Ιανουάριος-Μάρτιος 2016: πέντε Σαββατοκύριακα, τρεις θεατρικές παραστάσεις και μια κινηματογραφική ταινία (ΙΙΙ)

ΙΙΙ. Γλώσσα, Λογοτεχνία και Θέατρο – Shakespeare και πάλι: μια παράσταση του ιστορικού θεάτρου Globe

[Στο πρώτο τρίμηνο του 2016, με μαθητές και μαθήτριες των τμημάτων Β6, Γ2, Γ5 και Γ6 είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε μία κινηματογραφική ταινία και τρεις θεατρικές παραστάσεις, οι οποίες με ποικίλους τρόπους αξιοποιήθηκαν πριν ή/και μετά την παρακολούθησή τους στην τάξη, στο πλαίσιο των μαθημάτων της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας και με αφορμή την επικαιρότητα αλλά και τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα των μαθητών.]

      Τρίτη επιλογή: Το Σάββατο 27 Φεβρουαρίου 2016 είχαμε την εξαιρετική τύχη να παρακολουθήσουμε μια παράσταση του “Hamlet” του Shakespeare στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Η παράσταση δόθηκε στο πλαίσιο της παγκόσμιας περιοδείας «Globe to Globe Hamlet» από το σαιξπηρικό θέατρο Globe, έναν πολιτιστικό φορέα διεθνούς εμβέλειας, αφοσιωμένο στην εξερεύνηση του σαιξπηρικού έργου αλλά και στην προώθηση διαπολιτισμικών και διαγλωσσικών ανταλλαγών, μέσω των παραστάσεών του και των εκπαιδευτικών του δράσεων, στις οποίες συμμετέχουν κάθε χρόνο περισσότερα από 100.000 άτομα κάθε ηλικίας και εθνικότητας.

      Με τα εισιτήρια που εξασφαλίστηκαν, 24 μαθητές και μαθήτριες του Γ5 και του Γ6 παρακολούθησαν την παράσταση και φρόντισαν για την παρουσίασή της στην τάξη. Εργασίες που ελεύθερα επέλεξαν οι υπόλοιποι μαθητές (για τον Shakespeare, την υπόθεση του Άμλετ, διάσημες σχετικές θεατρικές παραστάσεις και κινηματογραφικές μεταφορές, τον πασίγνωστο μονόλογο, το ποίημα του Καβάφη “Ο βασιλεύς Κλαύδιος” κ.λπ.) συμπλήρωσαν αυτήν τη μικρή προσπάθεια προσέγγισης ενός σπουδαίου έργου και του συγγραφέα του.

 

Αποσπάσματα από τις ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες κριτικές των μαθητών του Γ5

(θα προστεθούν)

Ιανουάριος-Μάρτιος 2016: πέντε Σαββατοκύριακα, τρεις θεατρικές παραστάσεις και μια κινηματογραφική ταινία (IΙ)

ΙΙ. Γλώσσα, Λογοτεχνία και Θέατρο – Ένα δημοτικό τραγούδι, ένα θεατρικό έργο, η ποίηση του Γ. Ρίτσου και μια ενδιαφέρουσα σκηνική σύνθεση

 

[Στο πρώτο τρίμηνο του 2016, με μαθητές και μαθήτριες των τμημάτων Β6, Γ2, Γ5 και Γ6 είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε μία κινηματογραφική ταινία και τρεις θεατρικές παραστάσεις, οι οποίες με ποικίλους τρόπους αξιοποιήθηκαν πριν ή/και μετά την παρακολούθησή τους στην τάξη, στο πλαίσιο των μαθημάτων της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας και με αφορμή την επικαιρότητα αλλά και τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα των μαθητών.]

