πανεπιστημίου. Κατευθυνόμαστε στην πλατεία Συντάγματος, περνώντας από τη Βυζαντινή εκκλησία των Αγίων Θεοδώρων. Στη συνέχεια, έχοντας περάσει και από τη Ρώσικη Εκκλησία, πηγαίνουμε στα Ρωμαϊκά λουτρά στο Ζάππειο, όπου ένας συμμαθητής μας, μας παρουσιάζει την εργασία του για το θέμα αυτό. Περίπου στις 9:30 βρισκόμαστε επιτέλους στην πύλη του Αδριανού, στην περιοχή του Ολυμπιείου, όπου μια άλλη ομάδα μαθητών μας παρουσιάζουν τη δική τους εργασία, ενώ για το Ολυμπιείο μας μίλησε μια συμμαθήτριά μας.

Ύστερα κάνουμε μια στάση για να φάμε και να ξεκουραστούμε. Σχολιάζουμε την εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης και τα ρωμαϊκά κατάλοιπα στον προαύλιο χώρο της. Εκεί μας δίνουν κάποιοι συμμαθητές μας πληροφορίες για μνημεία που δεν θα δούμε από κοντά: το Ωδείο του Ηρώδου Αττικού και το Ωδείο του Αγρίππα. Μετά από αυτό το ολιγόλεπτο διάλειμμα, συνεχίζουμε τον περίπατό μας προς το Ωρολόγιο του Κυρρήστου (Αέρηδες), έπειτα στη Ρωμαϊκή Αγορά (πάντα με ξεναγήσεις από τους συμμαθητές μας). Αφού βγάζουμε και μια ομαδική φωτογραφία, στην πύλη της Αθηνάς Αρχηγέτιδος, κατευθυνόμαστε στον τελευταίο σταθμό μας, στη Βιβλιοθήκη του Αδριανού. Και εδώ ομάδα συμμαθητών μας παρουσιάζουν σχετική εργασία τους. Ήρθε το τέλος του περιπάτου και έχουμε μισή ώρα για να εξερευνήσουμε το Μοναστηράκι. Η ώρα είναι 13:20 και παίρνουμε το μετρό για την επιστροφή μας στο σχολείο.

        Βρήκαμε πολύ ενδιαφέρουσα την εκδρομή αυτή, διότι, παρ’ όλο που έχουμε επισκεφθεί αρκετές φορές τους χώρους αυτούς, δεν είχαμε παρατηρήσει ποτέ αυτά τα μνημεία και ήταν μια πολύ καλή ευκαιρία να τα γνωρίσουμε και να μάθουμε την ιστορία που κρύβεται πίσω από αυτά".

Στάμου Ευαντίνη, Φουρναράκη Χρυσάνθη, Τζαβέλλα Μαρία, Τσουτσάνη Αλεξάνδρα, Σταυροπούλου Νεφέλη

- Η παρουσίαση των μαθητών: Ανδρέα Στάμου, Βαγγέλη Στούνου, Στέλιου Φαλτσέτα, Κωνσταντίνου Χατζηβασιλείου (σχολιάζονται τα βυζαντινά μνημεία)

- Τέλος, δείτε την εργασία των μαθητριών: Ευαγγελίας Σταμούλου, Ελευθερίας Σφενδουράκη, Τζέσικα Τζεμάι, Αθηνάς Χειλάκου εδώ: 

https://docs.google.com/presentation/d/1kbY7uy3Qu1hi1jjE2RMiOzutLTgsWatwvxQuL2VSdLI/edit#slide=id.p3