Δεύτερη επιλογή: Μια παράσταση εμπνευσμένη από την παραλογή “Του γιοφυριού της Άρτας”, την οποία παρακολουθήσαμε με 20 μαθήτριες και μαθητές της Γ΄ Γυμνασίου (Γ2, Γ4, Γ5, Γ6) το Σάββατο 23 Ιανουαρίου στο “Σύγχρονο Θέατρο”, έδωσε αφορμή να προσεγγίσουμε πιο ολοκληρωμένα το δημοτικό τραγούδι που είχαμε αναλύσει στο μάθημα της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας. Ενδεικτικές ως προς αυτό είναι οι σχετικές παρατηρήσεις των μαθητών (βλ. παρακάτω)

                                                                                                                                (Ειρήνη Σκαβάρα/Γ5)

Εδώ ένα μέρος του υλικού που δόθηκε ως εισαγωγή στην παράσταση:

Σάββατο 23 Ιανουαρίου 2016, «Το γεφύρι της Άρτας- ἐπί τοῡ μύθου σύνθεσις»

α. Για την παράσταση:

Με αφορμή το γνωστό δημοτικό τραγούδι, το ομώνυμο θεατρικό του Γ. Θεοτοκά και το “Ένα σκυλί μέσα στη νύχτα” του Γ. Ρίτσου, οι θεατρικοί Οργανισμοί “Ευτοπία” και “Έβδομη Θύρα” παρουσιάζουν, σε συμπαραγωγή με το Σύγχρονο Θέατρο, την παράσταση “Το γεφύρι της Άρτας- ἐπί τοῡ μύθου σύνθεσις”, η οποία προσπαθεί να "γεφυρώσει" έναν πανάρχαιο μύθο με τη σύγχρονη πραγματικότητα “μέσα από τα όνειρα”, σύμφωνα με τη σκηνοθέτιδα Ίριδα Χατζηαντωνίου. “Ένιωσα ότι με ενδιέφερε πολύ το πρόσωπο του Πρωτομάστορα και η αδιευκρίνιστη, σκοτεινή πορεία του μέσα στο δημοτικό ποίημα . Πώς έφτασε να θυσιάσει ό,τι πιο πολύ αγαπούσε; Τι απέγινε με αυτόν; Ο πυρήνας είναι αυτός ο κατεστραμμένος κόσμος, μέσα από τα μάτια του, οι μορφές μέσα στο μυαλό του”, αναφέρει η ίδια (http://www.culturenow.gr/44389/iris-xatzhantwnioy-o-mythos-toso-dynatos-kai-toso-yparktos-toy-daneizeis-thn-psyxh-soy ).

Έξι πρόσωπα ταξιδεύουν μέσα στον χρόνο και συναντούν ξανά και ξανά τον σκοτεινό θρύλο του “Γεφυριού της Άρτας”. Σε ένα ονειρικό τοπίο, όπου οι πραγματικότητες όλο και γλιστρούν η μία μέσα στην άλλη, τα πρόσωπα αυτά, άλλοτε φευγαλέα, άλλοτε τρυφερά και κάποτε βίαια, συνδέονται βαθιά το ένα με το άλλο. Είναι η ιστορία για τον αγώνα του ανθρώπου να κερδίσει τη ζωή του, να τιθασεύσει τη φύση και τον εαυτό του. Ένας αγώνας επίμονος, πολλές φορές απελπισμένος, άνισος, γεμάτος τραγικότητα και διαψεύσεις... η μάχη, η σύγκρουση του κοινωνικού με το ατομικό, η αναζήτηση της προσωπικής αυτάρκειας και πληρότητας μέσα στη συλλογικότητα, αλλά και οι προσωπικοί δαίμονες του καθενός.

β. Για τον συνδυασμό των έργων του Θεοτοκά και του Ρίτσου με το δημοτικό τραγούδι:

Ο Ν. Ξένιος, στην κριτική του με τίτλο “Στα πονεμένα σπλάχνα του γεφυριού”, γράφει για τη συμβολή των έργων του Θεοτοκά και του Ρίτσου στην παράσταση:

«Το γεφύρι της Άρτας», που έγραψε ο Γιώργος Θεοτοκάς το 1942, παρουσιάζει το στοίχειωμα του γεφυριού ως άφευκτη αναγκαιότητα. Η συλλογική συνείδηση συνωμοτεί, απαλείφοντας την ανδρική ενοχή για το αποτρόπαιο, αλλά και θεάρεστο παράλληλα, έργο εξόντωσης του στοιχειού του «μπαμπέσικου» ποταμιού και διάνοιξης οδού ελευθερίας: “Τι να σου κάμω γυναίκα ερημοσκότεινη; Ποιος να σε σώσει από την άραχλη τη μοίρα σου; Δε φταίει κανείς, χαντακωμένη ψυχή! Εμπρός! Άντε να τελειώνουμε! Να λευτερωθούμε! Άντε να σωθούμε! Εμπρός! Να λύσουμε τα μάγια! Να πνίξουμε τη βασκανιά! Να ξαναγίνουμε άνθρωποι! Εμπρός! Τον πηλό! Τον ασβέστη! Το μυστρί!”

Ο Γιάννης Ρίτσος είναι ο τρίτος θεμέλιος λίθος οικοδόμησης της παράστασης. Στην ποίηση του Ρίτσου το κορμί είναι ακρογωνιαίος λίθος ενός φαντασιακού οικοδομήματος λυρισμού. Τα υλικά του είναι αδρά, λίθινα: “Οι πέτρες μουσκεύουν στο φως και στη μνήμη. Ένας βάζει μια πέτρα για προσκέφαλο. Άλλος, πριν κολυμπήσει, αφήνει τα ρούχα του κάτω από μια πέτρα μην του τα πάρει ο αέρας. Άλλος έχει μια πέτρα για σκαμνί του ή για σημάδι στο χωράφι του, στο κοιμητήρι, στο μαντρί, στο δάσος. Αργά, μετά το λιόγερμα, γυρίζοντας σπίτι σου, όποια πέτρα απ’ τ’ ακρογιάλι αν ακουμπήσεις στο τραπέζι σου είναι ένα αγαλμάτιο -μια μικρή Νίκη ή το σκυλί της Άρτεμης.”

Ο σκύλος, προσωποποίηση της καρτερίας και πρόσωπο ο ίδιος, εμφανίζεται ξανά και ξανά στο έργο του ποιητή ως μάρτυρας των πεπραγμένων των ανθρώπων («Ένα σκυλί μέσα στη νύχτα»): “Δὲν τὸ συνάντησες λοιπὸν ἐκεῖνο τὸ σκυλί; / μὲ τρίχωμα πάλι στιλπνό, ζωντανεμένο, / μεταφέροντας τὴν εἰκόνα τοῦ Κυρίου του μέσα στὰ μάτια του, / προβάλλοντας τὴν εἰκόνα τοῦ Κυρίου του πάνω στὰ πράγματα, ἀ ν α γ ν ω ρ ί ζ ο ν τ ά ς -Τον, / στὶς πέτρες, στὶς κλεισμένες πόρτες, στὰ παράθυρα, στὰ φύλλα, / στὰ βήματα τῶν βραδυνῶν περιπατητῶν, ποὺ μήτε τὸ προσέχουν...”

(Νίκος Ξένιος, http://www.bookpress.gr/politismos/theatro-xoros/to-gefuri-tis-artas)

γ. Μια άποψη για τη σύνδεση της ιστορίας του γεφυριού με τη σύγχρονη πραγματικότητα:

Σύμφωνα με την Αντωνία Γιαννούλη, που συμμετέχει στην παράσταση:“Η ίδια η ιστορία έχει να κάνει με την ελληνική πραγματικότητα, με την έννοια ότι οι μάστορες χτίζουν ένα γεφύρι, το γεφύρι είναι πολύ σημαντικό για την τοπική κοινωνία, συνδεδεμένο κοινωνικά, πολιτικά, πολιτιστικά με αυτήν και την ευημερία της. Το γεφύρι όμως γκρεμίζεται, εκφράζοντας έτσι μια κοινωνία σε κρίση, για την αλλαγή της οποίας απαιτούνται θυσίες. Η ηγετική ομάδα πρέπει να πάρει κρίσιμες αποφάσεις με κόστος προσωπικό. Και η γυναίκα που επιλέγεται να χτιστεί μέσα στο γεφύρι αντιπροσωπεύει τον καθημερινό άνθρωπο, καθώς έχει επιλέξει να αφιερώσει τη ζωή στην αγάπη της, μια ηρωική φιγούρα, πιστή στις αξίες της”. (http://www.avgi.gr/article/6163993/antonia-giannouli-to-gkremismeno-gefuri-ekfrazei-mia-koinonia-se-krisi- )

(Θανάσης Καραθανάσης/ Γ2)

Κι εδώ αποσπάσματα από τις κριτικές και τα σχόλια των μαθητών:

      “Ένα γιοφύρι που δεν στεριώνει. Ένας άνδρας απελπισμένος δολοφόνος. Μια πιστή σύζυγος. Η μοίρα. Ένα αποτρόπαιο έγκλημα. Ένα δημοτικό τραγούδι, ο Θεοτοκάς και ο Ρίτσος. Όλα αυτά συνθέτουν επί σκηνής μια εξαιρετική θεατρική παράσταση, όπως αυτή στο Σύγχρονο Θέατρο.

      Βέβαια, όλα όσα προαναφέρθηκαν μπορούν να δημιουργήσουν απλώς τη βάση για ένα καλό σενάριο. Το γνωστό δημοτικό τραγούδι ίσως κάποιους δεν τους αγγίζει ιδιαίτερα. Στο θέατρο όμως, με μια αφαιρετική, εναλλακτική και μοντέρνα σκηνοθεσία, όπως εκείνη της Ίριδας Χατζηαντωνίου, αλλά και με τις καθηκωτικές ερμηνείες ορισμένων ηθοποιών, μπορεί να αποκτήσει όλη τη μαγεία που του έλειπε για να μας παρασύρει. Όλα αυτά μπορούν να το απογειώσουν. Γιατί είναι πολύ ωραίο τελικά να μην εστιάζει κανείς στα εξωτερικά χαρακτηριστικά, στα σκηνικά, στα κοστούμια, αλλά στην ουσία και στο συναίσθημα που μεταδίδει, για παράδειγμα, ένας ηθοποιός. Αυτή ήταν η περίπτωση του ηθοποιού που έπαιζε τον Πρωτομάστορα, που φαινόταν να φλέγεται εωτερικά, αλλά με άνεση εξωτερικά. Κλήθηκε να ενσαρκώσει όχι ένα οποιοδήποτε πρόσωπο, αλλά τον Πρωτομάστορα, τον σκοτεινό ήρωα που είναι θύτης και θύμα ταυτόχρονα, βρίσκεται σε ένα τραγικό δίλημμα και όποια απόφαση κι αν πάρει θα είναι το ίδιο λανθασμένη, το ίδιο καταστροφική για εκείνον και τον κόσμο του. Αναγκάζεται να παλέψει με τους δαίμονες που κρύβει μέσα του και βγαίνει χαμένος. Σαφώς δεν ήταν όλες οι ερμηνείες το ίδιο άριστες και υπήρχαν σίγουρα αστοχίες, κυρίως στην αρχή, αλλά θα μπορούσα να πω πως ήταν σχεδόν αμελητέες.

      Το πιο σημαντικό που ίσως αξίζει να κρατήσουμε από την παράσταση είναι ότι μας παρουσίασε το ουσιαστικό θέατρο, γυμνό από περιττά, που πλουτίζει το κοινό που το παρακολουθεί και το παρασύρει στη μαγεία του, ακόμη κι αν αυτή είναι σκοτεινή, αναφέρεται σε ζοφερούς καιρούς και σε μια σκληρή πραγματικότητα.” (Δήμητρα Ροδιά)

“Θα χαρακτήριζα την παράσταση πρωτότυπη, με το μουντό και “δυσάρεστο” κλίμα να επικρατεί από την αρχή, φανερώνοντας ότι η ιστορία θα έχει τραγικό τέλος. Αν και η σύνθεση συνολικά ήταν πολύ ενδιαφέρουσα, υπήρξαν στοιχεία (όπως οι έντονες ερμηνείες κάποιων ηθοποιών ή ορισμένες σκηνές που δεν κατάλαβα να συνδέονται με το νόημα του έργου) που θα μπορύσαν να έχουν αποφευχθεί ή παραλειφθεί.” (Βασίλης Σωνάκης)

“Η παράσταση μου άρεσε αρκετά, αν και μπορώ να επισημάνω και ορισμένα αρνητικά στοιχεία. Πιο συγεκριμένα, όλη η παραγωγή κατάφερε να προσδώσει στο έργο υποβλητικότητα και μεγάλη δραματικότητα. Μέσω της παράστασης οι χαρακτήρες σκιαγραφήθηκαν καλύτερα και μπορέσαμε να καταλάβουμε την ψυχολογική κατάσταση που έφερε τον πρωτομάστορα στο σημείο να θυσιάσει τη γυναίκα του. Επίσης, ιδιαίτερα ενδιαφέρουσε ήταν οι προσθήκες που έγιναν στο αρχικό ποίημα. Οι ερμηνείες ήταν δυναμικές και ανταποκρίθηκαν στις απαιτήσεις της παράστασης, χωρίς να γίνονται μελοδραματικές.

Παρόλα αυτά, η αρχή δεν ταίριαζε με το υπόλοιπο έργο και δεν προσέδιδε τίποτα παραπάνω στο σύνολο του έργου. Επίσης, λίγο “παραμελημένη” μου φάνηκε η σκηνή που η γυναίκα έδωσε τις δύο κατάρες. Ενώ όλη η διαδικασία του στοιχειώματος έγινε κλιμακωτά, οι κατάρες υποβαθμίστηκαν λίγο σε σχέση με την υπόλοιπη σκηνή”. (Νεφέλη Παπαρίζου)

Ιανουάριος-Μάρτιος 2016: πέντε Σαββατοκύριακα, τρεις θεατρικές παραστάσεις και μια κινηματογραφική ταινία (I)

I: Γλώσσα, Λογοτεχνία και Θέατρο – Γνωρίζοντας τον Shakespeare με αφορμή μια εξαιρετική παράσταση της “Δωδέκατης Νύχτας”

      Στο πρώτο τρίμηνο του 2016, με μαθητές και μαθήτριες των τμημάτων Β6, Γ2, Γ5 και Γ6 είχαμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε μία κινηματογραφική ταινία και τρεις θεατρικές παραστάσεις, οι οποίες με ποικίλους τρόπους αξιοποιήθηκαν πριν ή/και μετά την παρακολούθησή τους στην τάξη, στο πλαίσιο των μαθημάτων της Νεοελληνικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας και με αφορμή την επικαιρότητα αλλά και τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα των μαθητών.

      Πρώτη επιλογή: Μια παράσταση της “Δωδέκατης Νύχτας” του William Shakespeare στο θέατρο ΠΚ, την οποία παρακολουθήσαμε πρώτα την Κυριακή 17 Ιανουαρίου με 15 μαθήτριες και μαθητές του Β6. Ο ενθουσιασμός των παιδιών που παρακολούθησαν την παράσταση, οι κριτικές και τα σχόλιά τους στην τάξη, μας οδήγησαν και σε μια δεύτερη επίσκεψη στο θέατρο την Κυριακή 31 Ιανουαρίου, με τους περισσότερους από τους υπόλοιπους μαθητές του Β6, αλλά και με μαθητές των τμημάτων Γ2 και Γ6. Τελικά, το έργο και η παράσταση αξιοποιήθηκαν και για την προφορική και γραπτή διατύπωση της συνολικής κριτικής των μαθητών, αλλά και στη συζήτηση συγκεκριμένων θεματικών ενοτήτων στη Νεοελληνική Γλώσσα, με τον σχολιασμό σχετικών αποσπασμάτων από το μεταφρασμένο κείμενο (π.χ. για ζητήματα όπως η φιλία και η αγάπη).

Εδώ μπορείτε να δείτε ένα μέρος του υλικού που δόθηκε για την προετοιμασία, αλλά και τη συζήτηση μετά την παράσταση:

Κυριακή 17 και 31/1/2016, Θέατρο ΠΚ, William Shakespeare,

Δωδέκατη Νύχτα (ή ό,τι θελήσετε) [Twelfth Night or What you Will]

[Ο τίτλος του έργου παραπέμπει στο βράδυ της δωδέκατης μέρας των εορτών των Χριστουγέννων, όταν παραδοσιακά επιτρέπονταν οι μεταμφιέσεις, οι αλλαγές ρόλων και οι παρεκτροπές.]

α. Για το έργο και την υπόθεσή του:

(Πηγή: http://pktheater.gr/index.php?target=play&alias=Δωδέκατη Νύχτα)

Η Βιόλα και ο δίδυμος αδερφός της, Σεμπάστιαν, χωρίζονται ύστερα από ένα ναυάγιο κοντά στις ακτές της Ιλλυρίας. Η Βιόλα, μεταμφιεσμένη σε αγόρι, μπαίνει στην υπηρεσία του Δούκα Ορσίνο, ο οποίος είναι ερωτευμένος με την Ολίβια, η οποία ερωτεύεται τη Βιόλα, που στο μεταξύ έχει ερωτευτεί τον Δούκα. Την κωμωδία διαδέχεται η φάρσα με την εμφάνιση του Σεμπάστιαν, ο οποίος φθάνει στην Ιλλυρία έχοντας διασωθεί από τον Αντόνιο. Με φόντο το μαγευτικό βασίλειο της Ιλλυρίας, ακροβατώντας σε μια λεπτή μεταξένια κλωστή ανάμεσα στο φως και το σκοτάδι, ο Σαίξπηρ γράφει για την τρέλα του έρωτα.

Η "Δωδέκατη Νύχτα", γραμμένη μεταξύ 1601-1602, είναι μία από τις πιο δημοφιλείς κωμωδίες του Σαίξπηρ. Η δημοτικότητα αυτή δεν αποτελεί έκπληξη, καθώς το έργο προσφέρει μια μεγάλη ποικιλία κωμικών καταστάσεων, άλλοτε διακριτικών, άλλοτε περισσότερο έντονων, άλλοτε εφευρετικών και άλλοτε γελοίων. Το έργο, όμως, εμπεριέχει επίσης σκοτεινά και μελαγχολικά στοιχεία. Ίσως είναι ακριβώς αυτός ο συνδυασμός του φωτεινού με το σκοτεινό, του εύθυμου με την μελαγχολία, της αρμονίας με το φάλτσο, που έχουν καταστήσει το έργο τόσο δημοφιλές. Σαν το μυαλό του Ορσίνο, όπως περιγράφεται από τον Φέστε (τον “τρελό”), έτσι και το έργο μοιάζει με το οπάλιο: γοητευτικά ιριδίζον και γεμάτο μεταβαλλόμενους χρωματικούς τόνους. Αυτή η γλυκόπικρη ατμόσφαιρα συνδέει τη φανταστική Ιλλυρία της κωμωδίας με γνωστές σε εμάς πραγματικότητες.

β. Για να δείτε το έργο στο πρωτότυπο:

https://www.youtube.com/watch?v=6i3J17Jp0ag

https://www.youtube.com/watch?v=DuwgQ9Qof88

γ. Μια επιλογή αποσπασμάτων από το έργο:

[Πράξη πρώτη, σκηνή πρώτη] Ορσίνο: "Αχ, Έρωτα θεέ, τι άπληστος, τι ακόρεστος που είσαι! Ενώ όλα τα χωράς, όλα τα δέχεσαι, σαν θάλασσα, ό,τι θα καταπιείς, όσο ακριβό κι υπέροχο κι αν είναι, μέσα σε μια στιγμή ξεπέφτει, ευτελίζεται και δεν σου φτάνει. Τόσο γεμάτος με μορφές της φαντασίας είν' ο έρωτας, που είναι από μόνος του η τέλεια φαντασίωση".

[Πράξη τρίτη, σκηνή πρώτη] Φέστε (“τρελός”): "Τι καιροί και τούτοι! Για ένα έξυπνο μυαλό, οι φράσεις είναι σαν το μαλακό γάντι. Πολύ εύκολα τις γυρίζεις το μέσα έξω!" Βιόλα: "Αυτό να λέγεται. Όποιοι παίζουν πονηρά με τις λέξεις, εύκολα τις κάνουν πάσης χρήσεως." Φέστε: "Για αυτό κι εγώ δε θα 'θελα η αδελφή μου να έχει όνομα, κύριε." Βιόλα: "Γιατί, άνθρωπέ μου;" Φέστε: "Διότι, κύριε, το όνομά της είναι λέξη. Κι όποιος παίζει πονηρά μ' αυτή τη λέξη, μπορεί να κάνει την αδερφή μου πάσης χρήσεως. Πραγματικά, όμως, οι λέξεις έχουν γίνει πολύ άτιμες από τότε που τις χάλασαν όσοι παίρνουν όρκο να κρατούν το λόγο τους."

[Πράξη τρίτη, σκηνή πρώτη] Βιόλα: "Σας συμπονώ" Ολίβια: "Είναι κι αυτό ένα βήμα προς τον έρωτα." Βιόλα: "Ούτε στο ελάχιστο. Είναι πολύ κοινή συνήθεια να δείχνουμε συμπόνια στους εχθρούς μας." Ολίβια: "Τότε, λοιπόν, νομίζω ήρθε η ώρα να χαμογελάσω πάλι. Ω, κόσμε, πόσο εύκολα οι φτωχοί βρίσκουνε κάτι για να περηφανευτούν! Αν πρέπει να σε φάνε τα θηρία, προτιμάς να πέσεις σε λιοντάρι αντί σε λύκο."

[Πράξη πέμπτη, σκηνή πρώτη] Ορσίνο: "Εσένα σε ξέρω. Τι κάνεις, καλέ μου φίλε;" Φέστε: "Να σας πω την αλήθεια, κύριε, καλύτερα χάρη στους εχθρούς μου, χειρότερα χάρη στους φίλους μου" Ορσίνο: "Το αντίθετο: καλύτερα χάρη στους φίλους σου." Φέστε: "Όχι, κύριε, χειρότερα." Ορσίνο: "Πώς είναι δυνατόν;" Φέστε: "Μα, κύριε, οι φίλοι μου με κολακεύουν και με κάνουν να νιώθω γελοίος. Οι εχθροί μου, από την άλλη, μου το λένε ξεκάθαρα ότι είμαι γελοίος. Άρα, από τους εχθρούς μου, κύριε, κερδίζω την αυτογνωσία, ενώ από τους φίλους μου την κοροϊδία. Οπότε, αφού τα συμπεράσματα είναι σαν τα φιλιά κι οι τέσσερις αρνήσεις κάνουν δυο καταφάσεις, τότε λοιπόν, χειρότερα χάρη στους φίλους μου και καλύτερα χάρη στους εχθρούς μου."

(μετάφραση: Ν. Χατζόπουλος, εκδόσεις Νεφέλη 2010)

δ. Τέλος...

1. α) Ποιο από τα παραπάνω αποσπάσματα θεωρείτε περισσότερο ενδιαφέρον ή άξιο σχολιασμού; Εξηγήστε γιατί.

β) Υπάρχει κάποια άλλη φράση από το έργο που σας φάνηκε ενδιαφέρουσα/ θέλετε να σχολιάσετε/ σας προκάλεσε απορία; Ποια;

2. Εφαρμόζοντας όσα ξέρετε για την κριτική θεατρικού έργου, ετοιμάστε μια ολοκληρωμένη παρουσίαση-κριτική της παράστασης που παρακολουθήσαμε. Το κείμενό σας θα απευθύνεται στους συμμαθητές/στις συμμαθήτριές σας που δεν παρακολούθησαν την παράσταση.

Συμπληρωματικά:

δόθηκαν στοιχεία για τη ζωή και το έργο του Shakespeare, για τα χαρακτηριστικά των κωμωδιών του γενικά, αλλά και ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις ειδικά για τη “Δωδέκατη Νύχτα”.

Κι εδώ δυο αποσπάσματα των κριτικών που γράφτηκαν από τους μαθητές:

“Η σκηνοθεσία ήταν εξαιρετική. Η αλλαγή των χώρων γινόταν με γρήγορο τρόπο, αλλά και έτσι ώστε να καταλαβαίνεις τι γινόταν κάθε φορά και ποια η σχέση με όσαν είχαν προηγηθεί. Ο φωτισμός και η ξαφνική εναλλαγή των σκηνικών, που όμως φαινόταν πολύ φυσική, συνέβαλλαν στο να αντιλαμβανόμαστε πότε αλλάζαμε τοποθεσία. Τα κοστούμια έπαιξαν επίσης πολύ σημαντικό ρόλο, καθώς κυρίως μας βοήθησαν να καταλάβουμε ποια ήταν τα δίδυμα αδέρφια, αφού το μόνο πράγμα στο οποίο έμοιαζαν ήταν τα ρούχα.

Αλλά, φυσικά, η παράσταση δεν θα ήταν καλή, αν και οι ηθοποιοί δεν είχαν τη ζωντάνια, την όρεξη και τις ικανότητες να ερμηνεύσουν τον ρόλο τους αποτελεσματικά και να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του. Η ερμηνεία τους ήταν άριστη, αποκαλυπτική των συναισθημάτων και των σκέψεων των ηρώων. Ιδιαίτερο ρόλο ως προς αυτό έπαιξαν οι κινήσεις και οι εκφράσεις των προσώπων τους, που φανέρωναν τις προθέσεις και υπογράμμιζαν τα συναισθήματα.

Όλα αυτά τα στοιχεία έκαναν την παράσταση αξέχαστη και προέβαλαν το νόημά της, μέσα από όλες τις παρεξηγήσεις και τις χιουμοριστικές καταστάσεις. Πιστεύω πως όλοι θα άξιζε να δουν αυτή την παράσταση.” (Ευαγγελία Σταμούλου)

“Η παρακολούθηση της παράστασης του έργου “Δωδέκατη Νύχτα” του Shakespeare, μιας κωμικής ιστορίας έρωτα, ήταν μια αξιόλογη εμπειρία για πολλούς λόγους, που με έκαναν να διαμορφώσω μια συνολικά θετική γνώμη.

Ξεκινώντας από το “τεχνικό” κομμάτι της παράστασης, τα κοστούμια ήταν όσο πλούσια χρειαζόταν και δεν τραβούσαν την προσοχή του θεατή από το έργο. Επίσης, μερικές φορές ήταν συμβολικά ή έδιναν στοιχεία για την υπόθεση, όπως για παράδειγμα οι φορεσιές των διδύμων, οι οποίες ήταν ολόιδιες. Αντίστοιχο με τα κοστούμια ήταν και το σκηνικό, το οποίο, αν και φαινόταν λιτό, με τη βοήθεια ενός προβολέα αποδείχτηκε λειτουργικό και αποτελεσματικό. Η μουσική “έντυνε” την παράσταση και αρκετές φορές γινόταν αφορμή για χιουμοριστικές σκηνές.

Ως προς την υπόθεση, τη σκηνοθεσία και τις ερμηνείες των ηθοποιών, οι εντυπώσεις είναι ανάλογες. Η υπόθεση ήταν αστεία και διασκεδαστική, με δόσεις μελαγχολίας. Έτσι, σε έκανε να γελάς, αλλά και σε κρατούσε πίσω στην πραγματικότητα, την πραγματικότητα με τα προβλήματά της... Η σκηνοθεσία και οι ερμηνείες των ηθοποιών έρχονταν να “δέσουν” απόλυτα με την υπόθεση. Αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν ότι, αν και ο κάθε ηθοποιός ερμήνευε περισσότερους από έναν ρόλους, με έκανε κάθε φορά να ξεχνώ τους υπόλοιπους ρόλους του και να τον βλέπω ως ξεχωριστό ηθοποιό και προσωπικότητα.

Σε γενικές γραμμές, η παράσταση μου άρεσε και δεν μετάνιωσα για την απόφασή μου να την παρακολουθήσω. Βέβαια, θεωρώ ότι έχω δει και καλύτερες παραστάσεις.” (Οδυσσέας Τσουκνίδας)